Isit seqinermut illersornissaat pingaaruteqarpoq

Inuit sivisunerusumik inuusalerput ozonilu saanneruleriartorpoq. Tamanna pissutigalugu isit qinngornernit ultraviolettinit (uv) ulorianartorsiortinneqarnerulerput. Taamatut oqarpoq Oslov Universitetssygehusimi immikkoortoqarfimmi nakorsaaneq Øystein Kalsnes Jørstad.
Isit nappaataat arlaliupput, uppernarsarneqarsimavorlu tamakkua uv-mik qinngornernut attuumassuteqartut. Seqinermit imaasiallaannaq ajoqusernerni illunneq ilisimaneqarnersaavoq. Seqinermit ajoqusernerit allat imaasiallaannaq pineq ajorpuyt, utoqqaanerusunili sivisuumik ineriartortarlutik.
– Isit nakorsaannit isigalugu pitsaasorpassuarnik tunngavissaqarpoq inuunermi sivisuumi uv-mit sunnerneqarnerup killilersimaartinnissaanut, Øystein Kalsnes Jørstad oqarpoq.
Ultraviolettimit qaamanerit ilaatigut querteernermik, illunnermik, pterygeium-imik, ameraaasamik isikujoortitsilersinnaasumik, kræftinik cellekaresinom-imik pldeepitelkarcinom-imillu, uisorersaatinik eqquinerusartunik, aammattaarli ammip ilaanik allanik, kinguneqarsinnaapput.
Seqinermit ajoqusernerit katsorsarneqarsinnaapput, pingaartumilli hudtumor, pladeepitelkarcinom pinartuupput.
– Ulloqeqqaanerani seqernup qinngornerinut sakkortuunut illersuutissaapput atisat seqinermut illersuutit, nasar seqinermut illersuutit imaluunniit nasat teqqiallit. Kontaktlinceqarpoq seqinersiuteqarlunilu uv-mut illersuutiinnik, isit nakorsaat paasissutissiivoq.
Qaamanerit ultraviolettit qaamanermit takussaasumit nukissaqarnerupput taamaattumillu ajoqusiinerusinnaallutik. Amerikarmiut isit nakorsaasa peqatigiiffiata assersuutigalugu inassutigaa seqinersiuteqartoqassasoq uv-mit qaamanerup minnerpaamik 99 procentianik mattussisunik.
– Pitsaanerpaaguni seqinersiutit aamma qaamaneq tungujortoq mattussinnaassavaat, Øystein Kalsnes Jøstad isumaqarpoq.
Uppernarsarneqarsimavoq qaamaneq tungujortoq utoqqanngoriartornermilu isit ameraasaata ajorsiartornera attuumassuteqartut, tamannalu Nunani Avannarlerni utoqqarni isikkut nappaatit tappiillinissamik ulorianartoersiortitsisut nalinginnaanersaraat.
Norskit isaruaarniartitseqatigiiffiat Interoptik isumaqarpoq inuit seqinersiutit eqqortut illersuutaasullu soqutiginngippallaaraat.
– Inersimasut sisamaagaangata pingasut ilisimanngilaaat seqinersiutit pitsaanngitsut atornerat ulorianartoqartoq. Pingaartumik meeqqat ulorianartorsiorput, tamakkualu Interoptik naapertorlugu illersorneqarnerlunnersaapput, taassuma kisitsisit Norges Optikerforbund-imeersut innersuussutigalugit.
Isaruaarniartitseqatigiiffiup erseqqissarpaa meeqqat namminneq seqinersiutinik toqqaasassanngitsut.
– Seqinersiutit pitsaasut isinut seqinermut illersuutaapput. Ajoqusernissamut napparsimalernissamullu illersuutaapput. Seqinersiutit pitsaanngitsut ajornerpaappat qinngornermik kissarsuutip plastikkimut sunniuteqarneratut ipput, tassa ajorluinnartumik. Meeqqallu isaat immikkut ulorianartorsiorput, isaruaarniaq Erik Roberstad, Interoptik-imeersoq, oqarpoq.
Isaruaarniartitseqatigiiffik tusagassiorfinnut nalunaarummi allappoq, annissat, Norgep ministeriunerata Jens Stoltenbergip juunimi isimi qaavanit pilalllugu peersitaatut ittut, pissutaasinnaasut uv-mut illersuuteqannginnermik.