POORSKIMI IMMIKKUT: Oqaatsini puiorai ilikkaqqillugillu

Poorskikkut nalaat ilaqutariittut ataatsimuualaarfissaapput immaqalu allaaserisanik soqutiginartunik sammisaqarfissaallutik. Poorskimut atatillugu Sermitsiaq.AG-mi Inuit pillugit allaaserisanik AG-meersunik ullut tamaasa ilanngussisassaagut. Atuarluarisi.

Peter Berthels Pedersen piginneqatigiilluni inissiami inuunermi aappassamisut toqqarsimasani, sundhedsassistent Jenny, 1985-imi naapissimasani, ukiuni 30-ni najugaqatigisimavaa. Illu ernerisa marluk maanna inersimasuusut, Kim aamma Saliup, piffissap ilarujussuani aamma najugaqarfigisimavaa. Kingullertullu ernutartaarsimapput, taamalu inimi natermi pinnguaqaqqilersimalluni.

Aataanngorlutillu aanaanngorsimanerat takuneqarsinnaavoq, pinngussammi sumi tamaaniinngillat karsimili natersuarmiittumi torersumik iliorarneqarsimallutik.

Inimit isersimaartarfimmit Akianut isikkiveqarput Emanuel A. Petersenip qalipagaanik assiliaateqarlutik, ajunnginnerpaamilli allamut saasaasartut tassaapput qupaloraarsuppassuit aneerasaartarfiup siorna allilersimasamik eqqaani timmioraartartut. Igalaat aneerasaartarfiullu matuata akornanni isiginnaaruterujussuaq nivingavoq, silataanni taama kusanartigisumik isikkiveqarmat iluaqutaanngitsuusinnaasutut isikkoqartoq, kisianni Peter timmiaaqqanik sungiussilluarsimavoq, taamaammallu timersorneq aallakaatinneqartoq isiginnaassallugu nuannarisani malinnaavigilluarsinnaallugu.

Peter Pedersen Sermersooq Auto & Marine Servicemik piginnittuuvoq. 2013-ip tungaanut, suliffeqarfik Tasiilami iluarsaasarfimmik allilerimmat, iluarsaasarfik AMS-ituinnaq (Auto og Marine Service) ilisimaneqarpoq. Naalisagaq iluarsaasarfiup iperaruminaatsitaa. SAMS-imik oqaraanni inuit paatsoorpasittarput, oqaraannili AMS – naqinnerit ataasiakkaarlugit – tamarmik paasisarpaat.

Ilaqutareerujussuit

56-inik ukiulik Peter Nuummi inunngorlunilu peroriartorsimavoq, Nuutoqqami Avannarlerni. Anaanamisut, Anne Sofie Pedersenitut. Taanna Avannarlerni illumi issunik ujaqqanillu qarmalimmi inunngorsimavoq, Nuummi taama ittumi inunngortut kingullersaasa ilaattut.

Tassani arfernik sissami pilannerpassuit isiginnaartarsimavai eqqaamavaalu, aalisartut piniartullu tikikkaangata aallaraangataluunniit Nuutoqqami inuaqerpaluttoqartuaannartuusoq. Aqquserngup akiani sikkilileriffeqarpoq, atortussanik pisiniarfeqarluni iffiorfeqarlunilu.

- Taamani illoqarfik angivallaanngilaq, Peter qatanngutigiinni sisamani angajullersaasoq oqarpoq. Tallimaasimagaluarput, angajullersaalli Ujuunnguaq Avannarliit nuuanni alianaqisumik ipilluni ajunaarsimavoq Peter suli inuunngitsoq. Qatanngutissaminik najaqarpoq ukiunik pingasunik nukarliusumik, Sofie Broberg, Ilulissani najugaqartoq, ukiullu sisamat qaangiummata Sussi Rasmussen inunngorsimavoq nukaqarlunilu John, Danmarkimi ukiuni arlaqalersuni najugaqartumik.

- 1011-nik ukioqarlunga angajoqqaakka avipput, kisianni qatanngutinnu attaveqartuaannarsimavunga, Peter, anaanamini najugaqarsimasoq, Sussi Johnilu ataataminni najugaqartoq, oqarpoq.

- Taamaattumik isaasalerlugu kisimiillunga peroriartorsimavunga, oqarpoq.

Ukiuni siullerni tallimani arfinilinni aanaakkumini najugaqarsimavoq, anaanaminulli utersimalluni Børge Pedersen aapparilermagu, taassumanngalu qitornavissiartaarineqarluni.

Puiorai ilikkaqqillugillu

Peter Pedersen arfineq-pingasuinnarnik ukioqarluni angajoqqaaminit Danmarkimi Fredericiamut ukioq ataaseq atuarfimmut nerisaqarfiutigisumut atuariartortinneqarpoq.

- Qallunaatut ilinniariarlunga aallartinneqarpunga. Kalaallisut oqaatsimik ataatsimilluunniit oqarsinnaajunnaarsimallunga uterpunga, kalaallisut, apeqqarissaarfiginninnerup annersaani atorneqartunik, oqarpoq. Ilikkaqqissimavaami, ikinngutini piffissaq ingerlangaatsiareersoq peqatigalugit.

Kisianni ulloq oqaatsiminik puiorsimanini paasisaqarfigisani eqqaamalluarpaa.

- Kongevejimi blok D-mut taamani najugaqarfigisatsinnut biilerluta angerlarpugut, takusaralu siulleq tassaavoq ikinngutiginerpaasara taannalu oqaluunniaraluarpara, paasilluguli kalaallisut oqalussinnaajunnaarsimallunga. Ima peqqusiileqinartigaaq angerlaannartariaqarlunga, Peter eqqaamasalersaarpoq.

Atuarfik nerisaqarfiutigisoq malittarisassaqartorujussuuvoq, aamma imminut naalakkersorsinnaaneq ilikkagaqarfigisorujussuuaa. Orpiillu eqqaamalluarlugit.

- Kisianni nunanni aalisarneq sungiusimavara, taamaattumi sissamit qanittumiittumit aamma aalisartarpunga. Tassani sivisuumik nikorfasinnaasarpunga, kisianni pisaqartarnersunga eqqaamanngilara, oqaluttuarpoq.

Angajoqqaani ukiualuit qaangiummata avimmata Peter Danmarkimut nooqqippoq, tamatumuuna anaanani peqatigalugu, Københavnimilu 5. klassimi atualerluni ukiullu atuarfiusup tulliani Nuummut uterluni. Kisianni 7. klassimi kalaaliaqqani atuaqatigiinni atualerpoq.

- Kisianni atuartitsinermi atortut ukiuni arlalinni pereersimavakka, eqqaamasalersaarpoq.

Tamannalu meeqqat atuarfianni ukiuni sinneruttuni naalanngisaalaartalersimaneranut nassuiaatissaanerarpaa.

- Imaassimassagunarpoq, pikkunaalliortarsimagama, ajoraluartumik.

Taamaattorli ukiumi kingullermi sukataalerpoq, angusilluni HF-imullu isersinnaanngorluni.

- HF sumut atussanerlugu nalulluinnarsimavara, taamaattumik ilinniarnera soqutigivallaanngilara ilinniagassalerinngitsoortarlungalu, aamma tassaniinnera nuannarivallaarsimanngilara, Peter taamaattoq naammassisimasoq, oqarpoq.

Assigiinngisitsineq

HF-ip kinguninnguatigut 1988-imi aningaaseriveqarnerup silarsuaanut nalaatsornerinnakkut pivoq. Angutaata taamatut suliffeqartup bankbetjentitut sulilersissimavaa, aningaaseriveqarnerup silarsuaani tamalaanik suliaqartartutut, ukiunilu marlussunni sulinermigut aningaaserivimmi ilinniartussatut aallartissinnaanngorluni bankassistentitullu allagartartaarluni.

Taamani eqqaamavaa Grønlandsbanken aamma Nuna Banken unammilleqatigiittut, taakkualu tamarmik immikkut 130-t tungaannut amerlassusilinnik sulisoqartut.

- Piffissaq nuannerlunilu ilikkagaqarnartorujussuuvoq. Kisitsisit pikkoriffigigikka paasilerpara, oqarpoq.

Kisitsisilerinermik soqutigisaqartuaannarsimavoq, meeqqalli atuarfiannit pitsaanerpaamik ilikkagaqartinneqannginnami tamanna aningaaserivimmiilernissani sioqqullugu ilisimasimanngilaa.

- Ilaatigooriarlunga inuit aqqi puiortarpakka kisiannili kontonormui eqqaamasinnaasarlugit, Peter, ingerlariaqqinnginnermini ukiuni arfineq-pingasuni Grønlandsbankenimiissimasoq, illarpoq.

Angutaa suliffeqarfiutimini Godthåb Flyttefirmami, suliffeqarfiuterpassuaqartumi soorlu Nurepa aamma Godthåb Rengøring & Skibsprovianteringimik, allaffimmi sulisussanik amigaateqarsimavoq.

- Aallaqqaammut nuannarivallaanngilara. Pisortap erneraanga, taamaattumik perusunngisannik assigiinngisitsineqarpoq, oqarpoq.

Kisianni ukiuni sisamani tassani sulivoq, nussuinermut tunngasunik ataqatigiissaarisuulluni aamma Deres Olieservicemik aallarnisaaqataalluni.

- Sullitanik assigiinngitsuneersunik tigooraaneq nuannersimavoq. Aningaaserivimmiikkama tamanna nuannarisama aamma ilagisimavaat. Sullitanik Nuna Bankenimit nuuttoqarnerit tamaasa nuannertaqaaq, illarpoq.

Ilulissat nuannerluinnartoq

Peter Pedersen, angerlarsimaffimmini Tasiilamiittarnerminit assigiinngitsorpassuarnik aamma eqqumiitsuliaateqartoq, ukiuni sisamani suliffeqarfimmeereersorlu Godthåb Rengøring Ilulissani suliffissuarmi suliassamik neqeroorfigineqarpoq. Bakteeriaqarsimavoq suliffissuarmit qaangeruminaatsinneqartunik. Suliassaq Godthåbgruppenimut suliffeqarfimmi suli allamik kinguneqarpoq, tassungalu Peter kingusinnerusukkut akisussaaffeqalerpoq, taamaammallu ilaquttani peqatigalugit avannaani illoqarfimmut nuulluni. Piginneqatigiilluni inissiaatertik ukiuni marlunni taamaallaat attartortissinnaasimagamikku Ilulissani najugaqaannarusussimagaluarput.

- Piffissaq nuannersorujussuuvoq, Ilulissat alutoriuaannarsimavakka. Kusanaqaaq. Avatangiisit iluliarsuit aasallu kiattut nuanneqaat, Peter oqarpoq, erneratalu Kimip qimusserneq tiguartiffigilluinnarsimallugu.

- Taamani aqqusineqanngikkallarmat Quassussualiartarsimavugut, aqqutaalu takisooq pisuttarsimallugu, ataasiarluta marloriarlutalu sisusarluta, taavalu angerlamut aqqussua takisooq aamma pisuttarsimalluta, qungujulluni oqarpoq.

Taamani Nuummi inissaaleqineq ullumikkutulli ilungersunartuusimavoq, taamaattumillu Peter Jennylu angerlarsimaffimminnik tuniserusussimanngillat, illumi uigulukuttuniittumi ukiut marluk qaangiunneranni nammineq najugaqanngikkunik qimattariaqaligassaminni, taamaattumillu Ilulissanit nuussimallutik. Nuummi isikkiviup sumiiffiullu eqqissismanartup pigiunnaarnissaat piareersimaffigisimanngilaat.

- Inissiaq tuniniarlugu arlaleriarluta oqaluuserisarsimavarput, kisianni tamatigut oqaluinnarnerusarpoq, oqarpoq.

Aliikkutat nutaanersaat nuannernersaallu

Ilaqutariit Pedersenikkut Nuummut utersimalermata, Peter Royal Arctic Speditionimi atorfimmik neqeroorfigineqarpoq, tassanilu ukiuni marlunni sulilluni, nutaamik atorfittaaqqinnissami tungaanut.

- Namminersortunngorusuttorujussuusimavunga, Peter nassuiaavoq, HH værkstedimilu sullitatoqqani pulaarsimallugu, biilinik tuniniagaannik soqutiginnikkami.

Nalaatsornerinnakkut sullitatoqaq feeriartussanngorpoq taavalu Peter qinnuigalugu iluarsaasarfik nakkutigeqqullugu.

- Taamaaliorsinnaasimavunga uteramilu piginneqataalersikkusuppaanga, taamaalillunilu AMS ukiut 20-t matuma siorna pilersinneqarpoq, oqarpoq.

Aataava amutsivitoqqami, Eqqumiitsuliortut Illuata ullumikkut inissisimaffigisaani, suliffeqarsimavoq. Peter ataatani akkanilu peqatigalugit akunnerpassuarni tassaniittarsimavoq, taamaattumik iluarsaasarfimmik soqutiginnilernera immaqa eqqumiilluinnartuunngilaq.

Kim ullumikkut piginneqatigaa, Saliullu piffissaq inuttaanut naleqqutilerpat piginneqataalernissaa aamma isumaavoq.

- Ukiualuit matuma siorna Kimip oqarfigaanga tunuartariaqartunga kinguaariillu nutaat ingerlatsisunngortillugit, oqaluttuarpoq, nassuerlunilu tamanna ajornakusoortikkini.

Taamaaliorsinnaaguni umiatsiaq Jennymik aamma ateqartoq piffissaqarfiginerulissagaluarpaa. Pinngortitamiinneq imaanilu angalaneq nuannarilluinnagarai. Kisianni suli piariivissimanngilaq.

Qaqugu sulinini iperaamilaarsinnaanera ernerminullu tunniussaqarnerussanersoq apeqqutigineqarmat akivoq:

- Maannakkuunngikkallartoq.

- Maanna ernutaqalersimavugut, napparsimaleraangallu uanga paarsisarpunga, illarpoq.

Aappariit Pedersenikkut aliikkutaat nutaanerpaaq nuannernerpaarlu tassaavoq ernutaq aappaa affarmik ukiulik.

- Ilumoorpoq inuit oqartarnerat aataakkunngorneq misigisaasoq tupinnarluinnartoq, aappariit aliikkutaasa nuannernersaat pillugu qungujulluni oqarpoq.