DK-mi isumaqatiginninniarneq: Aaja inatsisitigut ataataqanngitsut suliaannut aningaasanik piumasaqarpoq
Danmarkimi aningaasanut inatsisissamut isumaqatiginniarnerni eqqartuussissuserisumut Mads Prammingimut, inatsisitigut ataataqanngitsut sinnerlugit naalagaaffimmut suliassanngortitsisumut akiliinissamut aningaasanik immikkoortitsinissaq ilaatigut, Folketingimut ilaasortap Aaja Chemnitzip (IA) anguniarniarpaa.
Danskit naalakkersuisuisa 2024-mut aningaasanut inatsisissatut siunnersuutertik sisamanngornermi saqqummiuppaat, taamaattumillu ukiumut tulliuttumut naalagaaffiup missingersuutaanut isumaqatiginninniarnerit Folketingip partiivini maanna aallartippoq.
Kalaallit folketingimut ilaasortat marluk ilaatigut Atlantikup Avannaanut aningaasaliissutinik taaneqartartut sumut atorneqassanersut isumaqatiginninniutigissagaat tamanna isumaqarpoq. Aningaasat 120 mio. kr.-t ukiuni sisamani tulliuttunut agguarneqarsinnaasut tassaniipput.
Folketingimut ilaasortap Aaja Chemnitzip aningaasaqarnermut ministerimut marlunnik pingaartitaminik saqqummiussassaqarnini Sermitsiaq.AG-mut oqaluttuaraa:
- Inuit Ataqatigiit inatsisinik atuutsitsineq aamma meeqqat inuusuttullu salliutissavaat. Qulequttat taakku marluupput, taanna oqarpoq.
Inuiaqatigiinnut pulaqqinneq aamma inatsisitigut isumannaatsuuneq
Inatsisinik atuutsitsinermik suliassaqarfimmi politikerip pineqaatissinneqarsimasut inissiisarfiini inuiaqatigiinni inooqataaleqqinnissamut sungiusarneq aamma kinguaassiutitigut kannguttaatsuliorfigineqarsimasunut inatsisitigut isumannaatsuunerup nukittorsarneqarnissaa ukkatariniarpaa. Meeqqat inuusuttullu pillugit sumiiffinni arlalinni meeqqat angerlarsimaffiinik Aaja Chemnitz kissaateqarpoq.
- Tamatuma saniatigut Kalaallit Nunaat pillugu danskit meeqqat atuarfiini ilisimasaqartoqarnerunissaata qulakkeernissaa ukkatariniarpara, tassani Kalaallit Nunaat pillugu ilisimasat annikitsuararsuupput. Isummereersimaneq aamma kalaallit Danmarkimiittut immikkoortinneqarnerisa atorunnaarsinniarlugit, Kalaallit Nunaat pillugu ilisimasat annertunerusariaqarput, Aaja Chemnitz oqarpoq.
Tamatuma saniatigut politikeri pingaartitamik nutaamik suliaqarniarpoq. Aaja Chemnitzimmi inatsisitigut ataataqanngitsunut inatsisilerituumik ikiorserneqarnissaannut aningaasanik immikkoortitsisoqarnissaa kissaatigaa, taakku inuit pisinnaatitaaffiinik unioqqutitsineq pillugu naalagaaffimmut suliamik ingerlatsileruttorput.
- Ullumikkut eqqartuussissuserisoq ataaseq akissarsiaqarani suliamik ingerlatsivoq. Pingaarnertut Mads Pramming suliaqarpoq, Aaja Chemnitz oqarpoq. Danmark akisussaaffimmik tigusilluni inatsisitigut ataataqanngitsut pillugit suliami eqqartuussivinni erseqqissaasariaqartoq, politikeri isumaqarpoq – naak aamma Danmark eqqartuussivimmi suliami ”imminut” taamaalilluni akerlilertussaagaluaruniluunniit.
Kalaallit danskillu suleqatigiinnerisa ingerlaqqinnissaanut 48 mio. kr.-inik siunnerssuteqartoq
2019-imi kalaallit danskillu isumaginninnermik suliassaqarfimmi suleqatigiinnerat pilersinneqarpoq. Suleqatigiinnermut 80 mio. kr.-nik naalagaaffiup karsianit ukiunut sisamanut agguataakkamik aningaasaliiffigineqarpoq. Aningaasaliissutit ukiup naanerani atorunnaassapput, kisianni Aaja Chemnitzip suleqatigiinnerup aalajangersimasumik annertussusilimmik ingerlaannarnissaa kissaatigaa:
- Aningaasaliissutit taakku ingerlateqqinnissaat pillugit isumaginninnermut ministerimut allakkamik nassiussinikuuvunga. Ukiunut sisamanut tulliuttunut 48 mio. kr.-t siunnersuutigaakka, taanna oqarpoq.
Politikerip isumaqatiginninniarnermi folketingimi suleqatini Siumumeersoq Aki-Matilda Høegh-Dam ataatsimut suleqatigiumaarnerlugu, tamanna Siumumut oqaloqatigiissutigineqaqqaassasoq, Aaja Chemnitz oqarpoq.