AATSITASSAT
Atortussiat oqaluttuarisaanikkut pingaarutillit aatsitassarsiortunik ikorfartuipput
Qillerinikkut misissuutit Kalaallit Nunaanni aatsitassarsiorfinnut ilisimasanik pingaarutilinnik imaqarput, taakkulu qillerinernik nutaanik aallartitsinngikkaluarlutik qillerinikkut misissuutinik qanganitsanik misissuinermikkut aningaasarpassuarnik sipaarsinnaapput
– Qillikkamik misissuut asiuneq ajorpoq, taannalu ukiut 50-t matuma siornatulli ullumikkut
pitsaassuseqarpoq, Hans Mortensen oqarpoq, taanna Rasmus Christensen (talerpilleq)
Pele Tobiassenilu (saamilleq), tamarmik aatsitassanut naalakkersuisoqarfimmi geologiusut,
peqatigalugit toqqorsivimmik takuniaatitsivoq.
Trine Juncher Jørgensen
Kangerlussuarmi
Old Campip qanittuani toqqorsivimmi qiianartumi, namminersorlutik oqartussat
ukiuni 75-ni kingullerni aatsitassanik ujarlertunit ilisimatusarnikkullu
suliniutinit qillerinikkut misissukkanik toqqorsivimmiittuuteqarput. Karsini
tamani tuschimik normu sumiiffimmik nalunaarsuisoq, ukioq qillikkanilu qanoq
ititigisumit qillikkat pissarsiarineqarsimanerat allanneqarpoq. Naak
toqqorsivimmiittut tukassorinaraluartut, taamaattoq illumi akisussaasup Holger
Mortensenip suut sumerpiaq inissisimanerat ilisimavaa. Nalornilersillunilu
computeri ikiortigisarpaa.
PISARTAGAQARTUNUT
Allaaserisaq una Nutaarsiassaqartitsivimmi aviisit naqitat ilaanni allaaserisaavoq.
Allaaserisat pisartagaqartunit siunissami taamaallaat atuarneqarsinnaajumaassapput.
Atuarluarna.
– Assersuutigalugu palleti una karsinik Qussuup Kangerluani 2008-mi
suliniummi qillikkanik misissuutinik imaqarpoq. Una tassaavoq karsi normu 8,
taannalu 48,32 meterimit 54,74 meterimik ititigisumit qillikkanik misissuutinik
imaqarpoq, Holger Mortensen oqarpoq, taassumalu aatsitassanut
naalakkersuisoqarfimmeersoq ujarassiooq Rasmus Christensen ikiortigalugu karsip
qalliup matua peerpaa.
Aatsitassarsiortunut
nutaanut alloriarneq siulleq
Qillikkanik
misissuutinik toqqorsivik aatitassanut ujarlertunut ilisimatusartunullu
imaasiallaannarlutik sukkasuumik akikitsumillu piffimmi misissuiffimmi
aalajangersimasumi soqarneranik paasisaqarsinnaapput.
–
Qillikkamimmi misissuut asiusinnaanngilaq. Taanna ukiut 50-t matuma
siornatigulli ullumikkut pitsaassuseqarpoq, Hans Mortensen oqarpoq.
– Kalaallit Nunaanni aatsitassarsiortitseqatigiiffiup nutaap alloriarnera
siulleq tassaasarpoq piffinni aalajangersimasuni misissuisoqarsimaneranik
paasisaqarneq. Qillikkanik misissuutinik suliaqartoqareersimatillugu,
aatsitassarsiortitseqatigiiffiup toqqorsivimmi uani nerrivissuarmi
misissuutinik misissuineq aallartissutigisinnaavaa, Rasmus Christensen oqarpoq,
imalu nangilluni:
– Iluatsitsigunillu qillikkamillu misissuut tamakkiisuullutilluunniit
affaappata, taava taakkunannga misissugassaminnik tigusinissamut
akuerineqarsinnaapput. Tamatuma sanitigut qanga atortussianik misissuinissamik
periarfissaqarneq, aatsitassarsiortitseqatigiiffinnut pitsaassutsimik
isumannaarinninnertut ippoq.
Nuna tamakkerlugu qillikkanik misissuutinik toqqorsivik
Nunarsuarmi oqartussat tamarmik qillikkanit misissuutinik toqqortaqarneq
ajorput. Assersuutigalugu Canadami qillikkanik misissuutitut tigusanik
toqqorsisarneq ileqquunngilaq, Alaskamilu aatsaat ukiuni kingullerni
misissuutinik toqqorsisarneq aallartinneqarpoq. Akerlianik Sverige
taamaaliortarnermi siuttuuvoq, Molidenillu eqqaani qillikkanit misissuutinut
toqqorsiverujussuarmik pilersitsisimalluni, tassanilu atortussiat tamarmik
aaqqissuulluagaaginnanngillat, taakkuli aamma scannerneqarput, taamaalilluni
ilisimatusartut aatsitassarsiortitseqatigiiffiillu nunarsuarmi piffinnit
tamaneersut qarasaasiakkut atortussianik misissuinissamik periarfissaqarput.
Namminersorlutik oqartussat qillikkanik misissuutinik tamanik toqqorsivimmut
ataatsimut, anginerusumut maannalu Kangerlussuarmi pigineqartumit
pitsaanerusumut katersuinissaq kissaatigaat. Taamaaliornissalli qanittumi
pinissaa manna tikillugu ilimananngilaq, toqqorsivimmimmi angisuumik
sanaartorneq akisoorujussuuvoq, taamatullu aamma qillikkanik misissuutinik
tamanik, taamaalillunilu Kangerlussuarmiittuinnarnuunngitsoq, aammali
Nuummiittunik Narsarsuarmiittumillu kiisalu piffinni ujarlerfinniittuni arlalinniittunik
katersinissaq akisoorujussuussaaq.
– Qillikkanik misissuutit toqqortaatigineqartariaqarnerannik
eqqarsarnikkut, taakkulu aatsitassarsiorfinnut nalitoorujussuunerannik
Kalaallit Nunaanni siumut taqaqarsimasutullusooq eqqarsartoqarsimavoq.
Qillerinermi suliniut meterimut 3.000 – 4.000 koruuninik naleqartutut
naatsorsorneqartarpoq. Taamaammallu taakku aningaasarpassuannguussinnaapput.
Tamatuma saniatigut qillikkanit misissuutit inuiaqatigiinnut naleqarput.
Taakkumi nunatatta sunik imaqarnerannik paasissutissanik imaqarput, Holger
Mortensen oqarpoq.