- Inatsisip erseqqinnginnera inatsisitigut isumannaatsuunissamut ilungersunarluinnarpoq

IA-mit aningaasaqarnermut akileraartarnermullu Naalakkersuisup akileraartarnermut inatsisissatut siunnersuutaa paasinninneralu Kalaallit Nunaanni inatsisitigut isumannaatsuunissamut annertuumik ilungersunarpoq.

Taama eqqartuussissuserisut suliffeqarfia, eqqartuussissuserisoq Britta Keldsen siuttoralugu, Arctic Law Greenland isumaqarpoq.

Inatsisartut ukiaanerani ataatsimiinneranni inatsisissatut siunnersuut Naalakkersuisumit Múte B. Egedemit saqqummiunneqassaaq.

Britta Keldsenip Múte B. Egede ungasinngitsukkut inuussutissarsiortut isornartorsiuineranut sakkortuumik akissuteqartoq akivaa.

Eqqartuussissuserisoq: Kisermaassilluni naalakkersuinertut ippoq

– Inatsit kimit unioqqutinneqarnersoq apeqqutaatillugu paasineqarlutillu atorneqartut kisermaassilluni naalakkersuinertut ippoq, nunamut Kalaallit Nunaatut ittumut inatsisinik tunngaveqarnissamik unnersiorfiusumut tulluanngillat.

Arctic Lawimiit pisortaq, piginneqataasoq eqqartuussissuserisorlu Britta Keldsen akileraartarnermut aningaasaqarnermullu Naalakkersuisup oqaatigisaanut allakkatigut akissummini allappoq.

Inuussutissarsiuteqartut akileraartarnermut inatsisissatut siunnersuummik sakkortuumik isornartorsiuereersullu taanna oqaaseqarpoq.

Isorinninneq ima aallartippoq

Britta Keldsen Arctic Law Greenland sinnerlugu Sermitsiami tallimanngornermi aggustip arfineq-pingajuani saqqummertumi isornartorsiuivoq. Suliffeqarfiit aqutsisui Kalaallit Nunaata avataani najugaqarallaraangata imaluunniit nuukkaangata qaavatigut akileraarummik 17-19 procentimik akileraaruseqqinnissaannik inatsisissatut siunnersuummik isornartorsiuilluni.

Taamaaqataanik inuussutissarsiuteqartut suliniaqatigiiffianit Sulisitsisunit entreprenørillu suliffeqarfianit Permagreen Grønlandimi pisortamit Jeppe Steffensenimit isornartorsiuisoqarluni.

Isornartorsiuisut pingasut inatsisissatut siunnersuut ilungersunarluinnartutut isigaat, suliffeqarfioreersunut taamaattumillu Kalaallit Nunaanni suliffissanut.

Tallimanngornermi aggustip 15-ani Sermitsiami allaaserisaq saqqummerpoq Aningaasaqarnermut Akileraartarnermullu Naalakkersuisoq Múte B. Egede allakkatigut akissuteqarluni.

Allakkamini Naalakkersuisunut ilaasortap Arctic Law Greenlandimit, Permagreenimit Sulisitsisunillu akileraartarnermut inatsisissatut siunnersuummik isornartorsiuineq akissuteqarfigaa.

Ilaatigut allappoq naatsorsuutigineqarsinnaanngitsoq Kalaallit Nunaanni suliffeqarfinnik eqqartuussivilersuussinissaq, pisortaq assersuutigalugu Danmarkimut nuukkallarsimappat katsorsartinnissani siunertaralugu imaluunniit ilinniarluni.

Suliffeqarfiit mikinerit anginerumaallu eqqugaasut

Múte Bourup Egedep akissutaa eqqartuussissuserisut isornartorsiuinerannik itisiliinissamut peqqutissaqarnersoq pisortaq Britta Keldsen Sermitsiamit aperaarput.

Inatsisissatut siunnersuutip Kalaallit Nunaanni suliffeqarfiit mikisut anginerumaallu eqqussagai Arctic Law Greenlandimit Sulisitsisunillu ingammik isorineqartoq pisortap allakkatigut akissummini tikkuarpaa.

• - Inatsisissatut siunnersuummi imaluunniit inatsisissamut siunnersuummut oqaaseqaatini tusarniaassutigineqartuni allassimasoqanngilaq, napparsimaneq ilinniarnerluunniit peqqutigalugu allamut nuukkallartoqarneratigut eqqartuussivilersuussisoqannginnissaanik, eqqartuussissuserisoq akissummini aallarniivoq.

• - Múte Bourup Egedep oqaaseqaatai ima paasivakka, neriorsoraatigut ima pisoqartillugu suliffeqarfiup pisortaa Danmarkimut nuukkallartariaqarnerani, immikkut nalilersorneqartassasoq eqqartuussivilersuussisoqassanersoq imaluunniit naamik – imatummi allappoq ’eqqartuussivilersuussisoqassanngitsoq’. Taamatulli pisoqannginnissaanut uppernarsaatissaqanngilaq, taamaalilluni suliffeqarfiup allaffissornermi naliliineq apeqqutaatilissavaa eqqartuussivilersuussisoqassanersoq imaluunniit naamik.

• - Tamanna inatsisitigut isumannaatsuunissatsinnut annertuumik ilungersunartorsiortitsivoq, Britta Keldsen oqarpoq.

Nangipporlu:

• - Maleruagassaqaraanni assigiinngitsunik paasineqarlutillu atorneqartunik apeqqutaatillugu kina unioqqutitsinersoq tamanna naalagaaffimmi kisermaassilluni naalakkersuisoqartunut tulluarneruvoq nunamiunngitsoq Kalaallit Nunaatut ittumi inatsisinik tunngaveqarnissamik unnersiutiginniffiusumi.

• - Siunissami innuttaasutut naatsorsuutigisassagutsigu maleruagassat Naalakkersuisut naliliinerisigut taamaallaat innuttaasut ilaannut atuutissasut innuttaasut allat piummamik unioqutitsisinnaallutik taava isumaqarpunga inatsisitigut isumannaatsuunerput annertuumik ilungersunartorsiortoq.

• - Soorunami isumaqarpunga inatsisip atuutinngiffiinut inissaqartariaqartoq. Taavali inatsisit oqaasertaani tamanna ersarittariaqarpoq allaffissortut qanoq isumaqarnersut apeqqutaatinnagu namminneq isummaminnik naliliisut, naliliisoqarnerani suliamut attuumassuteqanngitsut peersinnaassanatigit, Britta Keldsen oqarpoq.

Marserneq

Múte Bourup Egede akissummini nangilluni allappoq akileraartarnermut aqutsisoqarfimmiittut pissutsinik marserneq ajortut ingerlatseqatigiiffiillu taamaaliorlutik nakkutigalugit.

Tamatumunnga Britta Keldsen oqarpoq, tamannaqqissaaq akileraartarnermut ingerlatsisut atorneqartussatut innuttaasunut oqariartuutigigaat. Inatsimmut oqaaseqaatini allassimavoq eqqunniarneqartut tassaasut ”aalajangersakkat ersarissut, ingerlatseqatigiiffiit akileraaruseriffimmut akileraartussaanermik taamaatinneranik nalunaartussaallutik, Nangillunilu allassimavoq ”arlalitsigut taamaatinneq aatsaat paasineqartartoq akileraaruseriffimmi allaffissortut nakkutilliigaangata imaluunniit nammineq nalunaarsuiffimmik tunniussisoqartarunnaarluni”.

• - Múte B. Egede taamatut nakkutilliisoqartarnavianngitsoq maanna allappoq, ilanngunnagu qaqugukkut taamaattoqartassanersoq. Tamannali inatsisissatut siunnersuutip oqaasertaanni allassimanngilaq, nalinginnaasumillu aamma ima paasivara akileraartarnermut aqutsisoqarfippiaq arlaatigut marsertariaqartassasoq akileraartarnermut maleruagassat atuuttussaatinneqartut malinneqarnersut nakkutigalugit. Tamanna ajoriffissaqartinngilara, eqqartuussissuserisoq Britta Keldsen erseqqissaavoq.

Sakkortuumik akerleraa nakkutilliineq pisassammat sulisup imaluunniit naalakkersuinermik suliallip inuttut naliliineratigut innuttaasoq pineqartoq nakkutigineqassanersoq imaluunniit naamik.

• - Illersortuarpara tamatta inatsisitigut naligiinnerput. Taamaattumik Naalakkersuisup Múte B. Egedep oqaasii akerlilertariaqarpakka oqarmat suliat ilaanni piumasaqartoqartassanngitsoq sakkortuumillu kajumissaarutigalugu tamanna minnerpaamik inatsimmut oqaaseqaatinut ilanngunneqassasoq suliat sorliit inatsisip ersarissumik killissaannit atuutsitsiffiussannginnersut suullu atuutsitsiffiussanersut. Taamaalillunga isumaqarpunga Kalaallit Nunaanni inuussutissarsiortunut naapertuutissasoq atugassarititaasuni killeqarfiit tamaasa ilisimanissaat, Britta Keldsen oqarpoq.

Piumamik akileraartitsinissamut aarlerinartut

Inatsisissatut siunnersuutip allassimaneratigut Namminersorlutik Oqartussanillu siunnersuummut oqaaseqatini allassimasutut, inatsisip kingunerisassavaa Kalaallit Nunaanni suliffeqarfiit mikisut angisuullunniit tamarmik ima pineqarsinnaasut nalaatsornerinnarmik akileraaruserneqarlutik, Arctic Law isumaqarpoq.

• - Tamatuma aamma kingunerissavaa nukippassuit allaffissornikkut nakkutilliinermut atorneqarnissaat, inatsillu nunatta karsianut annikitsumik isertitaqaatigineqassalluni, isertitaqarfiusinnaassaguni, Britta Keldsen oqarpoq.

Tamanna tunngavigalugu Arctic Law Greenlandip Naalakkersuisut kajumissaarpai akileraartarnermut inatsisit allanngortinnissaannik siunnersuutit akileraartarnermik isumalioqatigiissitami nalilersorneqarnissaat.

Taamaaliornikkut qulakkeerneqassaaq akileraartarnermut inatsisissatut siunnersuutip isumaliutigineqarluarsimanissaa nalaatsornerinnarmik imaqarani, tunngaviusumillu inatsisitigut isumannaatsuunissamut tunngavissat malinneqarlutik, eqqartussissuserisut isumaqarput.