Ilisimatusartoq: Oqartussaaqataanermik paasisimasakippugut
Politikkimi suiaassutsikkut naligiittoqannginnerata malitsigisaanik ilisimasanik misilittakkanillu tunngaveqarpianngitsumik aalajangiisoqartarpoq, suiaassutsimik ilisimatusartoq oqarpoq.
Inatsisartuni suiaassutsikkut agguataarisarneq suli equngavoq. Tamatumunnga ilaatigut pissutaavoq, innuttaasut oqartussaaqataanermut paasisimasakinnerat, ilisimatusartoq erseqqissaavoq.
Arnat kingusissukkut taasisinnaatitaalerput, oqartussaaqataanermik pasisimasakinneq aamma pineqartumik ilisimatusartoqarsimannginnera. Taakku ilaatigut pissutaapput arnat amerlanerit nunami tamarmi politikkimut peqataatinneqalernissaannut suli nalorninartorsiornitsinnut, ilisimatusartoq Mariekathrine Poppel, Ilisimatusarfimmi Inuiaqatigiilerinermut ilinniarfimmi Ph.d.-usoq oqarpoq.
- Qinikkat akornanni suiaassutsikkut naligiinngittoqarnera oqartussaaqataanermik paasisimasaqarpallaartoqannginneranut takussutissaavoq. Qinikkat akornanni suiaassutsikkut naligiinnerusoqartuuppat, misilittakkat amerlanerusut isummallu assigiinngiiaarnerusut tunngavigalugit oqallittarlutalu aalajangiisassagaluarpugut.
Suiaassutsit pillugit ilisimatusartoqarsimanngitsoq
Suiaassutsit aalajangersimasut pissaaneqartarnerat Kalaallit Nunaanni aaqqissuussaasumik misissuiffigineqarsimanngilaq. Mariekathrine Poppelilli 1999-imi 2010-milu misissuisimanerit kiisalu 2015-imi allaaserineqarsimasut taamatut ingerlasoqarneranut tikkuussisut innersuussutigai:
- Arnat inuiaqatigiinni aalajangiiffigisassanut kingusissukkut peqataalernerat.
- Arnat 1948-mi aatsaat qinersisinnaatitaalernerat.
- Nunanut Avanarlernut allanut sanilliulluni politikkikkut partiinik kingusissukkut pilersitsinerit. Tamanna pivoq Kalaallit Nunaanni namminersornerulluni oqartussaaneq 1979-imi atuutsinneqalertussanngormat.
Aamma aatsaat 1998-imi Kalaallit Nunaanni naligiissitaanissamut siunnersuisoqatigiit pilersinneqarput, taakku angutit arnallu akornanni naligiinnerusoqalernissaanik siuarsaasussaapput. Pilersitsisoqarneranut atatillugu naligiissitaaneq pillugu inatsi 2003-mi atuutsinneqalerpoq, tassan ilaatigut allassimallunni ”arnat angutillu assigiimmik naleqarnerat aallaavigalugu naligiimmik sunniuteqarnissaat periarfissaallu ilanngullugit.”
Inatsisartuni angutit amerlanersaasuaannarnerisa sulilu amerlanerunerisa saniatigut, Naalakkersuisuni arnat pissaaneqaqataasartut ikittuaraannaasarput.
- Arnat Naalakkersuisuutinneqartartut nalinginnaasumik isumaginninnermi peqqissutsimilu, amerlasuutigullu ilinniartitaanermi kultureqarnermilu naalakkersuisuusarput. Tassa politikkikkut atuuffigisartagaat taamaalillutik ilinniakkatigut suliffeqarfinnilu atorfitsigut arnanut attuumatinneqaqqakujuttuusarput. Arnat isumassuinermut tunngassuteqartunik suliaqarnerusarput, ilisimatusartoq oqarpoq.