Siammartoq - Kalaallit inuusuttut Danmarkimi najugaqartut aallunneqarfiat
Aningaasaateqarfik ’Den A.P. Møllerske Støttefond’ 2 mio. Kr.-nik tapiissuteqaqqammerpoq, kalaallit inuusuttut Danmarkimiittut ilinniagaqalernissamut suliffeqalernissamullu tapersersorniarlugit suliniummik inerisaalluni ingerlatsinissanut marlunnut.
Ataatsimooqatigiinneq aamma assersuutigalugu suleqatigiinnissap, inuunermi piginnaaneqarnissap aamma kalaallit kulturianni nakuussutsit pingaartinneqarneri ilinniartitsitsilluni ingerlatsinermi ’Siammartumi’ tunngaviupput.
Asseq: Grønlandske Børn
Suliniut "Siammartoq" Danmarkimi kalaallinik inuusuttunik
ilinniartitsilluni ingerlatsineruvoq. Peqataasut ataatsimooruppaat, maanna
inuunerminni killiffimminni siunissaminnut pingaaruteqartumik
aalajangiisussanngornertik.
- Siammartoqanngitsuuppat perorsaasunngorusunnera
paasisimanavianngikkaluarpara. Ukiup aappaa affaq uanga inuuninni ’Siammartoq’
tassaavoq aalaakkaassusilik; uannut annertuumik ikorfartuutaavoq. Tamannalu
pisariaqartippara. Ilagisartakkannit ikorfartorneqarlungalu
tapersersorneqarnikkut imminut naleqartilerpunga imminullu upperilerlunga, taamak oqaluttuarpoq inuusuttoq ilinniartitsilluni ingerlatsinerit siuliini
peqataanikuusoq.
Siammartoq pillugu paasisat
Kalaallit Danmarkimiittut 17.000-it missiliorpaat. Taakkunannga kalaallit inuusuttut 15-it 25-illu akornanni ukioqartut 400-it ataatilaarlugit amerlassuseqarput.
Naak
amernerpaat ingerlalluaraluartut, ulluinnarni inuunerminni
ajornartorsiuteqarsinnaasut suli amerlapput, ilaatigut
suliffissaaleqilernissamut atornerluinermillu ajornartorsiuteqalernermut
qaninnerusinnaallutik.
Amerlasuut kiserliortutut misigisarput,
isumaginninnikkullu kommuniniillu neqeroorutaasartunik atuinissartik
tunuarsimaarfigisarlugu. Ajornartorsiutit taamaattut meeqqanut annertuumik
sunniuteqartarput, ingerlanerliorlutik peroriartorsinnaallutik aamma
inuusuttutut inersimasutullu pitsaasumik inuunissaminnut sakkussaminnik
tapersersorneqarnissaminnillu amigaateqarsinnaallutik.
Kalaallit Meerartaanniit ukiuni kingullerni kalaallit
inuusuttut annertusisamik isiginiarneqarput, inuusuttunut suliniut
ataatsimoortut arlaqartut pilersinnerisigut, taakkununngalu ’Siammartoq’
ilaavoq.
Siunertarineqarpoq ataatsimoortumik isiginneriaaseqarluni suliniuteqarnikkut
kalaallit inuusuttut ilinniagaqalernissamut sulilernissamullu periarfissaasa
malunnaatilimmik pitsanngorsarnissaat, aamma isumaginninnikkut neqeroorutinut
ataatsimooqatigiiffinnullu allanut ikaarsaariarfiliinissaq, taamaaliornikkut
kiserliorneq kipitinniarlugu inuusuttullu periarfissaat Danmarkimilu
inuiaqatigiinnut akuulernissaat aqqutissiuulluarumallugit.
Tusarfik: Grønlandske Børn
Ilisimasaqarneq ataatsimooqatigiinnerlu
iliuuseqarsinnaanermik pilersitsisarput
’Siammartuni’ ingerlatsineq ukiunik
marlunnik sivisussuseqarpoq, piffissamilu tassani inuusuttut
sapaatip-akunnerisa naaneranni ilinniartitsinermik ingerlatsinernut
arfineq-pingasunut naapeqatigiittarput. Tassani qanimut attavittaartornissaq
inissaqartinneqarpoq, ilutigisaanillu inuusuttut tamarmik immikkut ulluinnarni
unamminartitarisartagaannik sammisaqartoqarsinnaalluni.
- Siammartumut peqataasartut
arlalitsigut inuunerminni ajornakusoortitaminnik killiffeqarsinnaasarput,
assersuutigalugu peroriartornerminni misgisarsimasatik imaluunniit Danmarkimi
kalaallit pillugit isummereertarnerit pissutigalugit. Taamaammat
sapaatip akunnerata naanerani ilinniartitsinitsinni pingartillugit
sammisarpagut nammineq killissarisat allallu killissarisaannik malussarsinnaanissaq,
atugarlioqqajaanerup illuanut saatillugu nakuussutinngortinnissaa aamma
inuusuttut takorluugaasa piviusunngortinnissaannut aqqutissaasinnaasut
qulaajarnissaat, Jeanne Funch Asmussen, Kalaallit Meerartaasa Danmarkimi suliniutaannut pisortaasoq oqaluttuarpoq naggasiillunilu:
- Qanimut ataqatigiinnerup oqaloqatigiittarnerpassuillu
pingaarutillit inuusuttut sapiissuseqarnerulersillugillu
iliuuseqarsinnaalersittarpaat, ulluinnarisaanni nukittunerulersillugit.
