Spiralilersuisimaneq: Naalliutsitsisarneq pillugu ataatsimiititaliaq nukingisaarivoq

Niviarsiaqqat arnallu piumassuserinngisaminnik spiralilersissimasut pillugit suliat tamarmik misissorneqartariaqarput - 1991-ip kingorna pisimasut ilanngullugit, FN-ip ataatsimiititaliaa oqarpoq.

Naalagaaffiit Peqatigiit naalliutsitsisarneq pillugu ataatsimiititaliaataisornartorsiuinerata nunatsinnit akuerineqarnissaa, ataatsimiititalialluinnersuussutaasa sapinngisamik piaarnerpaamik iliuuseqarfiginissaatneriuutigaarput naatsorsuutigalugulu, Inuit Pisinnaatitaaffii Pillugit Siunnersuisoqatigiit siulittaasuat, Qivioq Løvstrøm, oqarpoq.

Foto: Leiff Josefsen

Thomas Munk Veirum

marlunngo 05. dec 2023 13:34

Annonse

Naalliutsitsisarneq allatigullu inuttut naleqassutsimik innarliineq akiorniarlugit Naalagaaffiup Danmarkip suliniutai, Naalagaaffiit Peqatigiit Naalliutsitsisarneq pillugu ataatsimiitaliaata novembarip ulluisa arfineq-pingajuanni qulingiluaannilu nalilersorpai.

Naalliutsitsisarneq pillugu ataatsimiitaliap suliassaqarfiit pingaarutillit nalunaarusiamini tikkuarpai, ilaatigut spiralilersuisimanermi Naalliutsitsisarneq pillugu Isumaqatigiissummik malinnittoqartariaqartoq. Taama Inuit Pisinnaatitaaffii Pillugit Siunnersuisoqatigiit tusagassiuutinut nalunaarumminni paasititsipput.

Peqqinnissaqarfik Kalaallit Nunaata 1992-imi tigummaguli, sulianik misissuisoqarnissaanik pilersaaruteqartoqannginnera, isumalioqatigiissitap ernumanartoqartippaa.

Misissuinerit annertusineqassasut kissaataasoq

Naalagaaffiup Danmarkip, ilaatigullu Kalaallit Nunaata Naalliutsitsisarneq pillugu Isumaqatigiissutip malinneqarnissaanut suliniutaasa Naalagaaffiit Peqatigiit misissuiffiginninniarnera, Inuit Pisinnaatitaaffii Pillugit Siunnersuisoqatigiit (IPS) siulittaasuata, Qivioq Løvstrømip, nuannaarutigaa.

IPS-ip ICC Meeqqallu Illersuisoqarfiat peqatigalugit kaammattuutiginikuuaat, spiralilersuisimaneq pillugu nakerisarsiunngitsumik misissuisoqarnerani 1991-ip kingornanut annertusineqarnissaa, Kalaallit Nunaata peqqinnissaqarfiup suliassaqarfianik tigusinerata kingornanut:

Isumalioqatigiissitaq ima allappoq

Kalaallit Nunaanni pinngitsaalisamik piumassuserinngisamillu naartunaveersaatilersuineq:

Pinngitsaalisamik piumassuserinngisamillu kalaallit arnartaanik niviarsiarartaanillu 1960-ikkunni naartunaveersaatilersuisimaneq pillugu nalunaarutit ataatsimiititaliap ernumanartoqartippai.

Naalagaaffiup peqataasup nalunaarutit misissorniarlugit misissuisussanik isumalioqatigiissitaliorsimasoq maluginiarneqarpoq. Isumalioqatigiissitap 1991-ip kingornanut sivitsuinnginnera ataatsimiititaliap ernumanartoqartippaa.

Piumassuserinngisamik pinngitsaalisamilluunniit naartunaveersaatilersuisimaneq pillugu oqaatigineqartut naammagittaalliutillu, 1991-p kingorna pisimasut ilanngullugit, nakerisarsiunngitsumik misissorneqarnissaat, akisussaasuusut akisussaaffimmik tigusinissaat, eqqugaasunullu naleqquttumik taarsiiffiginninnissaq, naalagaaffiup peqataasup qulakkeertariaqarpaa.

- Naalagaaffik imaluunniit pisortaqarfik inuit pisinnaatitaaffiinik innarliisinnaasumik iliuuseqarpat, suliat tamarmik iterngi tikillugit misissorneqassapput – Kalaallit Nunaatalu Peqqinnissaqarfiup 1992-imi nunatsinni tiguneqareernerata kingorna, spiralilersuisimaneranik pasitsaassisoqarpat, soorunami aamma suliat taakku misissuiffigineqassapput.

Niviarsiaqqat arnallu pisinnaatitaaffiinik sakkortuumik innarliineq

- Akuersisitseqqaarani spiralilersuineq, iliuuseqarnerup qanga pisimanera apeqqutaatinnagu, niviarsiaqqat arnallu nammineq aalajangersinnaanermut pisinnaatitaaffiannik innarliineruvoq annertooq, Qivioq Løvstrøm oqarpoq nangillunilu:

- Naalagaaffiit Peqatigiit naalliutsitsisarneq pillugu ataatsimiititaliaata isornartorsiuinerata nunatsinnit akuerineqarnissaa, ataatsimiititaliallu innersuussutaasa sapinngisamik piaarnerpaamik iliuuseqarfiginissaat neriuutigaarput naatsorsuutigalugulu.

Septembarimi taamanikkut Peqqinnissamut Naalakkersuisup, Mimi Karlsenip (IA), misissuinerit ullumikkut tikillugu ingerlanneqarnissaat akueriumanagu, danskit tusagassaqartitsivianut Informationimut, allakkatigut akissummini paasititsivoq.

Suliat ataasiakkaat pineqarnersut imaluunniit nunatta peqqinnissaqarfiani nalinginnaasumik ajornartorsiutaanersoq taamaattumillu annerusumik misissuiffigineqartariaqarnersoq, nunatta nakorsaaneqarfiata suliat nutaajunerusut pillugit paasissutissiinissaa utaqqiumallugu, Mimi Karlsen paasititsivoq.

inuiagatigiit nunatsinnit