Aasap ingerlanerani utoqqarnik paaqqutarinnittarfinni sulisussaaleqineq pillugu oqaluttuat amerlapput. Kalaallit Nunaanni kisimi taamaanngilaq. Danmarkimi sulisussarsiornerpassuit iluatsinneq ajorput.
Siulittuutit naapertorlugit ukiut qulit qaangiuppata Danmarkimi kommunini utoqqarnut sullissinermi sulisut 20.000-ingajaat pisariaqartinneqassapput. Norgemilu „utoqqaat amerliartornerat“ eqqartorneqarpoq. NRK.no-mi sapaatip-akunnerani kingullermi allaaserisaq naapertorlugu ukiualuit qaangiuppata Norgemi utoqqaat inuusuttunit amerlanerulissapput. Maannakkut „sulisussanik pisariaqartitsingaarneq“ eqqartorneqarpoq, siulittuutillu naapertorlugit ukiut qulit tulliuttut ingerlaneranni Norgemi peqqinnissaqarfimmi sulisut 20.000-it sinnerlugit amigaataalissapput.
Aasap ingerlanerani utoqqarnik paaqqutarinnittarfinni sulisussaaleqineq pillugu oqaluttuat amerlapput. Kalaallit Nunaanni kisimi taamaanngilaq. Danmarkimi sulisussarsiornerpassuit iluatsinneq ajorput.
Siulittuutit naapertorlugit ukiut qulit qaangiuppata Danmarkimi kommunini utoqqarnut sullissinermi sulisut 20.000-ingajaat pisariaqartinneqassapput. Norgemilu „utoqqaat amerliartornerat“ eqqartorneqarpoq. NRK.no-mi sapaatip-akunnerani kingullermi allaaserisaq naapertorlugu ukiualuit qaangiuppata Norgemi utoqqaat inuusuttunit amerlanerulissapput. Maannakkut „sulisussanik pisariaqartitsingaarneq“ eqqartorneqarpoq, siulittuutillu naapertorlugit ukiut qulit tulliuttut ingerlaneranni Norgemi peqqinnissaqarfimmi sulisut 20.000-it sinnerlugit amigaataalissapput.
Taamaammat Kalaallit Nunaanni sulisussanik amerlanerusunik Skandinaviamit tikisitsisoqarsinnaagunanngilaq.
AG-mi sapaatip akunnerani matumani saqqummersumi oqallisissiami (aviisip tunuani takuneqarsinnaavoq, aaqq.) utoqqaat illersuisuat Kiista P. Isaksen allappoq „nunarsuarmi tamarmi utoqqarnik isumassuisunik amigaateqartoqartoq, taamaattumik sulisussarsiorneq unammillernartorujussuulerpoq“. Oqaaseqartartoq Kalaallit Nunaanni pissutsit pillugit ima oqarpoq:
- Illoqarfinniinnaanngitsoq aammali nunaqarfinni pissutsit ajornerulerput, tassani innuttaasut angerlarsimaffimmi ikiorteqarnissaminnut ukiorpassuarni utaqqisinnaasarput. Tamatumunnga ilanngullugu ukioqqortusinerusarpugut, puiguttortut amerlanerulerput - sulisullu ilarpassui suliassamut tunngasumik ilinniarsimanngillat.
Marloriaatingajanngortut
Naatsorsueqqissaartarfiup naatsorsuineratigut, Naalakkersuisut aningaasaqarneq pillugu nalunaarusiaanni nutaami saqqummiunneqartumi, unammillernartoq erseqqissarneqarpoq: 2036-p tungaanut utoqqaat 67-it sinnerlugit ukiullit ullumikkut 4.000-it missaanniittut 2036-mi 7.000-it sinnerlugit amerlissapput.
Nunatsinni kommunini innuttaasoqarnerpaami, Sermersuumi, qinikkat naatsorsuutinik akulikitsumik saqqummiussisarput. AG-p kommunip 2024-mut ukiumoortumik naatsorsuutaasa ilassutaasa ilaat atuarpaa – taakku sapaatip-akunnerani matumani politikkerinut saqqummiunneqassapput. Naatsorsuutit oqaaseqaatissaannik taaneqartartuni, unammilligassanik aalajangersimanerusunik allattuiffiusuni, ilaatigut ima allassimasoqarpoq:
- Innuttaasut utoqqaat qaratsamikkut ajoqusersimasut aamma inooriaatsimik nappaateqartut utoqqarnik paaqqutarinniffinni tamani paaqqutarisariaqarnerusut immikkullu nerisaqartinneqartariallit amerlanerusut malunnarpoq. Tamanna pissutigalugu utoqqarnik paaqqutarinniffinni sulisoqarnerunissaq pisariaqarpoq, nalunaarusiami allassimavoq, tassanittaarlu angerlarsimaffimmi ikiorteqarneq ukkatarineqartut ilagaat.
Angerlarsimaffimmi ikiorteqarneq 2024-mi missingersuutigineqartumit 5 procentimik atuiffiuneruvoq:
- 2024-p aallartinnerani Nuummi angerlarsimaffimmi ikiorteqartartut 220-upput novembarillu qaammataani 297-iullutik, naatsorsuutinut ilanngussami allassimavoq.
Kommune (Utoqqarnik sullissivik) Paamiuni utoqqaat illuannik ataatsimik, Tasiilami utoqqaat illuannik ataatsimik, Nuummi utoqqaat illuinik marlunnik kiisalu utoqqaat najugaqatigiiffiinik marlunnik - Ittoqqortoormiini ataatsimik Qeqertarsuatsiaanilu ataatsimik, ingerlataqarpoq.
Sulisut amigaataapput, nunamilu sumiiffinni allani aamma taamaammat paaqqutarinniffinni angerlarsimaffinnilu ikiortini sulisussanik sulisussarsiorneq ukkatarineqarpoq.
- Innuttaasut utoqqaat toqujartortut ikiortariaqartut amerlisut malugineqarsinnaavoq. Angerlarsimaffimmi ikiortit napparsimasaqattaarnermik ajornartorsiuteqartarput. Angerlarsimaffimmi ikiortit illu sullivianni pitsaanerusumik atugassaqartinneqarnissaat napparsimakulannginnerunissaallu anguniarneqarpoq. Ukiut kingulliit pillugit ima allassimasoqarpoq.
- Aqutsisutut sulisut aalajaapput, ilaatigulluutoqqarnik paaqqutarinniffinni najugaqartunit misigissutsitigut piumasaqaateqarneruneq
peqqutaalluni aqutsisunut tullersortit suleqatigiinnullu ataqatigiissaarisut
tigummiinnarniarneri ajornakusoorsimallutik.
»Tatisimaneqaqisut«
Sermersuuim utoqqarnut isumaginninneq 2024-mi aningaasartuutit matussusernissaannut 6 millionit koruunit missaannik ilassutitut immikkut aningaasaliiffigineqarpoq. Akunnermusialinnut aningaasartuutit pingaartumik
naatsorsuutigisamit qaffasinnerupput, tassa aasaanerani aammali akissarsiffinni taavalu akunnerup naanerani pigaartuunermut atatillugu, tassani allassimavoq.
Naalakkersuisut aamma siunissami unammillernartussat eqqumaffigaat. Tamanna naalakkersuisut aningaasaqarnermut nalunaarusiaanni nutaami erseqqissumik allassimavoq. Tassani ullumikkut utoqqarnik sullissisut ilarpassui 55-it sinnerlugit ukioqarmata sulisussarsiorneq suli ilungersunarnerulersimasoq ilaatigut erseqqissarneqarpoq.
- Taassuma takutippaa siunissami suliassaqarfiit taakku ilaat nunarsuup ilaanit allaniit assersuutigalugu Asiamit taamatuttaaq sulisulerneqarsinnaanersut qulaajarneqartariaqassasoq, ilaatigut eqqaaneqarluni:
- Inuit katitigaanerisa ineriartornerata utoqqarnut suliffeqarnermullu suliassaqarfik pisortallu
aningaasaqarnerat assigiinngitsutigut siunissami iluarsisassanik assut tatisissavai.
Ajornartorsiuterpassuaqaraluartoq pitsaassuseq pitsaanerulersinniarlugu iliuuseqartoqarpoq. Kommuneqarfik Sermersuumi politikerit taamatut oqariartuuteqarput, tassani “angerlarsimaffimmi ikiortit illu sullivianni pitsaanerusumik atugassaqartinneqarnissaat napparsimakulannginnerunissaallu anguniarneqarpoq”.
