Nunarsuarmi aqutsisut Amazonasimut ikiuutilersut

Nunarsuarmi nunani suliffissuaqarfiusuni anginerni arfineq-marlunni aqutsisut Amazonasimi orpippassuit ikuallannerisa 75.000-it missaanniittut qamisarniarneqarnerannut 20 millioner euronik – 150 millioner koruunit missaanniittunik – aningaasaliissuteqarniarput.

Taama Frankrigip præsidentia, Emmanuel Macron, G7-imi ataatsimeersuarnermi ataasinngornermi tusagassiortunik katersortitsinermi oqarpoq. Taama Reuters allappoq.

Aqutsisut pineqartut tassaapput USA-mit, Canadamit, Tysklandimit, Frankrigimit, Tuluit Nunaannit, Italiamit Japanimit – kiisalu EU-mit pisut.

Macron naapertorlugu nunarsuarmi siallersartup orpippassuaqarfiisa annersaanni ikuallannerit akiorniarneqarneranni Brasiliamut qanoq tigussaasumik ikiuunnissaq pillugu aqutsisut isumaqatigiissuteqarnissamut qanilliartorput.

Taanna oqarpoq, ikiorsiissutit tassaassasut teknikkikkut tapersiissutit aamma aningaasaliissutit, "sapinngisamik sukumiinerpaamik ikiorsinnaaniassagatsigik".

Macronip tamatuma peqatigisaanik Brasiliap præsidentia Jair Bolsonaro sakkortuumik avoqqaaraa, taanna ikuallannerit akiorniarnissaannut naammattumik iliuuseqarsimanngitsutut pasillerneqarmat.

Sakkutuut timmisartui Amazonasimi naalagaaffiup immikkoortortaani Rondôniami Brasiliap avannaata kippasissuaniittumi illoqarfimmi Porto Velhomi orpippassuarni ikuallattunut annertuunut ataasinngornermi imermik nakkaatitsisaqattaarput.

Timmisartut innerup akiorniarneqarnerani siallersartup orpippassuinut imermik liiterinik millionerpassuarnik nakkaatitsipput.

Naalagaaffiup immikkoortortaani Rondôniami avinngarussimasumiittumi Boliviamullu killeqarfeqartumi orpippassuit annertoorujussuit sapaatip-akunnerini kingullerni ikuallassimapput.

Porto Velhomi qatserisartut Brasiliami avatangiisinut inatsisitigut atuutsitsivimmit Ibamameersut sumiiffiit ikuallassimasut arsaattarfittut angitigisukkuutaartut misissorlugit aallartippaat.

Brasiliami illersornissamut ministereqarfimmit oqaatigineqarpoq, qatserisartut sakkutuullu timmisartui naalagaaffiup immikkoortortaasa sinnerinut arfineq-marlunnut, ikuallattut qaminniarnissaannut ikiortissarsiorsimasunut, aamma ornigukkiartortut.

Ikuallannerit ussissorujussuarmik pujoorput, taamalu siallersartup orpippassuisa qulaanni silaannarmi mingutsitsinermik annertunerulersitsillutik.

Ikuallattut pujuat allaat sapaatip-akunnerani kingullermi São Paulomut 3.000 kilomerteringajannik ungasissusilimmiittumut annguppoq, illoqarfissuarlu akunnermi ataatsimi taartuinnanngortillugu.

NASA qaammataasanit assilisanik arlalissuarnik tamanut saqqummiussisimavoq, taakkunani takutinneqarluni orpippassuarni ikuallannerit kuliltimik toqunartumik annertoorujussuarmik silaannarmut aniatitsisut.

Kulilte silaannarmik mingutsitsisuuvoq, qaammat ataaseq angullugu silaannarmiissinnaasoq, silallu pissusiata allanngoriartorneranut atatillugu sunniutilerujussuusoq.

Kulilti anorimit ammut naqigunneqarsinnaavoq inuppassuarnullu sualuttunik kinguneqartitsisinnaalluni. Amerikami tusagassiorfik Business Insider allappoq.

Immikkut ilisimasallit oqaatigaat, piffissami nunap panerfigisaani narsaatinut ivigartorfissanulluunniit inissaqartitsilerniarluni orpinnik uppikaatitsinerulersarnerup silaannarmik mingutsitsinermik ajornartorsiut ukioq manna annertunerulersissimagaa.

Nutaarsiassaqartitsivik AFP taama allappoq.

Brasiliami inatsisinik atuutsitsinermut ministeri, Sérgio Moro, sakkutuut isumannaallisaasut unioqqutitsilluni orpinnik uppikaatitsisarnermik unitsitsiniaqataanissamut akuliutsinneqarnissaannut aamma akuersissutiginnissimavoq.

/ritzau/