Nunatta pinngortitaani savaaqqatut inuuneq
nillerlunilu ulorianarsinnaavoq. Sumiiffiit amerlanersaanni ajornarluinnarpoq.
Kujataanili savaatillit eqiasuillutik,
ileqqutoqqaminnik pingaartitsilluinnarlutik suliaminnillu nuannarisaqarlutik
savaateqarneq tulluusimaarnartoq ileqqutoqqanillu ulikkaartoq
ingerlatiinnarpaat.
Nunatta pinngortitaani savaaqqatut inuuneq
nillerlunilu ulorianarsinnaavoq. Sumiiffiit amerlanersaanni ajornarluinnarpoq.
Kujataanili savaatillit eqiasuillutik,
ileqqutoqqaminnik pingaartitsilluinnarlutik suliaminnillu nuannarisaqarlutik
savaateqarneq tulluusimaarnartoq ileqqutoqqanillu ulikkaartoq
ingerlatiinnarpaat.
Ilaannikkut savaaraq arnaalu pinngortitami
avissaartarput, tassanngaannarluunniit navianartorsiortoqalersinnaavoq. Taava
meertulersarput, aatsaallu imminnut nassaaringaamik uumasoqatigiinnullu
ulorianartuerukkaangat nipangertarput.
Ajoraluartumilli aamma ilaannikkut sava
suaartaannalersarpoq, nipaalu qaqqat akornanni sivisuumik tusarsaasarluni.
Nattorallit
Aasaanerani savaaqqat hundredelippassuit
tammanngikkunik toqusarput, tamannalu savaatilinnut ajornartorsioreersunut
artorsaataavoq. Savaatillit ajornartorsiut annikillisinniarlugu sapinngisartik
tamaat iliuuseqartarput, ajornartorsiulli tamakkiisumik peerneqarsinnaanngilaq,
ajornartorsiutaajuaannarporlu.
Savaararpassuarnilli annaasaqarneq
akisusinnaavoq. Savaatilinnullu soorunami aamma misigissutsikkut
sunniuteqarsinnaavoq. Qanoq pisoqarsimaneranik ilisimasaqannginneq ilaatigut
artornarsinnaalluni.
Maannali tamanna pillugu
ilisimasaqarnerulerpugut.
Naalakkersuisut savaaqqat tammartarnerinut
toqusarnerinullu pissutaasunik misissuinissamik 2022-mi Inatsisartuni ukiakkut
ataatsimiinneranni peqquneqarput; tamanna nattorallit eqqissisimatitat
pissutaaqataanerannik oqallittoqarnerata kingunerisaanik pivoq.
Suliaq sukumiisumik aallartinneqarpoq,
maannalu Pinngortitamut Avatangiisinullu Naalakkersuisoqarfiup savaaqqat toqusarnerat pillugu misissuinini
tusarniaassutigaa. Nalunaarusiaq aamma Kujataani nattorallit amerlassusaasa
ineriartornerannik nattorallillu pissusilersornerisa allanngorsinnaanerannik
pingaarutilimmik nassuiaatitaqarpoq.
Paasissutissalli maannamut pigineqartut
saqqummiutinnginnerini Suulut Hansenimut, Qassiarsummi Savaatillit
Peqatigiiffiat Suleqatigiissuni siulittaasumut, apeqquteqaqqaariarta.
- Sooruna savaaqqat pinngortitami
toqusartut?
- Aasaanerani tammartarnerannut
assigiinngitsorpassuarnik peqquteqarsinnaavoq. Kiisortut eqqartorukkit
teriannissat, nattorallit immaqalu aamma nannut sumiiffimmiikkunik
pisarisimasinnaavaat, Suulut Hansen akivoq.
- Sorleq ilimagaajuk? Tammartut 10-15
procentii nattoralinnit pisarineqarsimasinnaappat?
- Annertunerusinnaavoq, immaqa 30 procent
pallillugu. Sumiiffitsinni nattorallit ukiuni kingullerni qulini
amerlinikuupput, nerisassarsioraangamillu suulluunniit pisarisinnaasatik
piniartarpaat, taanna akivoq.
- Tamanna savaatilinni qanoq
ernumanartigiva?
- Ajornartorsiut annertuvoq, ukiunili
makkunani unammillernartut arlaliusut ilagiinnarpaat, Suulut Hansen akivoq.
Pissutaasut assigiinngitsorpassuusut
Savat toqorartarneri pillugit misissuineq
20-nik quppernilik tusarniaassutigineqarpoq, tassanilu savaaqqat
toqusarnerannut „assigiinngitsorpassuit“ pissutaasartut, ukiumiit ukiumut
sumiiffimmiillu sumiiffimmut assigiinngissuteqartorujussuusut erseqqissarneqarpoq.
- Apisarnera ukiorluttarneralu, tullertullu
nattorallit pingaarnertut pissutaasut nalunaarusiami allassimavoq.
Savaaqqat toqunerannut pissutaasinnaasut
15-init amerlanerusut eqqaaneqarput, ilaatigut qimmit terianniallu
saassussinerat, nappaatit, savap anaanaasup piaqqaminik sumiginnaanera,
piniapilunneq savallu ilaasa ungalunut ikkuttoortarnerat.
Savaatillit toqussutaasumik
aalajangersimasumik oqaatiginninnissartik ajornakusoortittarpaat, tamannalu
aamma nalunaarusiami apersorneqarsimasut akissutaanni erserpoq.
Savaaqqat savaatilinnut naleqangaarput,
savaaqqanillu taama amerlatigisunik annaasaqarsimaneq „maluginiarnartutut
sunniuteqartutullu“ isigaat. Savaatillit 40-nit amerlanerusut apersorneqarput,
taakkualu "nattoralittut
pissusilersuutaat allanngorsinnaasut, maannalu ataatsimoortukkaat
takuneqarnerulerartutsalersut" oqaatigaat.
- Savaatillit aamma eqqaavaat, uumasut
kiisortut aasakkut savaararniartartut, nalunaarusiami allassimavoq, aamma
eqqaaneqarluni nattorallit eqaluit sisoornerini allanik nerisassarsiorniarlutik
savaararniartartut.
Sila silallu pissusia savaaqqat
toqusarnerannut pissutaasut annerit ilagaat.
- Nalinginnaasumik kingusissukkut aputip
aannera, piffissani panernersuaqarfinni, siusissukkut qerinarsinerani
imaluunniit tassanngaannartumik silap allanngornera savaaqqat qaqqami
uumaniarnerannut annertuumik pingaaruteqarsinnaapput. Savaaqqat qaqqaliartinneqarnermi
kingornatigut sapaatit akunnerini siullerni ingammik mianernartuusarput,
piffissami tassani silap masannera nillerneralu savaaqqat uumasinnaanerannut
sunniuteqarsinnaavoq, nalunaarusiami erseqqissarneqarpoq.
Ipisartut
Misissueqqissaarneq, ukiakkut ataatsimiinnermi
politikerinut saqqummiunneqartoq, naapertorlugu pissutsit
assigiinngiiaarluinnartumik saqqummiunneqarput. Savaaraq toqungasoq
nattoralunnit toqunneqarsimanersoq, imaluunniit kuussuakkut ikaarnermi
ipisimanersoq, kingornalu nassaarneqarlunilu nattoralunnit nerineqarnersoq
naliliiuminaassinnaasoq ilaatigut oqaatigineqarpoq. Misissuiffigineqaqqinneri
iluaqutaasinnaasut aamma inerniliunneqarpoq:
- Ilaatigut savaaqqat tammartarnerinut
imaluunniit toqusarnerinut pissutaasunut nalornineq annertuvoq. Inerniliussat
ersarissarniarlugit misissuinermi apersuinerit taamaattumik paasissutissanik
allanik ilasariaqarput, taakkununnga ilanngullugit uumasut nakorsaannit
paasissutissat, misissuinermi nakkutiginninnerit aamma uumasunik nujuartanik
misissuinerit aamma piffissami sivisunerusumi, nalunaarusiami
inerniliunneqarpoq.
Nunalerineq pillugu periusissiaq akuerisaasoq
malillugu savaaqqat ukiumut 23.000-28.000-it tunisassiarineqartarnissaat
anguniagaavoq.
