Aaqqissuisuuneq innersuussivoq:

Immikkut ilisimasalik: Immami itisuumi aatsitassarsiorneq pillugu ilisimasaqarnerunissaq pisariaqartinneqarpoq

Ulluni makkunani Norgemi naalakkersuisut immami itisuumi aatsitassanik ujarlernissamik ammaassissanerlutik, siunissamilu immaqa aatsitassarsiussanerlutik isummerfigissavaat. Immikkut ilisimasallit avatangiisinillu illersuiniaqatigiiffiit immami uumassusillit sunneeqatigiittarnerannut kinguneqaatinik ilisimasaqarnerunissap pisariaqartinneqarnera isumaqatigiissutigaat.

- Aatsitassanik qalluineq tamatigut sunniisarpoq, WWF-ilu isumaqarpoq ajornartorsiummut atoqqiineq aqqutigisariaqaripput, imaanilu nunamiluunniit aatsitassarsiorneq avaqqussinnaanngikkipput taamaammat imaani nunamiluunniit aatsitassarsiornermik ingerlatsineq avaqqussinnaanngikkipput ineriartornerup ersersippaa, GEUS-imi Videncenter for Mineralske Råstoffer og Materialerimi pisortaq Jakob Kløve Keiding oqarpoq, taannalu imaani itisuumi aatsitassarsiornerup kinguneqaataanik ilisimasaqarnerunissamik pisariaqartitsisoqartoq isumaqarpoq.

Trine Juncher Jørgensen

Published 13 January 2024 - 06:17

Annonse

Norgip naalakkersuisuisa Nordlandip avataanit Finnmark angullugu imartami 281.200 km2 annertussuseqartumi aatsitassanik pingaarutilinnik ujarlersinnaaneq immaqalu siunissami qalluisinnaaneq ammaannissaat kissaatigaat.

Immamili itisuumi aatsitassarsiornissamut akuersinissamut siunnersuut kattuffinnit soorlu Verdensnaturfondimit (WWF), Greenpeacemit ICC-millu Norgip eqqaannaanniinngitsoq, aammali Kalaallit Nunaata eqqaani nipiliornermik, qullernit mingutsitsinermik, toqunartulinnik pujoqarsinnaaneranik marramillu immap akuisa oqimaaqatigiinnerannik akornusiisinnaanera sakkortuumik isornartorsiorneqarpoq.

Jan Mayenip eqqaani immikkoortoq sungaartumik ilisarnaaserneqartoq tassaavoq Norgemi imaani itisuumi aatsitassarsiorfissatut siunnersuutigineqartoq.

Nunat arlallit aarlerisut

Taamaammat WWF-p ICC Kalaallit Nunaatalu naalagaaffeqatigiinni politikikkut siuttut atatsimoorlutik nunanik soorlu Sverigemik, Finlandimik, Frankrigimik, Tuluit Nunaannik peqateqarlutik immami itisuumi aatsitassarsiornermik ingerlatsiniarnermik unitsitsiniarnissamik isumaqatigiissuteqarnissaannik kaammattorpaat. EU-llu avatangiisinut kinguneqaatit tamakkerlugit paasisaqarfigineqarnissaat sioqqullugu immami itisuumi aatsitassarsiornissaq taperserniarnagu oqaatigereerpaa.

Aaqqissuisuuneq innersuussivoq:

Allaaserisaq una aviisimit Sermitsiamit tigusaavoq, aaqqissuisuunermit Dorthe Olsenimit toqqarneqarluni.

Taamaalillutit nittartakkami atuartartutut aviisimi allaaserisamik, nalinginnaasumik aningaasanik akeqartartumik atuarsinnaallutit. Neriuppugut allaaserisaq aviisit allaanerunerannik aamma tusagassiutini akeqanngitsuni issuakkatut nutaarsiassaannaannginnerannik takutitsiumaartoq. Aviisit pitsaassusaat annertooq itisiliinernit aamma tunuliaqutinik aamma minnerunngitsumik inuit pillugit allaaserilluakkanik pissuteqarput.

Neriuppugut misiliummik pisartagaqalernissannut isumassarsiorfigisinnaagit, taamaalillutik inuiaqatigiit ineriartornerannut malinnaalluarsinnaanerussagavit.

Aviisimut neqeroorummik pissarsigit – 38 39 40 sianerfigiuk imaluunniit mail adm@sermitsiaq.gl allaffigalugu

”Immami itisuumi aatsitassanik qalluinerup qanoq imaani uumasoqatigiinnik, taamaalillunilu aalisagaqatigiiaanik sunniinissaa suli ilisimanngilarput. Immalli naqqata inuit ingerlataannik, mingutsitsinermik aalisarnermillu sakkortuumik sunnerneqareernera ilisimavarput. Taamaammat immami itisuumi aatsitassanik qalluineq nunatsinni aalisarnermik immami uumasoqatigiiaat peqqillutik ingerlalluarnerannik pinngitsuuisinnaanngitsunut nunatsinnilu aningaasarsiornermut tamarmiusumut annertuumik aarlerinartorsiortitsisinnaavoq. Ingammik tunumi aammalu kitaani inuppassuit inuuniutaat ulorianartorsiortinneqarpoq, WWF Kalaallit Nunaanni pisortaq Malene Lynge tusagassiuutinut nalunaarummi oqarpoq, tassanilu aamma ICC Kalaallit Nunaanni siulittaasuata Hjalmar Dahlip Kalaallit Nunaanni imaani uumasoqatigiiaat immikkuullarissut kulturikkullu kingornusatta Norgemi imaani itisuumi aatsitassarsiornermik navianartorsiortinneqarsinnaanerat aarlerisaarutigaa.

Saviminissat piumaneqarnerulersut

Mingutsitsinngitsumut ikaarsaarnermi aatsitassanik annertusiartortumik piumanninnerup kingunerisaanik, Norgi nunani immap naqqani aatsitassarsiorsinnaanermut periarfissanik misissuisuni kisiartaanngilaq. Maannamulli nunat arlaannaalluunniit immami itisuumi aatsitassarsiornissamut akuersissuteqanngilaq, GEUS-imilu Videncenter for Mineralske Råstoffer og Materialerimi pisortap Jakob Kløve keidingip Norgip aamma maannakkut aatsitassanik qalluinissamut akuersissuteqarsimannginnera, ujarlernissarli kisiat akuersissutigisimagaa nassuiaatigaa. Ungasinnerusoq isigalugu qalluisinnaaneq isummerfigineqarsinnaavoq.

- Norgip imartami ilaata aatsitassarsiornermik ingerlatsiviulernissaanik kissaateqarneq iliuuseqarfigaa. Aallaqqaammut sumi qanorlu annertutigisunik periarfissaqarnera paasiniarneqassaaq. Tamanna akisuvoq suliariuminaatsuullunilu, tamannalu ilisimatusarnermik toqqammaveqarluni ingerlanneqarneruvoq. Kingorna aatsitassarsiortitseqatigiiffiit qalluinissamut akuersissummik, avatangiisinut tunngasunik piumasaqaatinut inatsisinullu allanut sanilliullugu nalilersorneqartussamik qinnuteqarsinnaapput.

Aatsitassat nalituut

Jakob Kløve Keiding naapertorlugu immap naqqa annertuunik sulfideqarlunilu manganeqartoq ilisimaneqarpoq, manganillu saniatigut aamma saviminissaqarpoq koboltimik, nikkelimik, kobberimik aatsitassanillu nalituunik allanik akulinnik peqarpoq, taakkunanilu amerlasuut mingutsitsinngitsumut ikaarsaarnermi atorneqartarput. Misissueqqinnissalli pisariaqartinneqarput, aamma immami itisuumi aatsitassarsiornermi avatangiisinut sunniisinnaanerit ilanngullugit.

Norgep naalakkersuisuisa Nordlandip avataanit Finnmark angullugu imartami 281.200 km2 annertussuseqartumi aatsitassanik pingaarutilinnik ujarlersinnaaneq immaqalu siunissami qalluisinnaaneq ammaannissaat kissaatigaat.

- Imaani itisuumi aatsitassarsiorneq piffimmi ingerlatsivigineqartumik soorunami sunniissaaq. Taakku tassaapput immap naqqani ingerlataqarnermut atillugu piiaanermi kinnernillu nuussuinerni avatangiisunut sunniisoqassaaq. Atortussiat qullariarlutik uumasunut naasunullu toqqittassapput, taamatullu aamma immap naqqata ilaa piiarneqassaaq, taamaalillunilu immap naasuinut uumasuinullu sunniissalluni. Taakku saniatigut mingutsitsinernik assigiinngitsunik umiarsuarnillu qalluinermillu atortunit qullerni qaamanernit, nipiliornernit akuutissanillu toqunartulinnik aniasoortoqarsinnaaneranit sunniisoqassaaq. Taamatuttaaq aatsitassarsiornermit sinnikut saffiugassanik oqimaatsunik imaqarsinnaasut sumut inaaliortorneqarnissaat isummerfigineqartariaqassaaq.

Ilisimasaqarnerunissaq pisariaqartipparput

Imaani itisuumi aatsitassarsiorneq avatangiisinut sunniuteqarnerlussaaq, sunniutilli qanoq annertutiginissaanni aatsitassarsiornerit ingerlanneqartut qanoq annertutiginerat apeqqutaassaaq.

- Umiarsuit marluinnaat pineqarpata, taava sunniutaat annikitsuararsuussaaq, niuernermili ingerlatsivik ingerlatsisunik assigiinngitsunik arlalinnik peqataaffigineqartoq pineqariataalissappat, tamanna avatangiisinut sunniuteqarnerlussinnaassaaq, Jakob Kløve Keiding oqarpoq.

Nunamili aatsitassarsiorneq aamma avatangiisinut sunniuteqartarpoq, taavami sorleq pitsaanerua?

- Aatsitassanik qalluineq tamatigut sunniisarpoq, WWF-ilu isumaqarpoq ajornartorsiummut atoqqiineq aqqutigisariaqaripput, taamaammat imaani nunamiluunniit aatsitassarsiornermik ingerlatsineq avaqqussinnaanngikkipput ineriartornerup ersersippaa. Maannakkuugallartoq imaani itisuumi aatsitassarsiornerup nunami aatsitassarsiornermit ajornerunera pitsaaneruneraluunniit pillugu inerniliisoqarsinnaanngilaq. Ilisimatusarnerit ilaasa imaani itisuumi aatsitassarsiorneq nunami aatsitassarsiornermit sunniutikinnerunera ilimanarsisippaat, tamatumanili qanoq naatsorsueriaaseqarneq apeqqutaavoq, Jakob Kløve Keiding oqarpoq imatullu inerniliilluni:

- Imaani itisuumi aatsitassarsiornermi avatangiisinut sunniutit ullumikkut misissorneqarpiarnikuunngillat, taamaammallu ilimasaqarnerunissaq pisariaqartinneqarpoq.