Sulisitsisut pilerisaarisut: Amerika Avannarlermut aamma Canadamut timmisartumik aqqutit pillugit sulissuteqartut

Mittarfiit nutaat ammarpata sumut aqqutit aamma qanoq amerlatigisut ammassanersut pissanganarsivoq. Takornariartitsinermik suliaqartut, inuussutissarsiortut politikerillu Nuummi Ilulissanilu mittarfissuit nutaat kiisalu Qaqortumi mittarfik nutaaq nunatsinnut angallattoqarnerulernissaanik kinguneqarnissaat aamma takornariartitsinermi, inuussutissarsiornermi niuernermilu periarfissaqarnerulersitsinissaat neriorsuutigaat.

Tamanna piviusunngortinniarlugu Kalaallit Nunaata nunani allani nittartassaanneqarnissaanut suliassamik kikkut tamarmik kivitsinissaat pingaaruteqarpoq, Sulisitsisuni pisortaq, Christian Keldsen oqarpoq.

- Mittarfiit namminerminni soqutiginartuunngillat. Tikitassarli akerlianik soqutiginarpoq. Taamaammat Kalaallit Nunaata soqutiginarsarnissaa maanna suliassaavoq – nuna aningaasaliiffissatut aamma inuussutissarrsiornermik ingerlatsivissatut kiisalu tikeraagassatut, soorlu takornariarnikkut.

Christian Keldsen sapaatip-akunnerani kingullermi ataatsimeersuarnermi Altitude East 2023-mi Canadami Halifaximi pingaarnertut oqalugiartut ilaagaat. Timmisartortitseqatigiiffiit mittarfeqarfiillu ataatsimeersuarnerat annertooq, tassani Canadamiut timmisartortitseqatigiiffii aamma mittarfeqarfiit pingaarnertut ineriartortitsiniarlutik peqataapput.

Ersarinnerunissamik sulissuteqartut

Kalaallit Nunaat takornarianik pilerisaariniarluni aamma niuernikkut periarfissat nutaat ammarniarlugit maanna attaveqaasersuutitigut mittarfiit pingasut nutaat ineriartortinnissaanut anguniagaqarluni, taamaalillunilu Amerika Avannarlermut aamma Europamut tikikkuminarsaaniarluni annertuumik aningaasaliisoq, pisortap peqataasunut oqariartuutigaa.

Kalaallit Airportsip Amerika Avannarlermi suleqatini, ASM, peqatigalugu ukiuni arlalinni Kalaallit Nunaat aamma timmisartumik aqqutit nutaat timmisartortitseqatigiiffinnut ersarissarsimavaat. Suliaq taanna Christian Keldsenip Kalaallit Nunaata nittarsaanneranut ilaatigut oqaloqatigiinnermut tunngavililluartoq, taanna isumaqarpoq.

- Timmisartortitseqatigiiffiit uagutsinnut aqqutitigut naleqquttumik aaqqissuussaaneqartut peqataapput oqaloqatiginnikkusullutillu, pisortaq oqaluttuarpoq, kikkulli pineqarnersut oqaatiginngilai.

Nunasisarneq timmisartumik angallannermik periarfissanillu pilersitsisarpoq

Piumasaqarneq takornariartitsinermit, kulturikkut avitseqatigiinnermik aamma sulisussaqarnermit niuernermut, aallartitaqarnermut nunasisarnermullu tunngavoq.

Canada nunasisartunut qanoq annertutigisumik suliniuteqarsimanersoq sulilu suliniuteqartoq pillugu ilisimasanik nutaanik, Christian Keldsen angerlaassaqarpoq. Tassa aningaasaqarneq suli ineriartortinniarlugu nunanit allanit sulisunut pilerisaarinissamut periarfissaq.

- Canada aamma tassani inuussutissarsiortut nunarsuup sinnera assigalugu sulisussaaleqivoq, tamannalu ineriartortitsinermut, taamaalillunilu nunap aningaasaqarneranut navianartorsiortitsivoq. Canadap taamaattumik inunnut najugaqarusuttunut sulerusuttunullu nunap pilerinartuunissaa aallutaraa, tamannalu aamma timmisartumik aqqutinik amerlanerusunik ingerlatsiviulersitsivoq.

Amerlanerussaagut

Nunasisummi nunaminnut uterlutik tikeraarusuttarput, ilaquttatik tikeraartikkusuttarpaat, aammalu nunap immikkoortua nunasiffigisartik takutikkusuttarpaat, taannalu nunap mittarfeqarfiinut angallannerulersitsinermik kinguneqartarpoq.

Canadap innuttaasuni 1990-mit inuit 27 millioninit 2023-mi inunnut 38 millioninut amerleriartippai. Kalaallit Nunaatalu siuariartornermik aamma inuussutissarsiutinut nutaanut periarfissat eqqarsaatit piviusunngortinneqassappata tamanna ilinniarfigisinnaagaa, pisortaq isumaqarpoq.

- Nammineq inuiaqatigiit ineriartortiutiginerisa peqatigisaanik assaat naammanngillat, Kalaallit Nunaannilu aningaasaliinissamut sulinissamullu orniginartunngortitsinissamik pisariaqartitsivugut, Keldsen naggasiivoq.