Sinerissap qanittuani aalisartut inatsisissarlu: Maniitsumi aalisartut neriuutissaarussimasutut iliortut
Ajunngila allagaatinik isumaqatiginngisanik naammattoorsigaanni ikuallaasarneq? Maniitsumi aalisartut taamak isumaqarput. Taamaattorli inatsisartut siulittaasuat kaammattuuteqarpoq isumatusaarnerusoqartariaqartoq pisorlu nalilerpaa "ineriartorsimaneq taamaattoq alianartuusoq."
Maniitsumi aalisartut aalisarnermut inatsisissatut siunnersuut pillugu allatut iliuusissaatuttutut misigisimalersimallutik, iliuutsit sakkortuut atorlugit malugeqqusaartariaqalersimapput, tassalu aalisarnermut ataatsimiititaliarsuusimasup isumaliutissiissutaa ikuallallugu akerliunerminnik ersersitsinialersimallutik, tunngavilersuutigivaallu tusaaneqannginneq aammalu aalisartut avaqqullugit "qallunaanit" suliarineqarsimanera akerliuffigigamikku.
Pisumit immiunneqarsimasut aammalu inuit attaveqaqatigiittarfiisigut siammarterneqarsimasuut, erseqqissumik nassuiaatigineqanngilaq inatsisissatut siunnersuutip sunartaa akerliuffigineqarnersoq, taamaallaat tusaaneqanngitsutut misigisimaneq aammalu nunamut qaqititaanissamut annilaanngateqarneq kiisalu aalisarnermut inatsisissaq aalisartut peqatigalugit suliarineqartariaqartoq.
Taamaattorli aalisartut suliap ingerlanneqarnerani aqqutaa tamaat sinniisoqarput, kattuffiit ilaasortaaffigisaa ataatsimiititaliarsuarmi sinniisuutitaqarnerisigut, taamaalillutillu kattuffigisaat periarfissaqaannavinnikuupput qanoq ilusilimmik isumaliutissiissoqassanersoq sunniuteqassallutik, taamaakkaluartorli killiffimmi Naalakkersuisut "qallunaallu" aalisarnermut ataatsimiititaliarsuarmi sulisinneqarsimasut kisimik appisaluunneqarput.
Tassanngaaniilli ataatsimiititaliarsuup isumaliutissiissutaanik ikuallaanermut killittoqarpoq - tamanna pissusissamisoorpa? Taamak isumaqanngilaq Inatsisartut siulittaasuat, Mimi Karlsen (IA).
Oqallinneq aseruutaasoq
Mimi Karlsen isumaqarpoq oqallinneq aseruutaasoq maanna ingerlanneqartoq, pingaartumik inuit attaveqaqatigiittarfiisigut oqallinneq matumani innersuussutigineqarluni:
- Ulluni makkunani aalisarnermut inatsisissamut nutaamut siunnersuutip tamanut tusarniaatigineqarnerani nittartakkani inuit attaveqaqatigiittarfiini isiginnaagassiamik siammarterisoqarpoq, tassani takuneqarsinnaalluni inatsisissatut siunnersuut ikuallanneqartoq, oqaaseqaataasartunilu siunnersuut siunnersuusiornermullu peqataasimasut nakkarsarneqarlutillu asissorneqarlutik.
- Nunani allani erfalasunik upperisarsioqatigiillu allat atuagarsuinik iluartuutitanik ikuallaasarnerit takusareerpavut. Maannalu tassa nunatsinni inuit ilaat taamaaliornissaminnut isumassinneqarsimagunavipput. Tamanna alianartutut immaqalu annilaarnarsinnaasutut nammineq isumaqarfigivara.
Akeqqersimaarluni oqalliseriaaseq peqatigiinnermik sanngiillisaasoq
Inatsisartut siulittaasuata, Mimi Karlsenip qisuariaammini innersuussutigivaa killilersorneqarani naqisimaneqaranilu oqaaseqarsinnaatitaaneq, taannalu tunngavigalugu isummamik nittarsaassisinnaaneq, taamaattorli aamma erseqqissaatigaa isummanik nittarsaaneq aamma akisussaassuseqarnermik ilaqarmat:
- Killiligaanatali naqisimaneqarata oqaaseqarsinnaatitaanerput tamanna qanoq atorneripput apeqqutaavoq, oqallinnermut qanoq peqataanerput apeqqutaavoq. Inerititarfiusumik oqallinnermi isummersoqatigiittoqartarpoq tunngavilersuisoqartarlunilu. Imminut tusarnaartoqartarpoq – apeqqutit paasisaqarfigineruniarlugit immaqalu paaseqatigiinnerunissaq anguniarlugu. Taamaaliornikkut peqatigiinneq nukittorsarneqartarpoq.
Nittartakkatigut inuit attaveqaqatigiittarfiisigut tamat oqartussaaqataanerat eqqarsaatigalugu nutaamik oqallittarfeqalersimasoq Mimi Karlsen isumaqarpoq. Ajunngitsortai ajortortaalu tamaasa ilanngullugit. Nittartakkatigut inuit attaveqaqatigiittarfiisigut inuppassuit anguneqarsinnaapput. Nunatsinni sumiikkaluaruttaluunniit oqaloqatigiissinnaavugut eqqarsaatitsinnik, isummatsinnik ilisimasatsinnillu paarlaasseqatigiilluta, taanna tinnersaavoq nangillunilu:
- Ajoraluartumilli aamma takusinnaaleriartorparput nittartakkatigut inuit attaveqaqatigiittarfiini oqalliseriaaseq peqqinnanngitsoq minittornertut siammariartuaarusaartoq. Allanik nakkarsaalluni oqalliseriaaseq. Imminut oqaloqatigiigani nilliaffiusoq. Akeqqersimaarluni oqalliseriaaseq peqatigiinnermik sanngiillisaasoq, Inatsisartut siulittaasuat erseqqissaavoq.
- Inneq ikualanerusinnaavoq uumassutaasoq, taarsiornermi qaammaqqutaasoq kialaartitsisorlu. Sakkutulli aamma atorsinnaavarput; piuneerutsitsinermut, aserorterinermut, suujunnaarsitsinermut… Nittartakkatigut inuit akornanni attaveqatigiittarfinnut taakkunanngalu atueriaatsitsinnut tamanna immaqa aamma atuuttutut oqaatigineqarsinnaavoq.
Oqallinnermi aalisartut sumiginnagaappat? Taamaattoqarsimappat kimit qanorlu sumiginnaasoqarpa?
Maniitsumi aalisartut tusaaneqanngitsutut misigisimapput aammalu akuutinneqarsimanngitsutut misigisimallutik, tamanna inuit attaveqaqatigiittarfiisigut ersersippaat.
Taamaattorli aalisarnermut ataatsimiititaliarsuaq sulisinneqarluni aallartimmalli aalisartut kattuffii peqataaginnavinnikuupput, taamaalillutillu aalisartut kattuffitik aqqutigalugit isummaminnik erseqqissaanissaminnut periarfissaqartuaannarnikuupput.
Paaserusunnarsivoq aalisartut kattuffiisa ataatsimiititaliarsuarmi aalisartut kattuffii peqataasimasut tunuliaquttatik peqataatinnagit qanorlu isummernissaminnut akuersiteqqaarnagit namminneq isummersuuteqarsimanersut? Sumiuna oqaloqatigiinnissaagaluaq pinngitsoorsimasoq aalisarneq pillugu inatsisissap piareersaataasumik oqallisigineqarnerani?
Itisiliisitserusulluta aalisarneq pillugu ataatsimiititaliarsuup isumaliutissiissutaanik ikuallaaqatigiittut oqaaseqartuat, Karl Ingemann Maniitsumiittoq attavigivarput, taassumali piffissaqaleruni uterfigiumalluta neriorsorpaatigut.