Pasitsaassineq: Qaammataasiatigut attaveqaatit unioqqutitsilluni atorneqartut
Innuttaasut ilaat nunani allani qaammataasiatigut attaveqaatinik atuinermikkut inatsisinik unioqqutitsisut Nalunaarasuartaateqarnikkut aqutsisoqarfiup pasitsaappaa, taamaattumillu unioqqutitsinerit tamakkua unitsinnissaat pingaartippaa.
Nalunaarasuartaateqarnikkut aqutsisoqarfik naapertorlugu nunani allani qaammataasiatigut attaveqaatit soqutigineqarluarput. Kalaallit Nunaanni qaammataasianut atortunik qaammataasianullu attaveqarnermut tunngasunik kiffartuussinissamut Tusass A/S kisimi kisermaassilluni tuniniaasinnaatitaanera pissutigalugu kiffartuussinerit taakkua atornissaat inerteqqutaavoq.
Nalunaarasuartaateqarnikkut aqutsisoqarfiup ingammik qaammataasanut attaveqartitsisartoq ataaseq soqutigilersimavaa: Starlink.
Takussutissaq
- Nittartakkami satellitemap.space-mi tigooraaviit Kalaallit Nunaanniittut pillugit paasissutissaqarpoq. Nittartakkami paasissutissat ilumoornersut Nalunaarasuartaateqarnikkut aqutsisoqarfiup ilisimanngilaa, tamannali Kalaallit Nunaanni Starlinkip atulereersimaneranut takussutissaavoq – naak Starlinkip nittartagaa aqqutigalugu Kalaallit Nunaannut atortunik toqqaannartumik inniminniisoqarsinnaanngikkaluartoq, Nalunaarasuartaateqarnikkut aqutsisoqarfimmi allaffimmi pisortaq Louise Restorff Sermitsiaq.AG-mut paasissutissiivoq.
Allaffimmi pisortap innersuussutigisaanit tigusaq nittartakkami atuisut allattorsimaffiat uani takuneqarsinnaavoq:
- Nalunaarasuartaateqarnikkut aqutsisoqarfik ukiuni kingullerni marlunni nunat allamiut qaammataasiatigut attaveqaataat, ilaatigut Starlink, taakkualu atorsinnaanerat pillugu saaffigineqartarsimavoq, Louise Restorff Jacobsen oqarpoq.
Nakkutilliiumaarpoq
- Tamanna tunngavigalugu qaammataasianut atortunik kiffartuussinernillu Namminersorlutik Oqartussat kisermaassilluni atuisinnaatitaaneranik unioqqutitsisoqarsinnaanera nakkutiginiarlugu Nalunaarasuartaateqarnikkut aqutsisoqarfik 2024-mi aalajangerpoq.
Taamaattumik radiokkut attaveqarnermut tunngasunik nakkutilliinermini allatigut aamma qaammataasianut tigooraaviit unioqqutitsilluni ikkussugaasinnaanerat qaammataasiatigullu kiffartuussinerit atorneri Nalunaarasuartaateqarnikkut aqutsisoqarfiup nakkutigissavai, allaffimmi pisortaq ilisimatitsivoq.
Inatsimmik unioqqutitsisimasutut pasineqarsimasut soqutigineqarmata, Nalunaarasuartaateqarnikkut aqutsisoqarfik innuttaasunut maleruagassat erseqqissut pillugit ilitsersuusiorpoq, taamaalilluni akiligassiisoqannginniassammat.
- Innuttaasunut attaveqaqatigiinnermut inatsisinik ilisimasaqanngitsunut ilitsersuusiorpugut, akuersissummik piginnittumit Tusass A/S-iunngitsumit allamit qaammataasianut atortunik pisinnginniassammata qaammataasiatigullu kiffartuussinissamut akiliuteqannginniassammata, taamaanngippat akiligassinneqarsinnaammata, Louise Restorff Jacobsen nassuiaavoq.
Innuttaasunut ilitsersuutit
Ilitsersuut tamaat uani atuarneqarsinnaavoq, tassanilu allassimavoq imaatigut ajunaalernerni – aamma isumannaallisaanerni sullissinerit kisermaassisussaatitaanermut eqquinngitsut — soorlu Iridiumip Inreach-illuunniit atorneqarnerat.
Nunat allamiut qaammataasiatigut attaveqaatitigut kiffartuussisut Kalaallit Nunaanni nioqqutissaminnik neqerooruteqartannginnerannut Namminersorlutik Oqartussat nassuiaataat tassaavoq nunatsinni innuttaasut tamarmik pilersorneqarluarnissaata eqqarsaatigineqarnera.
- Aserfallatsaaliinermut aamma nalunaarasuartaateqarfiup siaruarternissaanut attaveqaqatigiinnermi atortut ineriartortinnissaannut tunngatillugu aningaasaliinissaq siunertaralugu isikkuliami (modelimi), massakkut atuuttumi, nunap immikkoortortai kiisalu assigiimmik atugassaqartitaanikkut akinik nalimmassaasarneq atuuppoq, taamanna isumaqarpoq nunap immikkoortui inuit kateriffiginerusaanniittut akileeqataasarput Tusass A/S-ip aserfallatsaaliisarneranut kiisalu nalunaarasuartaateqarfeqarnerup nuna tamakkerlugu atortulersuutinik isumagineqarneranut, taamaalilluni sumiiffiit avinngarusimasuniittut aamma nalunaarasuartaateqarfiit attaveqaataannik atuisinnaapput, ilitsersuummi allaqqavoq nangipporlu:
Aningaasartuuterpassuit
- Kalaallit Nunaanni nalunaarasuartaatitigut attaveqarnermi atugassat immikkut ittut ukuupput, ineriartorneq aamma nalunaarasuartaatitigut aqqusersuutinik aserfallatsaaliinerit aningaasartuuterpassuarnik nassataqartarmata, aammattaaq pisisartut amerlassusiinut, imaappoq inuiaqatigiit taakkuninnga akiliisussat, ikipput nunamut siammarsimallutik. Kisermaassisussaatitaaneq aamma akuersissummik nalunaarummik peqarnerup taamaalilluni qularnaarpaa kalaallit naggataani atuisussat nalunaarasuartaatitigut kiffartuussinermik atuisuunissaat.