Nunamiikkaangatta qanoq
sunnertittarpugut? Kujataamiut qeqertanut ungasinnerpaanut kippariaraangamik
qanoq sunnerneqartarpat? Avannaamiut sikumi piniaraangamik? Kulturerput
inooriaatitsinni atoraangatsigu naleqartitat piginnaasallu suut
ineriartortinneqartarpat, inuiaqatigiinnullu inuttullu ataasiakkaatut
iluaqutaassappata qanoq atorneqarsinnaappat? Ilisimatusartup Vivi Voldip
ph.d.-nngorniarluni allaaserisamini ilaatigut tamanna misissorniarpaa.
Kulturikkut kingornussaq
’Kipparsimaarneq’, tassa Kujataani piniariaaseq, sammingaatsiarpaa.
’Kipparsimaarneq’ tassaavoq piniariaaseq, ilaqutariit tamarmik Narsarmijit
Nanortaliullu avataani qeqertanut assigiinngitsunut Kalaallit Nunaata
kujasinnerpaartaani Kangerluarsunnguamiittunut angalasarnerannut tunngasoq.
Nunamiikkaangatta qanoq
sunnertittarpugut? Kujataamiut qeqertanut ungasinnerpaanut kippariaraangamik
qanoq sunnerneqartarpat? Avannaamiut sikumi piniaraangamik? Kulturerput
inooriaatitsinni atoraangatsigu naleqartitat piginnaasallu suut
ineriartortinneqartarpat, inuiaqatigiinnullu inuttullu ataasiakkaatut
iluaqutaassappata qanoq atorneqarsinnaappat? Ilisimatusartup Vivi Voldip
ph.d.-nngorniarluni allaaserisamini ilaatigut tamanna misissorniarpaa.
Kulturikkut kingornussaq
’Kipparsimaarneq’, tassa Kujataani piniariaaseq, sammingaatsiarpaa.
’Kipparsimaarneq’ tassaavoq piniariaaseq, ilaqutariit tamarmik Narsarmijit
Nanortaliullu avataani qeqertanut assigiinngitsunut Kalaallit Nunaata
kujasinnerpaartaani Kangerluarsunnguamiittunut angalasarnerannut tunngasoq.
- Qanoq iliortarnersut, qanoq
nerisassiortarnersut uumasullu sorliit pisarineqartarnersut
misissoqqissaarneqarput. Qeqertani taakkunaniitsilluni uagutsinni, akornatsinni
piunitsinnilu qanoq pisoqartarnera taavalu meeqqani, inersimasuni
akornatsinnilu piginnaasut suut ineriartortinneqartarnersut paaserusuppakka,
Vivi Vols nassuiaavoq. Taassuma ph.d.-nngorniutini pingasunut agguataarsimavaa.
Nipaassuseq
Immikkoortumi siullermi
ilisimatusarnermi ilisimatusarnermilu ileqqorissaarnermut najoqqutassiat
sammineqarput. Ilisimatusarnermi ileqqorissaarnermi najoqqutassianik
sukannersunik pilersitsisoqartariaqarpoq, ilaatigut nuna tamakkerlugu
ilisimatusarnermut periusissiami najoqqutassiat tunngavigalugit nunaqavissut
ataqqineqarnissaat eqqarsaatigalugu.
- Immikkoortup aappaani kalaallit
piginnaasaat sammineqarput, taakkulu europamiunit allaanerulluinnarput.
Assersuutigalugu nipaanneruvugut inuillu avataaneersut – assersuutigalugu
Danmarkimit – nipitunerujussuusut maluginiartarlugu. Sooruna taama ittuusugut?,
Vivi Vold nassuiaavoq, suliniutinilu ”Silami nipaatsumi naapitta”
tunngavilersuutigalugu.
- Nipaassuseq uagutsinnut qanoq
pingaaruteqartigaa? Nipaanneq uagutsinnut inooriaasiuvoq piginnaanerullunilu.
Avannaamiup nipaarlummi siku tusarnaarsinnaasariaqarpaa, tassani paasiniarlugu
sikumi angalaneq isumannaatsuunersoq. Nipaarlummiuneruna uagutsinnut qanoq
sunniuteqartartoq? Tamanna misissorniarsaraara, oqarpoq.
Allaaserisap immikkoortuata
pingajuanni kingulliusumilu nerisassat sammineqarput. Piniariarnermi
'kipparsimaanermi' sananeqartarnera, kalaallit assersuutigalugu kipparnermi
periusaat sammineqarluni.
- Kangiamiutuulli ilisimatusarnermi
kisitsisinik misissuinernillu peqanngikkaluarluta ilisimasagut tassaapput
ilisimatuussutsikkut nalunngisat.
Eqqortumik, peqqissaartumik
eqqorluartumillu nerisassiornissaq pingaaruteqarpoq, ukiuunerani nerisassat
naammattut, vitamininik naammattunik inuussutissaqarnissaat, aamma qaqugukkut
nerineqarsinnaasunik naammattumik seernarsisimanissaat. Uummaannarnissamut
pingaaruteqartuupput, aammali Kalaallit Nunaata qeqertaasa kujasinnerpaartaani
atugarissaarnissamut, nassuiaavoq.
Kulturi periaasitut
Politikerit oqartuaannarsimapput
kulturerput pingaaruteqarluinnartoq, Vivi Voldilli paaserusuppaa kulturerput
qanoq pingaaruteqartigisoq.
- Eqqartorneqarneq ajorami qanoq
pingaaruteqarnersoq. Oqartoqarami uagununa kulturerput napatittussaagipput.
Eqqarsaatigiinnarlugu takorloorlugu silataaniit uagut kulturerput
napatissavarput. Kisianni piviusoq imaappoq uanga isumanni kulturittaana uagut napatittussaagaatigut.
Paasiniassavarput qanoq napatissinnaaneraatigut. Assersuutigalugu
kipparsimaarneq arlaatigut periuseralugu inuiaqatigiinni qanoq
atorneqarsinnaanera, Vivi Vold oqarpoq.
Taassuma uummassusilerinermi
ilinniagaq nutaaq, Kalaallit Nunaat, pinngortitarput kulturerpullu
aallaavigalugit ilinniarfik, assersuutigaa.
- Nammineq paasisimasaqassuserput,
ilinniariaaserput kulturerpullu nunami aaqqissuussaanermut qanoq
tunngaviusinnaanera paasisariaqarparput, oqarpoq.
Vivi Vold naapertorlugu
nunasiaanerup kingunerisaanik kulturerput ukiorpassuarni
ersersinniarsimavarput - ukiunilu
kingullerni ulluinnarni inuunermi akuliukkartoqilesimasoq, soorlu qulleq, arnat
uluat aamma kakiornerit atorneqarnerujartuinnartut Vivi Vold oqarpoq.
- Kulturerput takutiinnarnagu aamma
tunngaviusumik atornerujartuinnartariaqarparput, oqarpoq.
Taamaattumik ph.d.-nngorniarluni
suliani allatut ingerlappaa.
- Aalajangerpunga misissuinera
allannassanagu. Isiginnaartunut takutikkusuppara inuttut taavalu
ataatsimoorfittut.
Uterteqqiineq
Vivi Voldip misissuinermini Emilie
aamma Hermann Stach Nunarsuarmut, Nanortallip eqqaaniittumut, kinguaariiaani
ileqqutoqartik atorlugu ukiumoortumik ‘kipparsimaarneranni’ tikeraarpai.
- Sapaatit akunneri marluk matuma
siorna Nanortalimmiillunga naapippakka. Misissuinera eqqortumik
paasisimanerlugu qulakkeerniarlugu. Ilisimatusartut tamarmik
taamaaliortariaqaraluarput. Innuttaasunut utertitseqqittarlutik. Minnerpaamik
taamaaliortoqarsinnaavoq.
Ilisimatusarneq inunnut
iluaqutaanngikkaangat ajortumik kinguneqarsinnaasoq taanna isumaqarpoq.
Eqqartorneqarsimasut, eqqortumik
issuaaneq, ilisimalikkat torersumik oqaluttuarinissaat taavalu taakku
misigisaannut takusaannullu naapertuutinngippat misissukkat aaqqissuunissaat
Vivi Voldimut pingaaruteqarpoq.
- Inuit tusaaneqaratik
misigisinnaapput, tamannalu misigissutsikkut anniaataasinnaavoq kamammik
paasineqanngitsutullu misiginermik nassataqarluni. Piniartut
uummassusilerisullu akornanni aaqqiagiinngissutaasut tamatumunnga
assersuutissaalluarput. Silarsuit taakku marluk assigiinngitsorujussuupput.
Taamaattumik ilisimatusartutut imminut eqqarsaatigeqqissaarsinnaaneq aamma
ilisimatusarnermi imminut isigisinnaaneq pingaaruteqarluinnarpoq,
ilisimatusarnermilu paasisat inunnut utertinnissaannik qulakkeerinnilluni,
oqarpoq. Tamannalu assigiinngitsorpassuartigut pisinnaavoq.
Vivi Vold isumaqarpoq
ilisimatusartut ilisimasaannit annikinnerusumik pissaaneqartut, taakku
pissutsinik aaqqissuussaanerannik allannguisinnaallutik, assersuutigalugu
piniartunut sunniuteqangaarsinnaasunik. Taamaattumik ilisimatusartutut
inissisimaffiup ilisimanissaa pingaaruteqarpoq.
- Taamaattoqarnera
naapertuutinngilaq. Oqallisigineqartariaqarpoq iliuuseqarfigineqarluni.
Ilisimatusarneq inuiaqatigiinnut iluaqutaasariaqarmat, oqarpoq.
