Naalakkersuisoqatigiit namminiilivinnissaq avissaarutigigaat

Namminiilivinnissaq ukiuni qulikkaani kingullerni aalajaatsumik qineqqusaarutigineqartaraluarluni anguniakkap taassuma naammassinissaa maanna 2024-mi qaninneruallaanngitsoq Siumumit Inatsisartunut ilaasortap Kuno Fenckerip oqaatigaa.

– Naalagaaffinngornissamut kissaateqarneq ersisaarutinik ukiorpassuarni malitseqartarpoq, nunasiaatilitoqarlu ajuallatsinniarnagu oqallinnerit inerneqarneq ajorlutik. Taama kigaatsigisumik sulisoqarnera pakatsissutigisarpara, namminiilivinnissarli utoqqatsissutipalaanit kinguarsarneqartarunnaartariaqarpoq, Kuno Fencker oqarpoq.

Naammagittarsinnaajunnaarput, Siumullu Inatsisartuni gruppiata sukkanerusumik namminiilivikkiartornissaq sulissutigaa.

Nalorninartoqarporli.

Isumaqatigiinngissutit marluk

Inatsisartuni partiit tallimat tamarmik Kalaallit Nunaata namminiilivinnissaanut tapersiipput – inuit amerlanerussuteqartut namminiilivinnissamut tikkuussisumik taasititsinermi akuersissappata, allaat Danmarkimut ataannarnissamut partiitoqqap Atassutip suleqataanissani neriorsuutigaa. Namminiilivinnissamulli sulinerup sukkassusissaa inuillu qasseriarlutik taasitinneqarnissaat isumaqatigiinngissutaapput.

Partiit tallimat, naalakkersuisoqatigiinnilu partiit Siumut Inuit Ataqatigiillu, akornanni isumaqatigiinngissutit naalagaaffinngornissap namminiilivinnissallu siullermeerlugit Inatsisartunit apriilip ulluisa 24-anni oqallisigineqarnerini malunnarput.

Namminersorneq pillugu inatsisimmi namminiilivinnissamut tunngasup § 21-p atuutilernissaa siunertaralugu ataatsimiititaliamik pilersitsisoqarnissaa Siumumit Kuno Fenckerip siunnersuutigaa, Atassummiillu Aqqalu C. Jerimiassenip inuit tikkuussisumik taasitinneqarnissaat, tassanilu inernera sulinerup nanginneranut aalajangiissutaanissaa, siunnersuutigaa.

Siumup oqaaseqartartua Doris J. Jensen parteeqatimi Kuno Fenckerip danskit naalakkersuisuisa Naalakkersuisullu namminersorneq pillugu inatsimmi allaqqasutut isumaqatigiinniarnissaannut siunnersuutaanut tapersiivoq, Aqqalu C. Jerimiassenillu isumaqatigiinnialinnginnermi tikkuussisumik taasititsinissamik piumasaanut akuersinani.

– Namminiilivinnissaq suli ukiorpassuarni kinguarsarsinnaavarput, Kalaallit Nunaatali siunissami qaninnerpaami naalagaaffinngornissaa Siumup anguniagaraa.

Danmarkip Kalaallit Nunaatalu namminiilivinnissamut isumaqatigiinniarnissaat 70-ikkunni Namminersornerullutik Oqartussanut 00-ikkunilu Namminersorlutik Oqartussanut isumaqatigiinniarnertut ukiunik sisamanik sivisussuseqassasoq taavalu kingorna isumaqatigiissutaasup innuttaasunut taasissutigineqannginnerani paasissutissiinissap innuttaasunillu peqataatitsinissap ukiumik ataatsimik sivisussuseqarnissaat Doris J. Jensenip naatsorsuutigaa.

Taavalu taamanikkussamut 2029-miissaagut.

Namminersorneq pillugu Isumalioqatigiissitat (2004-08) suliat piareersaataasut ilarujussui suliarereeraat, taavalu Københavnimeersut Nuummeersullu ukiuni pingasuni isumaqatigiinniarsinnaanissaat, inuillu taasitinneqarnissaat sioqqullugu ukioq ataaseq piareersartoqarsinnaanissaa, Kuno Fenckerip nalilerpaa. Taavalu taamanikkussamut 2028-miissaagut.

– Nuna namminiivittoq kinguaariinnut tulliuttunut tunniutissavarput, Kuno Fencker tunngavilersuivoq.

Tunngavissaqarluarnissaq 

Siumup gruppia nammineq oqarnermisut aalajangigassamut Kalaallit Nunaannut inuiannullu kalaallinut taama aalajangiisussaatigisumut immikkoortuaqqat tamaasa ilanngullugit piareersaaniarami Inuit Ataqatigiit gruppiannut Naalakkersuisunullu namminiilivinnissamut ulluliinngitsunut isumaqataanngillat. Naalakkersuisut danskit naalakkersuisuinut isumaqatigiinnialerunik innuttaasunit taperserneqarnerat qularutigineqassanngimmat, isumaqatigiinniarnerit sioqqullugit inuit tikkuussisumik taasisinneqarnissaat piareersaanernut taakkununnga ilaavoq.

Naalagaaffinngornissamut naalakkersuisoq Vivian Motzfeldt pingaaruteqaqisup § 21-p atuutilernissaanut alloriarnernut tamanut erseqqissaasussamik inatsisitigut nassuiaammik ukiakkut ataatsimiinnermi saqqummiussinissaminik Kuno Fenckerimut Aqqalu C. Jerimiassenimullu neriorsuivoq. IA-p gruppiata Naalakkersuisoq taperserpaa.

– Siumup namminersorneq pillugu inatsimmi § 21-mik atuutsitsilernissamik kissaataanut paasinnilluarpugut, kisianni aalajangernissaq suliarilluakkamik tunngavissaqartariaqarpoq, Inuit Ataqatigiit oqaaseqartartuat Pipaluk Lynge Naalakkersuisut inatsisitigut nassuiaammik ukiaru saqqummiussinissamik siunnersuutaannut tapersiilluni oqarpoq.

Aamma Siumumut naaperiaarpaluttumik oqaaseqarpoq: - Qaqugu namminiilivinnissaq assortuussutaanerpaagunarpoq.

Qinersisoqartussaasoq

IA-p gruppia Naalakkersuisullu oqallinnissaq ukiamut kinguartimmassuk, Siumup ukiuni qulikkaani matumani namminiilivinnissamut sulinermut najoqqutassiaata naammassinissaanut periarfissaq minnerulerpoq.

Taama kinguartitsineq Inatsisartunut qinersinissamik nalunaaruteqarnissamut ataqatigiissinneqartariaqartoq illuatungiliuttut naliliipput. Aalisarnermut inatsisissatut siunnersuut oqallisaaqisoq qaammammi matumani akuersissutigineqareerpat qinersinissamik nalunaaruteqartoqassasoq amerlasuunit ilimagineqarpoq. Maanna aasariartorpoq, ukiakkullu ataatsimiinnissap aallartinnginnerani ukiaru qinersisoqarnissaa partiit allaffeqarfiini ilimagineqarpoq. Inuit Ataqatigiit Naalakkersuisullu namminiilivinnissamut aalajangersimasumik ulluliinissartik qineqqusaarnissami kissaatiginngilaat. Namminiilivinnissamulli kissaateqartut eqqarsaatigalugit nangaarpasinnissaq politikkikkut kukkunerorpasissaaq, qulaajaanissamillu neriorsuuteqarnerup iliuuseqarnertut uninngaannarnertuunngitsorlu takutitsinerunissaa eqqarsaataavoq. Siumup gruppiata taavalu Naalakkersuisut/IA-p gruppiata akornanni isumaqatigiinnginneq illuatungiliuttunit qanimut malinnaavigineqarpoq.

– Kuno Fenckerip Aqqalu C. Jerimiassenilluunniit siunnersuutaat Inatsisartuni amerlanerussuteqartunit taperserneqanngillat, Naleqqap siulittaasua Pele Broberg oqarpoq.

Inatsisinut ataatsimiititaliap isumaliutissiissutaa aalajangiiffigisassatut siunnersuutit marluk marlunngornermi maajip ulluisa 21-anni aappassaaneerneqannginnerini saqqummertussaq pissanngatigineqarluni maanna utaqqineqarpoq.Inatsisinut ataatsimiititaliami ilaasortat tassaapput, siulittaasoq Anders Olsen, Siumut, siulittaasup tullia Mette Arqe-Hammeken, Nalaraq, taavalu Asii Chemnitz Narup, Inuit Ataqatigiit, Harald Bianco, Inuit Ataqatigiit, Kuno Fenckerilu, Siumut.