Aaqqissuisoq innersuussivoq: Qangali pisuneerusaartoqassanngilaq

Ukiuni 39-ni ilaasortaasimaneq qularnarsisinnaavoq. Kalaallit Nunaat Nunat Avannarliit Siuinnersuisoqatigiivini ilaasortaaginnassappat nassuersinnaasoqartariaqarpoq.

Nunat Avannarliit Siuinnersuisoqatigiivisa Oslomi ataatsimiinneranni taama Múte B. Egede oqariartuummik apuussimmat, ministeriunerit tallimaasut Mútep avoqqaarliutaanut ilungersorlutik tusarnaartariaqarput.

Mette Frederiksen (S) taakkunani tallimaasunit siulliulluni nappaavoq. Siunnersuisoqatigiit ataatsimiinnerata tusagassiutiginiit sammineqarnera killeqarpoq, Naalagaaffiulli Sinniisaanit Nuummiit Folketingimut allakkatigut ilisimatitsissummi erserpoq, Mette Frederiksen Siunnersuisoqatigiit ataatsimiinneranni naggasiutigalugu oqaaseqaammini Kalaallit Nunaata naligiinnerusumik suleqatiginissaa pillugu tunngavilersuisimasoq.

- Naggataagut oqaannarlanga, nunat avannarliit suleqatigiinnerat aamma ineriartussasoq. Pigisatsinni qanorlu iliortarsimanitsinni uninngaruusaanngisaannassaagut. Taamaattumik nunat avannarliit suleqatigiinnerini Kalaallit Nunaata Savalimmiullu nukittunerusumik inissisimalernissaat innersuussutigaara, ministeriunerusoq oqarpoq.

Qanoq isumaqarpa?

Taamatut oqarnera qallunaat akuersaarnerannik takutitsivoq, apeqqummulli pingaarluinnartumut akissutaanngilaq: Tassa Kalaallit Nunaat Savalimmiullu taasisinnaatitaalissanersut – oqaaseqarsinnaatitaaginnaratik – Nunani Avannarlerni Naalakkersuisut Siunnersuisoqatigiivini Danmark, Sverige, Finland, Island aammalu Norge naligalugit?

Taamaattoqarpat aatsaat nunat taakku namminersortut marluk siunnersuisoqatigiinnut naammattumik ilaasortaalissapput.

Mette Frederiksen Oslomiit angerlarmat, savalimmiormiup Folketingimut ilaasortaasup Anna Falkenbergip (SP), folketingip inersuaani apeqqut taannarpiaq apeqqutigissallugu piareersimavoq:

- Ministeriuneq itisiliinissaminut periarfissaqarnerpa, qanoq taamatut oqarnera paasissaneripput? Aatsaavissuaq taama ersaritsigisumik oqartoqarmat, imatut paasissanerparput, Nunat Avannarliit Siuinnersuisoqatigiivinut naammattumik ilaasortaalernissamut qallunaat naalakkersuisui tapersersuisut?

Mette Frederiksenip akissutaa nalornerpalulaarpoq:

- Tassa suliassaqarfimmi imaattoqarpoq, soorlu allatuulli nunanut allanut politikkeqarnermut tunngasuni, inatsisit tunngaviusut tassaasut inatsisitigut periarfissanik killinillu sinaakkusiisut. Taamaattumik naammaginartumik tamanna akissuteqarfigisinnaanngilara. Nunat Avannarliit Siunnersuisoqatigiivisa ataatsimiinnerini oqarnera imaappoq, kissaaataasoq tapersersoriga, kisianni imaanngilaq Savalimmiup Danmarkilluunniit qanorpiaq isikkoqassanersoq nassuiaasersoraa, Mette Frederiksen.

Naalagaaffik Kalaallit Nunaat

Ministeriunerup kalaallit kissaataat ilisimasaqarfigerusukkuniuk, iluaqutissaminik sapaatip-akunnerani qaangiuttumi Inatsisartut Nunat Avannarliit Siunnersuisoqatigiivi pillugit oqallinnerat, Múte B. Egedep Oslomi oqaaseqarneranik ikummartitsinerusoq, malinnaavigisimassagaluarpaa.

Pingasunngormat Nunanut Allanut Naalakkersuisoq, Vivian Motzfeldt (S), Inatsisartuni ukioq manna naggammik apeqqarissaartoqarnerani Mútep oqalugiaataa pillugu aallartinnermiilli apeqquterpassuarnik milloorneqarnermini, inuttaasuni pingaarnersatut inissisimavoq.

- Massakkut ersarissumik nalunaarutigaarput nunarput nunat allat assigalugit peqataatinneqassasoq, taamaanngippat Nunat Avannarliit Siunnersuisoqatigiivinut peqataanerput apeqqusissavarput, apeqqutit eqquisut ilaat taama Vivian Motzfeldtip akissuteqarfigaa.

Nunat Avannarliit Siunnersuisoqatigiivi pillugit oqalliserujussuarneq Kalaallit Nunaat namminiilivinnissamik anguniagaqarneranut silatusaarnerusutut isigaa.

- Naalagaaffittut namminiilivitsinnata nunat avannarliit naligalugit peqataaniarsarinermut nukippassuit atussavagut. Taamaattumik pingaaruteqarpoq naalagaaffinngornissap piviusunngortinniarnissaa. Annertuumik suliassaqarpugut, pingasunngormat oqarpoq.

Ulloq taanna kingusinnerusukkut ilisimatitsivoq, »Naalagaaffimmiit paasissutissanik annertuunik Kalaallit Nunaata Savalimmiullu immikkoorlutik nunat tamalaat akornanni kattuffinnut naammattumik ilaasortaasinnaannginneri pillugit inatsisitigut tunngavilersuutinik« Namminersorlutik Oqartussat pissarsisimasoq.

- Nutserneqareerpat, Inatsisartut ataatsimiitialiaannut attuumassuteqartunut tunniunneqarumaarpoq, ilisimatitsivoq.

Motzfeldt aallaavigalugu, Kalaallit Nunaata Nunat Avannarliit Naalakkersuisuisa Siunnersuisoqatigiivinut peqataanera itisilikkamik nalilersuinermik Naalakkersuisut aallartitsinissamut piareersimapput.

- Kalaallit Nunaat suliassaqarfiit tigusimasani piginnaaneqarfinilu pillugit sunniuteqarsinnaanngippat taasisinnaatitaanngippalluunniit, ataatsimut isigalugu Kalaallit Nunaat peqataassanersoq nalilersoqqinneqassaaq, Motzfeldt taama ersaritsigisumik nalunaaruteqarpoq.

Nalitusoq

Nunat avannarliit suleqatigiinneri pillugit qularnermik kisimi oqariartortoqanngilaq. Inatsisartut tungaannit arlalinnit ataatsimoorussamik nunani avannarlerni suleqatigiinnikkut kisartornerup naleqassusia tikkuarneqarpoq.

- Nunat avannarliit eqqortorpassuarnik iliornikuupput. Soorlu inuiaqatigiit atugarissaarfiusut nutaaliaasut aammalu ilinniartitaanerup aaqqissuussaanera ingerlalluartoq. Taakku tunngavigalugit Nunat Avannarliit Siunnersuisoqatigiivi oqalliffittut annertuumik isigineqartariaqaraluarput, nunat avannarliit allat qanoq periuseqarnerinik tassani paasisimanninnermik pingaarutilimmik angusaqarsinnaagatta, inuiaqatigiillu atugarissaarfiusut aammalu ilinniartitaanerup aaqqissuussaaneri pillugit ineriartortitsinissamut isumassarsiorsinnaalerluta, Nivi Olsen (D) oqarpoq.

Partiit oqaaseqartartui allat naligalugit Siunnersuisoqatigiinni oqalutseqartalernissaa pillugu isumaqataavoq. Doris J. Jensen, Siunnersuisoqatigiinni nunat avannarliit ilaasortaannut 87-nut ilaasoq, aallaavigalugu, ilaatigut oqallinnernut oqaatsit ilitsoqqussat atornagit akunnerpassuit malinnaalluni qasunarlunilu ilungersunarsinnaavoq.