Aaqqissuisuuneq innersuussivoq: Meerartaarsinnaanngitsummi?
Meerartaarsinnaanngitsunut Kalaallit Nunaanni ukiut tamaasa naartuersittarnerpassuit tusartarlugitannernarsinnaavoq, naartuersittarneq Inatsisartuni akunnerup aappaata affaani sapaatip-akunneranikingullermi oqaluuserineqarmat Siumup oqaaseqartuanit taama oqartoqarpoq.

Nunatsinni naartuersittarnerit ukiumut 900-t pallillugit amerlassuseqartut amerlavallaarujussuarnerat Inatsisartuni partiit tamarmiullutik sapaatip-akunnerani kingullermi isumaqatigiissutigaat.
Arnap naartuersinnissamut pisinnaatitaaffiata apeqquserneqarsinnaannginnera inersuarmit tamarmit aamma taperserneqarpoq.
Oqallinnermut aallaaviusoq tassaavoq Anna Wangenheimip illuatungiliuttuni partiimit Demokraatineersup siunnersuutaata Inatsisartuni siullermeerneqarnera.
AG-mi sapaatip-akunnerini kingullerni allaaserineqartutut taassuma siunnersuutigaa, naartuersittarnerit taama amerlatiginerannut pissutaasunik Namminersorlutik Oqartussat misissuissasut. Kiisalu naartuersinnermut naartunerulluunniit ingerlatiinnarneqarneranut angutip qanoq atuuffeqarneranik qulaajaassasut (takuuk boksi).
Sisamanngormat nunatsinni killeqanngitsumik naartuersissinnaatitaanermik sooq taama atuitiginitsinnut aamma pissutaasumik akissutaasumilluunniit saqqummersoqanngilaq. Oqallinnerlu pingaaruteqaraluartoq, siunnersuullu pitsaagaluartoq, meerartaarsinnaannginnermit eqqugaasimagaanni naartusisinnaalernissamullu misissortinniaraanni suliaritinniaraannilu aningaasarpassuarnik akiilisariaqartilluni naartuersittarnerpassuit tusassallugit annernarsinnaavoq, Siumumi peqqissutsimut tunngasuni oqaaseqartartoq, Jess Svane, erseqqissaavoq:
- Siumumit ilisimavarput nunaqqateqartugut meerartaarusullutik ilungersuuteqartut. Taakku sukumeeqqinnaartumik misissortissagunik (assersuutigalugu Danmarkimi) namminneerlutik akilertariaqarpaat. Aammami nunatsinniinnarluunniit, Jess Svane oqarpoq, taassumalu meerartaarsinnaanngitsut qanoq amerlatigisut pisortanit ikiorserneqarnissamik ukiut tamaasa qinnuteqartartut qassiunerat qulaajartikkusuppaa.
Naartuersittarnerup peqqutai misissuinerup kingorna allannguisinnaanermut tikkuusseqataasinnaappata neriuutiginarpoq meerartaarusuttut annerusumik ikiorneqarnissaannut aningaasatigut ikorfartuinerusinnaaneq pilissasoq, Siumup oqaaseqartuata saqqummiussaani atuarneqarsinnaavoq.
Siumup misissuisoqarnissaanik siunnersuutiminut tapersiinera nuannaarutigigaluarlugu Anna Wangeheimip takorusunneruaa, misissuisoqassappat misissuineq naartuersittarnermut tunngasuussasoq:
- Aappariit meerartaarusuttut eqqaavatit. Isumaqarpunga pingaaruteqartoq, misissuinerup matumani siunnersuutigisannut tunngaluinnartuunissaa, Peqqissutsimut naalakkersuisuusimasoq peqqqissaasorlu oqarpoq.
Taassuma erseqqissaassutigaa, misissuinermit ilisimasat nutaat pissarsiarineqartut aqqutigalugit politikerit siunnersuummik nutaamik, tassunga ilanngullugu meerartaarsinnaannginneq pillugu apeqqummik, saqqummiussisinnaasut.
Kia akisussaaffik tigummivaa?
Naartuersittarnerit, ullut tamaasa minnerpaamik marluusartut, pillugit apeqqummi, nakerisarsiunngitsumik paqumisuffiunngitsumillu oqallinnissaq pisariaaqarpoq, aamma angerlarsimaffinni.
Naleqqamit oqaaseqartup Mette Arqe-Hammekenip oqaatigaa, angajoqqaat sassartariaqartut.
- Ammanerusumik eqqartuinerusariaqarpugut imminut paarinissaq qanoq paasisariaqarnersoq angajoqqaat tassani peqataatinneqarluartariaqarput. Qujanarpoq angajoqqaarpassuaqarmat ilaatigut imminut paarinissamut kinguaaminnut oqaluttuussisartunik iliuutsimikkut oqaatsitigullu maligassiuisunik, oqaluttarfimmit erseqqissaavoq.
Siunnersuuteqartup parteeqataata, Nivi Olsenip (D), erseqqissaatigaa, Kalaallit Nunaanni naartuersittartut amerlasuujusut nunanit allanit immikkooruteqartut, naak nunani taakkunani inuusuttut, assersuutigalugu Danmarkimi, p-pillinut, spiralinut aamma usuup-puuinut nammineerlutik aningaasartuuteqartaraluartut. Maani nunami suut tamarmik akeqanngillat.
Sooq assigiinngissut tamanna atuuppa, Nivi Olsen aperivoq:
- Oqanngilanga, naartunaveersaatit akeqanngitsuussasut, kisianni nunatsinni sorpassuit akeqanngitsuunerat isiginiarpara. Sooq Danmarkimi nunanilu allani, naartunaveersaarnissap nammineq akisussaaffigineqarfigisaanni, nammineq akisussaaffimmut namminerlu timimut eqqumaffiginnittoqarnerua?
Ulluliussaq akerleriissutaasoq
Naalakkersuisut allannguutissatut siunnersuutiminni tunngavilersuutigaat, naartuersinnissamut pissutaasartunik assigiinngitsunik misissuinernik piusoqareersoq.
- Naalakkersuisut nalilerpaat Inatsisartut aalajangiiffigisassaattut siunnersuummi ersarissarneqartut tunngavigalugit iluaqutaasumik misissuisoqarsinnaasoq ilisimasanillu katersuisoqarsinnaasoq, Peqqissutsimut Naalakkersuisoq, Kirsten Fencker, Naleraq, tunngavilersuivoq.
Aamma Namminersorlutik Oqartussat misissuinermik suliaqarsinnaasut, ilisimasat pioreersut eqikkarneqaatigisaannik. Misissuineq tamanna 2022-mi ukiakkut ataatsimiinnermi saqqummiunneqassaaq.
Kisianni misissuinerup ukiakkut ataatsimiinnermi aatsaat saqqummiunnissaa pisariaqanngitsumik kinguarsaanerusoq, Anna Wangenheim parteeqataalu Nivi Olsen oqarput, allanngutissatullu siunnersuut, siunnersuutaaqqaartumit assigiinngissuteqartorsuunngitsutut isumaqarfigisartik, malunnartumik uggorerpasillugu.
Wangenheimip siunnersutaani misissuinermi paasisat juunip 1- ani saqqummiunneqarnissaat ullulerneqarpoq, taamaalilluni ukiakkut ataatsimiinnissamut siunnersuummik suliaqartoqarsinnaalissammat.
- Misissuinernik nassaassaqareerpat sooq taava aaqqiissutissanik arlaqarnerusunik nassaartoqarsimanngila? Anna Wangenheim naggasiutaasumik oqaaseqarnermini aperivoq.
Inatsisartunit Ilaqutariinnermut Peqqissutsimullu Ataatsimiititaliami siunnersuutit oqaluuserineqartussanngorput. Anna Wangenheimilu ataatsimiititaliami siulittaasumut tullersortaagaluartoq naalakkersuisoqatigiit amerlanerussuteqarput. Siunnersuut novembarip 16-iani aappassaaneerneqassaaq.