Nunaqarfik aallaavigalugu saqqummersitsineq
Katersugaasivik Moesgaard Museum Aarhusimiittoq, nunanit tamalaanit ataqqiniarneqarluartoq saqqummersitsinermik ullumikkut ammaavoq, saqqummersitsinermilu assit filmiliallu atorlugit nunaqarfik aalisarnermik piniarnermillu inuuniuteqarfiulluartoq Ikerasak qitiutinneqarpoq.
Uummannap Sulluani nunaqarfimmi Ikerasammiut inuit ataasiakkaat inuiaqatigiillu pissusiinik misissuisartoq (antropolog) assiliisartorlu Christian Vium misigissutsit attorlugit saqqummersitsinissaanut ikiorsimavaat, taanna inuttut paasisassarsiuutigaluni misigissutsit attorlugit avannaarsuani nunaqarfinnguami najuussimavoq.
2019-mi ukiakkut Christian Vium nunaqarfimmut tikeraarpoq. Tikeraarnerminut atatillugu assit filmillu nunaqarfiup oqaluttuarisaaneranut tunngassuteqartut nassarpai. Nunaqarfimmiullu peqatigalugit Christian assit taakku filmiliallu isiginnaarlugillu nalilersorpaat aammalu nunaqarfimmiut namminneq assiutaat filmiliaallu nutaanerusut sanillersuutilerpaat katiterlugillu, taamaalillutik Vium Ikerasammiullu peqatigiillutik pilersitseqatigiipput saqqummersitsinermi tunngaviusussanik.
Ilisimatusarnermut atatillugu suliaq
Saqqummersitsineq taanna Christian Vium-ip ilisimatusarneranut, ’Reframing History’-mut attuumassuteqarpoq, taassumami danskit nunatsinnik nunasiaateqarsimanerata oqaluttuassartaa, paasissutissat toqqorsivimmiittut qaqileqqillugit misissuiffigivaa, tamatumalu saniatigut oqaloqatiginnittarnermigut suliassaqarfiillu assigiinngitsut nalilersornerisigut saqqummersitsinerit atuakkiallu aqqutigalugit ilisimatusaatigivaa.
- Danskit tusagassiuutaanni aammalu danskit inuiaqatigiit akornanni kalaallit ulluinnarni inuunerat oqaluuserineqarpiarneq ajorpoq. Oqaluuserineqatuaraangallu sammineqakkajuttarput atornerluineq nakkaannerlu aallaavigalugit oqallinnerit. Tamanna qanoq ittoqarneranik paasinninnermut killiliisuusarpoq, sakkortuuinnaat inissaqartinneqalertarput aammalu ilisarinnissinnaaneq annikitsuararsuusarluni. Tassa qalliinnakkut paasinnittarnerit tamakku saqqummeersitsineq aqqutigalugu unammillerpakka. Ilaatigut ulluinnarni inuunermi pisartut eqqaamasallu ersarissarniarsimavakka pisartullu "annertoorsuit" tunulliussimavakka. Matumani ersersinniagara tassaavoq inuisa namminneerlutik piffissap ingerlanerani oqaluttuassartaat. Tassa inunnit ulluinnarsiutaarpalaartutut ittut ersersinniarsimavakka, tassami qimerloorluaraanni paasisassarsiorfigilluaraannilu pissanganartortai saqqummertussaammata. Oqaluttuat asanninnermut, toqukkut qimagunnermut, saqitsaattoqartarnermut aammalu piniariartarnermut aammalu ilaqutariittut eqqaamasalikkersaarnernut puigugassaajunnaartartunullu tunngassuteqarput, Christian Vium nassuiaavoq.
Saqqummersitsineq annertuumik ikkussuinermik aallaaveqarpoq. Qitisutut inissiismavoq arfinilinnik kanalilerlugu filminik takutitsivik, tassani takuneqarsinnaapput filmiliat nutaanngitsut nutaanerusullu tamarmik Ikerasammut tunngassuteqartut, filmit isiginnaarneqarsinnaapput nipimik ingiorneqartillugit oqaluttualiat, oqaluttuartuuvorlu arnaq kalaaleq. Tamatuma saniatigut cellomik elektonikkilu atorlugu nipilersuusiat atorlugit nipilersorpalaartumik tusarnaartoqarsinnaavoq, taassuminnga isumaginnittuuvoq cellomik nipilersortartoq erinniortorlu Josefine Opsahl. 22 minutsit atorlugit isiginnaagassiat katitigaapput, isiginnaartunullu misigisassaq immikkuullarilluinnartoq misigineqarsinnaavoq. Kiisalu qarasaasiaq atorlugu filmiliaq piviusulersaarut naatsoq ilisimatusarnermi suliat pillugit paasissutissiinermik imaqartoq ilanngullugu isiginnaarneqarsinnaavoq, Moesgaard Museumimit ilisimatitsipput.
Saqqummersitsineq aappaagu majip ulluisa 20-iata tungaanut isiginnaariarneqarsinnaavoq.