Naaja: Suliffeqarfissuit teknologiimik suliaqartut akisussaaffimminnik naammassinnissapput

Danmarkimi, Sverigemi, Norgemi, Savalimmiuni Kalaallit Nunaannilu inatsisinik atortitsinermut ministerit Metameersut (suliffeqarfik Facebookimik ingerlatsisoq aaqq.), Googlemit, Snapchatimit TikTokimillu aallartitat ataasinngornermi ataatsimeeqatigaat.

- Kikkut tamarmik saqqummiussivinnik atuisinnaanermik periarfissiisut, ingammik taakku meeqqanut inuusuttunullu saaffiginnippata, pinerluttuliornernut inuttassarsiuinernut aallaaviunnginnissaat saqqummiussiviit taakku akisussaaffigivaat, Naaja H. Nathanielsen tusagassiorfinnut nalunaarummi naqissusiivoq, imalu nassuiaalluni:

- Pinnguartarfiup imaluunniit sunngiffimmi sammisaqartitsiviup pinerluttut aalajangersimasumik inuusuttunik inuttassarsiorfiisut atorneqarnissaat akuerissanngilarput. Nakuuserneq, nakkarsaaneq, pimmatiginninneq aamma assigiinngisitsineq inummut ataatsimut inuiaqatigiinnullu annertoorujussuarmik ajoqusiisarpoq. Teknologimik ingerlatsivissuit akisussaaffimmik pisussaaffeqarnerminnik naammassinninnissaat aamma suliamik ilumoorussinissaat aamma imarisaasut immikkoortiterneqartarnerannut taamaallaat AI-mut (silassorissuusiamut) ikiorserneqarnatik ingasaassinaveersaartitsinermili inunnik atuinissaat, taamaalilluni pingaaruteqartorujussuuvoq.

Suliniutit annertuut

Inoqatinut attaveqaatit aamma kalerriissutinik paasiuminaallisakkanik sullissiviit ilungersunartumik pinerluttuliornernut aallaavittut atorneqannginnissaat pillugit qulakkeerinninnissamut annertunerusumik suliniuteqartoqartariaqartoq inatsiseqarnermut ministerit isumaqatigiissutigaat.

Suliffeqarfissuit teknologiimik suliaqartut tamarmik immikkut qanoq ilillutik tamanna qulakkeerniarlugu iliuusissanut pilersaarut ataatsimiinnermi saqqummiussimagaat ministerit ataatsimut nalunaarutaanni allassimavoq.

Inatsisinik atortitsinermut ministerit suliffeqarfissuit teknologiimik suliaqartut makku sulissutigissagaat naatsorsuutigaat:

• Aaqqissuussaasumik pinerluttuliornernut digitaliusumik sullissiviit atornerlunneqartarnerisa pitsaaliorneqarnissaat akiorneqarnissaallu siunertaralugu, imarisaasut ingasaassinaveersaartuunissaanut atortorissaarutip atorneqarneranik ineriartortitseqqinneq, matumani inatsisinik unioqqutitsisunik imarisaasut imaluunniit saqqummiussiviup nammineq najoqqutassaatiminut akerliusut peerneqartarnerisigut.
• Inatsisit unioqqutillugit imarisaasut ajornanngitsumik nalunaarutigineqartarnissaat qulakkiissallugu, kiisalu inatsisit unioqqutillugit imarisaasut, imaluunniit saqqummiussiviup nammineq najoqqutassaatiminut akerliusut peerneqartarnissaat siunertaralugu, sukkasuumik naleqquttumillu nalunaarutit qisuariaateqarfigineqartarnissaat qulakkiissallugu.
• Oqartussaasut inatsisini aalajangersakkanik atortitsiniaasartut suli qaninnerusumik ingerlaavartumillu suleqatigineqarneranni ilaanikkut.
• Nittartakkami innersuussissutip saqqummertup nittartakkamut allamut innersuussisarnera (out-link) pillugu politikkertik pillugu isumaliutiginnissasut, taamaalillutik atuisut quppernernut inatsisit unioqqutillugit imalinnut imaluunniit nittartakkanut saqqummiussiviup nammineq najoqqutassaataanut akerliusunut ingerlateqqinneqartannginniassammata.
• Atuisut quppernernut inatsisit unioqqutillugit imalinnut imaluunniit nittartakkanut saqqummiussiviup nammineq najoqqutassaataanut akerliusunut ingerlateqqinneqannginnissaannut immikkut ittumik illersorniarlugit, algoritminik qulakkeerinnissallutik.

Peqataanngitsut

Digitaliusumik kiffartuussisut marluk, Telegram aamma Signal, ataatsimeersuarnermut peqataannginnerat ataatsimoorussamik nalunaarummi allassimavoq.

- Taakku takkutinnginnerat, sullissiviit taakku oqartussaasunut suleqatigiissinniarneqarnerat pillugu ajornartorsiummik annertuumik takutitsisoq, inatsiseqarnermut ministerit inaarutaasumik maluginiarpaat, inatsiseqarnermut ministerit allapput, aamma suleqatiginnikkumanngitsunut tunngatillugu alloriarnerit suli allat suut pisariaqartinneqarnersut pillugit isumaliutiginnittoqarnissaanik pisariaqartitsisoqartoq ministerit isumaqatigiissutigaat.