Nunatta Katersugaasivia Nordafar pillugu saqqummersitsilerpoq
Arfininngorneq 23. september aallarnerfigalugu Nunatta Katersugaasiviani Nordafar - savalimmiormiut aalisarnermik ingerlatsiviat - pillugu paasisassarsiortoqarsinnaalissaaq. Nordafar atuutilerpoq 1953-mi 1985-milu matuneqarluni.
Kalaallit Nunatta aalisarneq pillugu politikkikkut ingerlasimanera kingumut qiviaraanni pissanganartunik aporaannernillu ulikkaarpoq, tamanilli annerpaaq tassaavoq aalisarneq nunatta nappataani pingaarnersaammat ullorlu manna tikillugu aningaasarsiornikkut pilersuinersaammat.
Oqaluttuarisaaneq kingumut qiviarlugu pissanganarluinnartut ilagaat qanoq ilillutik savalimmiormiut nunatta imartaani aalisarsinnaanissamut ukiut 100-it matuma siorna, tassa 1925-mi akuersissutinnassimanersut.
Taamanikkut Savalimmiormiut Danmarkimut kimigiiserput Kalaallit Nunaata imartaani aalisarsinnaanissamut akuersissummik piniarlutik. Annertuumik sivisuumillu savalimmiormiut kimigiisereersullu Danmark tunniutiinnarnikuuvoq savalimmiormiullu akuersissummik tunillugit. Tamanna pivoq Savalimmiut imartaani tuluit tyskillu aalisarnermik annertoorujussuarmik ingerlatsinerisigut savalimmiormiut imartaminni namminneq aalisarnissaminnut periarfissaarutipajaarsimammata.
Kalaallit Nunaannit akerliusoqaraluartoq akuersissummik pissarsipput
Savalimmiormiut aalisarnermik inuussutissarsiuteqartortaat akuersissummik pissarsigamik Nunatsinni aalisarnermik ingerlatsilerput suliffissuaqarnikkullu sanaartulerlutik. Oqaluttuarisaanermilli ilisimasallit allaaserinnittarneri naapertorlugit Kalaallit Nunaannit taamanersuaq kimigiiserneq aallartinneqarmat akerliusoqarpoq, tassami ukiuni tusintilikkaani piniarnerinnarmik inuussutissarsiuteqartoqareersorlu taamanikkut kalaallit namminneq aalisarnermik inuussutissarsiuteqarnermik siuarsaaleruttormata.
Aallaqqaammut Savalimmiormiut sumi aalisarsinnaanerat suliffissuaqarnikkullu ingerlatsisinnaanerat nikerartinneqarpoq, aatsaallu Kangerluarseruseq (Færingehavn) aallaavigalugu inerisaasinnaalerput, kingusinnerusukkullu Nordafar aalisarnermut ingerlatsivittut atuutilersinneqarluni sulisorpassualik.
Upernaakkut 1953-mi ingerlatseqatigiiffik Nordafar A/S pilersinneqarpoq , taanna 2 millioner koruuninik nalilereneqarpoq, ingerlatseqatigiiffiup pingajorarterutaa Savalimmiormiut pigivaat sinnerilu danskit norskillu piginneqataassutigalugit.
Nordafar A/S pilersinneqarmat Kangerluarsorutsimi aalisarnermik ingerlatsiviusimasoq Nordafarimut nuutsinneqarpoq ukiunilu 15-nini aalisarsinnaanermik aalisakkanillu suliffissuaqarnikkut ingerlatsisinnaanermik akuersissutinik Savalimmiormiut pissarsipput, tamatumalu saniatigut niuernikkut suliffissuaqarnikkullu akuersissutit tunngavigalugit avammut nioqqutissiorsinnaalerluni kiisalu aalisakkeriveqarfimmik nammineq kissaatini malillugit sanaartorsinnaanngorluni.
Kalaallit Nunaata imartaani aalisarnermut oqartussaaffik Nunatta tigummagu isumaqatigiissutit unipput
Savalimmiormiut Kalaallit Nunaata imartaani aalisarnerat annertoorujussuaq unitsinneqarpoq Danmark EF-mut (ullumikkut EU) 1972-mi ilaasortanngormat. Taamanimi Savalimmiut nunallu allat Nunatta imartaani aalisarsinnaanermut akuersissutaatiminnik annaasaqarput
Kalaallit Nunaata 1985-mi EF-mit aninerata kingorna, nunattalu nammineq aalisarneq oqartussaaffigalugulu aqulermagu Savalimmiut Kalaallit Nunaatalu akornanni aalisarneq pillugu isumaqatigiissusiortoqarnikuunngilaq Nordafarip ingerlaannarnissaanut tunngavissiisumik.
Nunattali Katersugaasivianit erseqqissaatigineqarpoq aalisarnerup politikkikkut ineriartorsimanera pineqarnani Nordafarimi qimatat illuutillu aserfallakkiartornerat samminerullugu saqqummersitsinerussasoq.