Ilinniagaq inuiaqatigiinnut allannguisoq

Perorsaanermik Ilinniarfik ukioq manna ukiunik 30-nngortorsiorpoq. Ukiuni taakkunani ilinniarfiup nuna tamakkerlugu perorsaasunik piukkunnaatilinnik ilinniartitsinissaq anguniagariuarsimavaa.

 – Suliarput ineriartortillugulu pitsanngorsartuarparput, taamaaliornikkut inuiaqatigiit maanna siunissamilu pisariaqartitaat matussusersinnaajumallugit, forstanderi Ulunnguaq Markussen oqarpoq.

Qinnuteqartut amerlisut

PI 300-t missaanniittunik immikkoortortaqarfinni marlunni ilinniartoqarpoq: Ilulissani qullersaqarfik Nuummilu immikkoortortaqarfik. Katillugit 55-it sulisuupput, taakkulu nuna tamakkerlugu perorsaanermik suliaqarfiusuni sulisunik pikkorissunik tunniusimasunillu aamma isumaginninnermi siunnersortinik ineriartortitsinissaq ataatsimoorlutik suleqatigiilluarlutik anguniagaraat.

 Ilinniarfik maanna ingerlalluarpoq, ukiummi siuliinut sanilliullugu ilinniartut amerliartorput qinnuteqartullu amerlanerulersimallutik.

 – Qinnuteqartut ukiut kingulliit marluk ingerlaneranni 400-t missaanniit 500-600-nut tungaannut amerleriarsimapput. Ineriartorneruvoq pitsaasuuvoq, tamannalu PI-p ilinniarfittut nittarsaattuarneranik tunngaveqarpoq. Inuit attaveqaqatigiittarfiisigut KNR-imilu ussassaarutitigut saqqumilaarnerulersimavugut. Nuimanerulersimaneq pingaaruteqarluinnarpoq, periuseqarlutalu ilinniartussarsiornerup ukkatarinera qinnuteqartut amerlinerisigut iluatsittoq takuneqarsinnaavoq, Ulunnguaq Markussen, 2023-mi oktobarimi forstanderinngortoq oqarpoq. Taanna Ilisimatusarfimmi inuiaqatigiilerinermi ph.d.-tut ilinniagaqarpoq. Angutit qinnuteqartut amerlisut

Ilinniarfimmi ulluunerani ulloq unnuarlu paaqqinnittarfinnut qanimut attaveqareerluni angutit amerlanerusut perorsaasutut ilinniagaqarnissaannik kajumissaarineq immikkut ukkatariniarlugu 2024-mi aalajangerneqarpoq. Angutit arnallu perorsaasutut ilinniagaqartut amerlanerussasut kissaatigineqarmat taamaaliortoqarpoq iluatsillugulu.

 Angutit qinnuteqartut marloriaammik maanna amerlisimapput, ilinniarfillu aatsaat taama amerlatigisunik qinnuteqartartoq misigaa.

– Anguniagaqarneq iluaqutaasoq tamatuma takutippaa – ingerlaqqinnissatsinnut nukissaqalersillutalu kajumissusinitsippaatigut. Inuiaqatigiimmi pisariaqartitaat matussuserniarlugit maaniippugut. Angutit amerlanerusut ilinniartuutigilernissaat suliniutigiuarparput, nalunnginnatsigu assigiinngisitaarneq ilinniakkamik pitsanngorsaasartoq, Ulunnguaq Markussen oqarpoq.

Inuiaqatigiinni pingaarutilimmik inissisimaffillit

Ilinniarfiup forstanderia naapertorlugu Kalaallit Nunaanni tamarmi, illoqarfinni annerni nunaqarfinnilu minnerni, perorsaasunik pisariaqartitsisoqarpoq.

 - Perorsaasut inuiaqatigiit tunngaviissaannik ineriartortitsinermut nukittorsaataanermullu pingaaruteqarluinnarput. Inunnut amerlasuunut qanorluunniit ukioqaraluarpata atugaqaraluarpataluunniit ulluinnarni inuunerannut pingaaruteqarluinnarput.

 – Meeqqat inuusuttullu meeqqerivinni atuarfinnilu sullittarpaat, aammali inersimasut, utoqqaat inuillu innarluutillit imaluunniit immikkut pisariaqartitsisut angerlarsimaffinni sammisaqarfinni katsorsaavinniluunniit sullittarpaat. Taamaalillutik perorsaasut nunami sumiluunniit najugaqaraluaraanni ulluinnarni toqqissisimatitsillutillu siunertaqarnerulersitsisarput. Suliaat annertuumik sunniuteqartarput – inunnut ataasiakkaanuinnaanngitsoq inuiaqatigiinnulli tamanut.

 – Nuna tamakkerlugu ilinniarsimasunik sulisussanik pisariaqartitsinerup annertunera uani erseqqissartariaqarparput, perorsaasunillu ilinniarsimasunik amigaateqarneq tamatta sullinneqarnitsinnut sunniuteqartarpoq. Qinnuteqartorpassuaqaraluarluta ilinniartuutigisinnaasavut killeqarput – ingammik Ilulissani kollegianik praktikkerfissallu eqqarsaatigalugit. Ilinniartut amerlanerit tassani praktikkerusuttarput, Ulunnguaq Markussen oqarpoq.

Alimasissumit atuartitsisinnaaneq periarfissaasoq

PI/SPS-imi ilinniartut uniinnartarnerat ajoraluartumik aamma atuuppoq. Angerlarserneq ilaquttanullu maqaasineq imaluunniit angerlarsimaffimminni isumagisassanik qimatsinissamik periarfissaqannginneq ilaatigut pissutaalluni. Ilinniarsimasunngornikut illoqarfik ilinniarfigisimasartik aamma nuuffigisaraat 2022-mi misissuinerup aamma takutippaa.

 – Unammilligassat taakku iliuuseqarfiginiarlugit ilinniarfivut eqaannerulersinnissaat sulissutigalugulu nunami tamarmi - sumi najugaqarneq apeqqutaatinnagu - ilinniarneqarsinnaanissaa anguniarparput. Taamaattumik ilinniarfiup iluani suleqatigiissitaliorpugut ilinniartitsisunit, aqutsisunit IT-millu immikkut ilisimasalinnik inuttalikkamik. Taakkua ilinniartitseriaaseq, ilinniutit teknikkikkullu aaqqiissutit misissorpaat. Suleqatigiit alimasissumit atuartitsisinnaaneq isumassarsiorfiginiarlugu Danmarkimi Islandimilu ilinniarfiit tikeraarpaat, Ulunnguaq Markussen oqarpoq, nangillunilu:

 – Ilinniartitseriaatsit allanngoraluarpataluunniit ilinniartitsinerup pitsaassusaata attannissaa sulissutigaarput. Taamaattumik alimasissumit atuartitsineq modulikkaarlugit misilerarparput, ilikkagaqarfigalugulu aqqutaani nalimmassartarlugu. Ilinniartuvut tunniusimasorujussuupput, paasinnilluarlutik naammagittarlutillu. Tamannalu pingaartittorujussuuarput.

 Alimasissumit 2026-mi ilinniartitsisoqarsinnaanngussasoq, immaqa ataasiakkaani ilinniarfimmut tikittarluni, forstanderi oqarpoq.

 – Ilinniartitsinerup pitsaassusaata qaffasinnera attatiinnarlugu perorsaasut amerlanerusut Kalaallit Nunaanni tamarmi ilinniartinneqarnissaat anguniarparput. Illoqarfiit siammasissumi inissisimanerannut unammilligassat alimasissumit ilinniartitsinermit qaangerniarnissaannut iluaqutaanissaat, najukkamilu ilisimasat tunngaviisut pitsanngorsarneqassallutik.

Alimasissumit ilinniartitsinerup iluaqutissartai

Alimasissumit ilinniartitsineq iluaqutissartaqarluarpoq: Ilinniartut illoqarfimmut allamut nuuttariaqannginnamik ilaquttatik najuunnarlugillu ulluinnarni sungiusimasaminniiginnarsinnaapput. Taamaalilluni kollegiassaaleqineq aporfiginagu ilinniartut amerlanerusut ilinniartinneqarsinnaapput.

 - Naleqqussarsinnaassuseqalersitsivoq, taamaalilluni suliffiup ilaqutariittullu inuunerup ataqatigiissaarinissaat ajornannginnerulersittarlugu. Aamma najugaq qimannagu ilinniarsinnaanerup najukkami pissutsinut pitsanngorsaataavoq.

 Unammilligassaqartorli Ulunnguaq Markussen oqarpoq.

 – Illoqarfiit nunaqarfiillu ilaanni internetimut attaveqarneq aporfiusinnaavoq, alimasissumillu ilinniartitsineq inunnut attaveqarnermik ilinniarnermilu ataatsimoornermik killilersuisinnaavoq kajumissuseqannginnermillu kinguneqarsinnaalluni. Ilinniartitsisut aamma nutaaliortussanngussapput, aamma ilinniartitsinikkut ineriartortitsinikkullu unammilligassaqarsinnaapput. Kiisalu ilinniarsinnaanerup ajornannginnerulernerata kingunerisaanik inuusuttut amerlanerit ilinniakkatik naammassigaangamikku illoqarfinnut annernut nuussinnaasarput. Ilinniarsimasutut initaarniarneq tassani ajornannginnerusarmat.

 Alimasissumit ilinniartitsinikkut ilinniartut amerlanerusut ilinniarnerminnik ingerlatitseqqittuarnissaat siunertariinnarnagu, nuna tamakkerlugu perorsaanermut tunngasunik ilisimasaqarneq ilinniarsimasunillu sulisussaqarneq pingaarnertut qulakkeerniarparput. Taamaalilluni ilisimasat illoqarfinni anginerusuni aalajangersimasuni kisimik piunatik Kalaallit Nunaatali sinneranut tamanut siammarterneqassallutik.

 Issittumi perorsaaneq

Ilinniartut ilinniarnerminnik ingerlatsiinnartarnissaat anguniarlugu PI aamma suliniuteqarpoq. Ilinniagaq Nunatsinnut tulluarnerunissaa siunertaavoq.

 – Ilinniartut ilinniartitsinermi anguniakkat ilisarisinnaagunikkit, taamaasillutillu ilinniakkap tulluartuunera paasillugu taava amerlanerit ilinniarnerminnik naammassinnissinnaanerat upperaarput. Suliniummi ilinniarfiit ineriartortinnissaat pitsanngorsarnissaat, taakkulu Issittumi inuiaqatigiinnilu kalaallit ilisimasaannik, ileqquinik, kulturiannik, oqaasiinik, naleqartitaannik misilittagaannillu akulerutsitsissapput akuerinnissinnaassallutillu.

 Issittumi perorsaanermik suleqatigiissitaq Isumaginninnikkut ataatsimeersuarnerit III-mi saqqummiussissaaq, taannalu PI-p Ilisimatusarfik suleqatigalugu ukiut 30-nngortorsiorluni nalliuttorsiornermut atatillugu aaqqissuutissavaa. Aaqqissuussaq oktobarip 8-9-anni Ilulissani PI-mi pissaaq.

 – Ataatsimeersuarneq soqutigineqarlualereersoq malugineqarsinnaalereerpoq, 40-llu missaanniittunik allaaserisat tigoreersimavagut. Taakkualu suliaqarnermut aamma isumaginninnermi perorsaanermilu ilisimatusarnermut tunngasunik pissanganartunik attuumassuteqartunillu saqqummiussassarpassuaqartitsissapput. Sammisat soorlu meeqqat inuusuttullu, angerlarsimaffiup avataanut inissiineq, angerlarsimaffeqannginneq, utoqqaat inuillu innarluutillit ataatsimeersuarnermi qitiusumik sammineqassapput, Ulunnguaq Markussen oqarpoq.