Inatsisartuni
ukiaanerani ataatsimiinneq sutigut tamatigut immikkuullarissoq
tallimanngornermi septembarip 19-iani aallartissaaq. Kalaallit Nunaanni
naalakkersuinikkut oqaluttuarisaanermi taamaallaat aappassaanik partiit sisamat
naalakkersuisooqatigiipput:
Demokraatit
(10), Inuit Ataqatigiit (7), Siumut (4) Atassullu (2) – ilaasortat katillugit
23. Naleraq kisiartaalluni illuatungiliuttunngorpoq, arfineq-pingasunik
ilaasortaqarluni, pissaanillit nakkutilliisuattut pingaarutilimmik
inissisimalluni.
Inatsisartuni
ukiaanerani ataatsimiinneq sutigut tamatigut immikkuullarissoq
tallimanngornermi septembarip 19-iani aallartissaaq. Kalaallit Nunaanni
naalakkersuinikkut oqaluttuarisaanermi taamaallaat aappassaanik partiit sisamat
naalakkersuisooqatigiipput:
Demokraatit
(10), Inuit Ataqatigiit (7), Siumut (4) Atassullu (2) – ilaasortat katillugit
23. Naleraq kisiartaalluni illuatungiliuttunngorpoq, arfineq-pingasunik
ilaasortaqarluni, pissaanillit nakkutilliisuattut pingaarutilimmik
inissisimalluni.
– Naleqqap kisiartaalluni partiitut
illuatungiliuttuuneq qanoq ingerlanniarpaa?
– Soorunami
kimittunerulersitsivoq Inatsisartuni partiit annersaasa tulliatut inissisimaneq
arfineq-pingasunik qinigaqarluta. Tamatumalu saniatigut suliassaq qinigaaffiup
siulianitut suliarissavarput. Suliavut tamarmik piviusunik aallaaveqarput.
Innuttaasunik qujageqqusaarluta siunnersuuteqartarnianngilagut soorlu partiit
mikinerit 2021-25-mi taamaaliortut – saniatigullu naalakkersuisoqatigiinni
ilaasortaalernermikkut eqquutinnagit. Partiitut illuatungiliuttutut suliassatta
pingaarnersaraat patajaassutsimik pilersitsinissaq, qinersisartullu
qitiutillugit naleqartitavut taakkuusut naatsorsuutigisinnaassavaat, Naleqqap
ilisarnaatigiuagai, partiimi siulittaasoq Pele Broberg Sermitsiamut oqarpoq.
Naleraq
ukiaanerani Inatsisartut ataatsimiinneranni malunniuteqarusuppoq.
Oqaluuserisassanik siunnersuuteqarnissamut ammaanissamut sapaatit-akunneri
tallimat sioqqullugit killeqarpoq, Nalerarlu Kalaallit Nunaanni rekordiliilluni
43-nik siunnersuuteqarpoq. Naalagaaffinngornissamiit imeqqutaallat manniinik
katersinissamut.
Kalaallit oqaasii kisimik Inatsisartuni oqaasiulerlutik
atuarfinnullu namminersortunut tapiisarunnaarnissaq. Namminersorneq pillugu
inatsimmi § 21-miit kikkunnut tamanut utoqqalinersisarnissaq isertitat
apeqqutaatinnagit. Naleqartitanik akersuunnermiit nunap immikkoortuini
piorsaanermut.
IKINNGUTITUT OQALOQATIGALUGU
Naleraq
sinnerlugu Inatsisartunut ilaasortaq Qupanuk Olsen Kuannersuit uranitalinnillu
piiaaneq pillugu isumaqarnermigut oqallitsitsivoq.
– Saniatigut
uranitalinnik piiaaneq ajorinngilara, tamanna avatangiisinut killiliussat
nunanilu tamalaani isumaqatigiissutaasut iluaniippat, Qupanuk Olsen Sermitsiamut
oqarpoq.
Naleqqalli
aamma Inuit Ataqatigiit 2021-mi uranitalinnik piiaanngivinnissaq
atuutilerseqqippaat.
– Qupanuk Olsen ikinngutitut
oqaloqatigineqarsimava?
– Naamerluinnaq,
Naleqqap siulittaasua Pele Broberg Sermitsiamut oqarpoq.
– Qupanuk
eqqunngitsunik oqaaseqanngilaq. Naleqqami saffiugassat ataasiakkaat
immikkoortinneqanngillat, inunnut avatangiisinullu isumannaatsumik
piiarneqarpata.
Kuannersuarni
tatsimi tailing avatangiisinut
isumannaatsuunngilaq, Narsamilu ernummatigineqarpoq piiaaneq illoqarfiup
inuuniutaannut ajoqutaassasoq. Tusaatissatut tiguarput innuttaasut ullumikkut
suliniut taama isikkoqartillugu piumanngimmassuk.
Kalaallit
Nunaata Danmarkillu aatsitassanit isertitat agguartarpaat namminersorneq
pillugu inatsimmi
naatsorsuisimaneq naapertorlugu.
– Aatsitassarsiornerulli
nunatta karsia iluaqusissavaa, naalagaaffiup karsiaanngitsoq. Taamaattumik
naalagaaffinngussaagut aatsitassanik inatsisit taamaallaat nunatta inuinut
nakkaqqullugit, Pele Broberg oqarpoq.
kurt@sermitsiaq.gl
Naleqqap
siunnersuutini 43-t sisamanut immikkoortippai: Naalagaaffinngornissaq pillugu
siunnersuutit: 6. Kalaallit salliutinnissaat pillugu siunnersuutit: 6.
Oqaatsivut kinaassuserpullu pillugu siunnersuutit: 6. Immitsinnut
aallaavigaluta siunnersuuutit: 7. Sineriapput tamakkerlugu siunnersuutit: 6.
Naleqqap
Inatsisartuni gruppiani ilaasortat arfineq-pingasut tamarmik siunnersuuteqarput
– eqiasuinnerpaavoq Jens NapãtôK’ 14-nik siunnersuuteqarluni, Pele Brobergilu
11-nik siunnersuuteqarluni.
Aningaasat naammattut
Aningaasaqarnermut
Akileraartarnermullu Naalakkersuisup Múte B. Egedep 2026-mut aningaasanut
inatsisissatut siunnersuut tamaviaaqisoq saqqummiukkamiuk, erseqqissarpaa
siunnersuutit aningaasartuuteqartussat tamarmik taamaaqataannik
sipaaruteqarnermit aningaasalersorneqassasut.
Naleqqamiit
siunnersuutit amerlanersaat aalajangiiffigisassatut siunnersuutaapput
Naalakkersuisut piumaffigineqassasut inatsisit allanngortinnissaannik
siunnersuuteqassasut imaluunniit inatsisinik nutaarluinnarnik. Siunnersuutit 43
aallarniutaasumik suliarinissaat ukiumi ataatsimi akademikerit 23 sulinissaat
pisariaqassaaq ukiumut 15 million koruunit missaannut. Tamatuma kingornagut
siunnersuutit namminneq piviusunngortinneqarnissaat; Ilulissani GUX-imi
pilersitsinerinnaq 800 millionit koruuninik naleqassasoq, ilinniartunut inissat
ilanngullugit. Sanaartornissamut siunnersuutit akisuut allat tassaapput
Tasiilami Ittoqqortoormiinilu mittarfiit, Ittoqqortoormiini talittarfik nutaaq
nunaqarfinnilu heliportit nutaat.
– Pallep Tivoliatut nipeqarpoq,
ilisivinni tamani eqqugaasaqarluni?
– Aningaasalerneqarsimanngitsunik
siunnersuuteqanngisaannarpugut. Sipaaruteqarnissamut siunnersuutivut
asuliinnaanngillat pisortalli ingerlatsineranni sipaarutissaallutik
tigussaasut. Oqaatsit marluk atorlugit aaqqissuussisimaneq ataasiinnarmik
oqaaseqarfinngortissavarput, innuttaasulli suli oqaaserisatik
suugaluarpataluunniit takusinnaassallugit. Alloriarnerup tullerissavaa
nutserinerit tamaasa peernissaat, Inatsisartut ataatsimiittarfianiippat
imaluunniit nioqqutissat suunerinik allagartat Namminersorlutik Oqartussanut,
kommuninut suliffeqarfinnullu annertuumik sipaarutaasussat, Pele Broberg oqarpoq.
– Siunnersuutinit 43-nit qassit
naatsorsuutigaagit Inatsisartut ukiaanerani ataatsimiinneranni oqaluuserisassat
akornanniissasut?
– Tamaviisa.
Inatsisartuni amerlanerussuteqartut ataatsimiinnerit siuliini
siunnersuutitsinnik naliliisartutut inissittarput, marsilli 11-ani qinersinerup
kingunerisaanik nipi allanngorsimassasoq naatsorsuutigaarput, qinersisartut
Demokraatit Nalerarlu Siumumiit Inuit Ataqatigiinniillu anginerutilerlugit,
Pele Broberg oqarpoq.
Inatsisartuni
siulittaasoqarfiup ataatsimiinnerni oqaluuserisassanik aalajangersaasartup
inuttarai siulittaasoq Kim Kielsen, Siumut, kiisalu Mimi Karlsen, Inuit
Ataqatigiit, Mette Arqe-Hammeken, Naleraq, Per Berthelsen, Demokraatit kiisalu
Aqqalu C. Jerimiassen, Atassut.
Akeqanngitsut
Naalakkersuisut
Demokraatillu siulittaasuat Jens-Frederik Nielsen namminiilivinnissamut
tuaviortariaqanngitsoq oqarpoq, naalakkersuisoqatigiinnilu partiit sisamat
2009-miit namminersorneq pillugu inatsisip nalilersoqqinnissaa ataatsimut
isigalugu naalakkersuinikkut anguniarpaat.
Naleqqamiit
siunnersuutit 43 ilagaat Kalaallit Nunaata naalagaaffinngornissaa
piffissalerneqassasoq, namminersorneq pillugu inatsimmi § 21 atuutilersillugu
namminiilivinnissaq pillugu Danmarkimik isumaqatigiinniarluni, april
2023-miillu inatsimmik tunngaviusumik suliaq ingerlateqqillugu.
– Tamanna asuli piumasaanngila
akeqanngitsoq, naalakkersuisoqatigiit Inatsisartuni siunnersuut
itigartissammagu?
– Kigaatsumik
tuaviortoqarsinnaanngilaq. Asuli oqalunneruvoq. Namminiilivinniartoqarsinnaavoq
imaluunniit namminiilivinnissaq piumanagu. Naleraq isummereerpoq;
naalakkersuisoqatigiit isummereerput. (Taamaallaat
Atassut ilerasuuteqarani oqarsinnaavoq, namminiilivinnissaq
neriorsuutigisimanagu. Partiit allat pingasut arlaatigut qinersisartuminnut
oqarsimapput namminiilivikkusullutik). Inatsisartuni taamaattunik
siunnersuuteqarpugut, taama annertutigisumik neriorsuutinik eqquutitsinnginneq
akuerisinnaannginnatsigu. Partiit naalakkersuisoqatigiit qinersisartunik
iluareqqusaartut takutisavarput namminiilivinnissamut
naalagaaffinngornissamullu siunnersuuterput Inatsisartuni itigartinneqarpat,
Pele Broberg oqarpoq.
