Immap itisuup naqqani Norgep aatsitassarsiorniarnera: Ukioq nutaaq aallartippat Naalakkersuisut isummerfigissavaat
Norgep immap itisuup naqqani aatsitassarsiorniarnera pillugu Nunatta qanoq isummerfigineraa manna tikillugu paasissutissat annikipput - taamaattorli Nunalerinermut, Imminut Pilersornermut, Nukissiutinut Avatangiisinullu Naalakkersuisoq Kalistat Lund (IA) pilersaatuteqarpoq ukiup nutaap aallartinnerani Naalakkersuisunut qaqitsissalluni.
Norgep Kalaallillu Nunatta akornanni immap itisuup naqqani aatsitassarsiornissamik norskit pilersaaruteqarnerat oqallisaaqisoq pillugu Sermitsiaq.AG-mit allagaatinik takunninniarluta qinnuteqaateqarnikuuvugut Naalakkersuisut qanoq akuusimanersut paaserusullugu.
Tamanna pivoq tusarfinnit tutsuiginartunit paasitinneqaratta Norskit naalakkersuisuisa tusarniaaneranni nunarput qisuariaateqarsimanngitsutut inissisimasimasoq.
Allagaatit takusagut naapertorlugit paasivarput Norge Kalaallit Nunatta naalakkersuisuinut toqqaannartumik saaffiginnissuteqarsimanngitsoq, taamaallaallu danskit nunanut allanut naalakkersuisoqarfiannut tusarniaanermini saaffiginnissimasoq.
Pilersaarutit Tunup sineriaanut kalluaapput
Norskit uuliasiornermut nukissiuuteqarnermullu naalakkersuisoqarfiata allagaq tusarniaassut danskit nunanut allanut ministeriaannut nassiussimavaa novembari 22-iani 2022-mi:
- Norskit naalakkersuisui aallartitsipput Norgep imartaata nunataata toqqaviani aatsitassarsiortoqarnissaanik ammaassinissamik sulissutiginnillutik aallartipput, tamanna pivoq immap naqqani nunap toqqaviani (den norske kontinentalsokkel) aatsitassarsiornermut inatsit 22. marts 2019-meersoq najoqqutaralugu (havbunnsmineralloven).
- Olje- aamma energidepartementi tassunga tunngatillugu Norgep imartaata nunataata toqqaviani aatsitassarsiortoqalissappat kingunissaasussat pillugit qulaajaanermik suliaqarsimavoq aammalu ammaassinissamut tunngatillugu aalajangiinissamut missingiummik suliaqarsimavoq, taannalu Norgemi tusarniaassutigineqarluni aallartinneqarpoq. Sumiiffik pineqartoq 329.000 km2-mik annertussuseqarpoq, taannalu Jan Mayen-ip Svalbardillu akornanniippoq kiisalu Jan Mayenip kujammut kangimut killeqarfianiilluni.
- Immap itisuup naqqani aatsitassarsiorneq inuussutissarsiutaammat nutaaq aammalu pilersaarutit matumani pineqartut nunap allap sineriaata imartaata toqqavianut kalluaammat, naalakkersuisoqarfimmit pineqartunut tusarniaavugut, tusarniaanermi allakkami tamanna atuarneqarsinaavoq.
Danskit avatangiisinut inuussutissalerinermullu ministeriaqarfianni atorfilittat eqeersimaarlutik tusarniaassut nunanut allanut ministeriaqarfimmut nassiunneqarsimasoq pissarsiarigamikku ingerlaannaq nunatsinni naalakkersuisunut ingerlateqqippaat, tamannalu pivoq 5. januar 2023. Tusarniaanermullu qisuariarnissaq 27. januar 2023-mut killilerneqarsimavoq.
Tusaatissatut tiguneqarallarsimavoq
Nunalerinermut, Imminut Pilersornermut, Nukissiutinut Avatangiisinullu Naalakkersuisoqarfimmit tusarniaassut tiguneqarami suliarineqareerluni aalajangiunneqarpoq pilersaarutit pillugit tusarniaassut tusaatissatut tiguneqarallassasoq naatsorsuutigineqartorlu pilersaarutit tigussaanerusunngorpata norskit naalakkersuisuinit tusarniaanermik nutaamik ingerlatsisoqarumaartoq.
- Nunalerinermut, Imminut Pilersornermut, Nukissiutinut Avatangiisinullu Naalakkersuisoqarfik suliap killiffiani kingunissaasinnaasut pillugit tusarniaassummut immikkut taasassaqanngikkallarpoq.
- Nunalerinermut, Imminut Pilersornermut, Nukissiutinut Avatangiisinullu Naalakkersuisoqarfik naatsorsuutiginnippoq tigussaasumik aatsitassarsiortoqarnissaanik pilersaaruteqartoqalerpat tusarniaaffigineqarnissaminut, pineqartut avatangiisinut killissaq qaangerlugu sunniuteqartoqarsinnaanissaa nalilersorneqarsinnaaniassammat aatsitassarsiornerit tigussaasut pilersaarutigineqalerpata.
Kalaallit Nunaata utaqqimaartumik pilersaarutigineqartut qisuariarnerata muminganik pingaartumik norskit innuttaasut, suliniaqatigiiffiit, kattuffiit aammalu partiit taamatut aatsitassarsiortoqarnissaanik pilersaaruteqartoqarnera pillugu ernummateqarlutik qisuariartut imaaginnavipput. Qisuariaatit tamakku qimerloorlugit tamanna paasinarpoq, tusarniaanermilu akissutit tamarluinnangajaasa norskit naalakkersuisuisa tamanut saqqummiussaanni tamanna atuarneqarsinnaavoq.
Kalistat Lundip suliaq ukiortaareerpat qaqissamaarpaa
Kalaallit Nunaata suliniutigineqartut pillugit qanoq qisuariarsimanera pillugu Sermitsiaq.AG-mit allagaatinik takunnereernitta kingorna paasiniaavugut norskit immap itisuup naqqani aatsitassarsiornissamik pilersaarutai pillugit Nunatsinnit naalakkersuinikkut qanoq inissisimasoqarnersoq.
Nunalerinermut, Imminut Pilersornermut, Nukissiutinut Avatangiisinullu Naalakkersuisoq Kalistat Lund (IA) akissuteqarpoq Naalakkersuisut suli ataatsimoortumik isummerfiginikuunngikkaat, taamaattorli nammineq pilersaaruteqarluni ukioq nutaaq aallartissimaliinnartoq pineqartoq pillugu Naalakkersuisunut qaqitsissamaarluni. Qanoq isumaqarfiginerlugu nammineq itisiliiumanngikkallarpoq, Naalakkersuisullu ataatsimoortumik qisuariaatissaat tunngavigalugu kingusinnerusukkut tamanna piumaartoq ilimasaarivoq.