Pissarsiareqqissinnaanngisaannartut
Aanaqqeeqqeeqqeeqqiutit sulerisarsimava? Apeqqut taanna attakunik qanga inuunermut paasissutissaqarfiusunik misissuinikkut immaqa akineqarsinnaavoq. Ajortumilli pisoqalerpoq. MIsissugassat ikiliartorput. Suujunnaariartorput.
Kujataa itsarnisarsiuut misissugassarpassuassaannik itsarlu sanaartukkanik nassaarfiusarpoq.
Leiff Josefsen
Qanga itsaq Kalaallit Nunaanniittut kikkuuppat? Sulerisarsimappat, sutortarsimappat, suna upperisaraat?
PISARTAGAQARTUNUT
Allaaserisaq una Nutaarsiassaqartitsivimmi aviisit naqitat
ilaanni allaaserisaavoq.
Allaaserisat pisartagaqartunit siunissami taamaallaat
atuarneqarsinnaajumaassapput.
Atuarluarna.
Ilisimatusartut apeqqutinut pissanganartunut taakkununnga akissutissarsiorlutik kulturikkut kingornussassaqarfippassuarni soorlu ilaatigut Kujataani misissuipput. Attakullu itsarsuarnitsat paasissutissarpassuarnik pissarsiffiusinnaapput.
- Taakku Kalaallit Nunaanni itsarnisarsiuunut iluaqutaalluinnartut paasinarsereerpoq, ilisimatuutut misissuinermit allaaserisami atuagassiani silarsuarmi ataqqineqarnerpaat ilaanniittukkut Naturekkut saqqummiunneqartumi inerniliunneqarpoq.
Eriagisassanulli itsarnisanut tunngatillugu ajornartorsiuterujussuaqarpoq. Silammi pissusaata allanngoriartornerata sunniutai aarlerissutigineqarput.
- Nunarsuup ilaani Issittumi tappiorannartut nungukkiartormata, eriagisassat taarserneqarsinnaanngitsut ilaasa tammatsaalineqanngitsoornissaat aarlerinarpoq, Danmarkip katersugaasivissua, Nunatta Katersugaasivia DMI-lu nature.comikkut allaaserisaminni nassuiaapput.
Silap pissusaata ukiuni kingullerni 40-ni allanngoriartornerata Kujataani UNESCO-qarfimmi qanga itsaq sananeqaatinut uumassuseqartuneersunut sunniutai ilisimatusartunit misissuiffigineqarpoq.
- Qallunaatsiaat najugaqarfigisimasaanniittunik nungukkiartortoqarnissaanut aarlerinartoqarnerpaavoq, inerniliipput.
Sineriammili issittumi isugutattumilu aasakkut kiannerulissappat nunalu isugutakkunnaariartussappat, malunnaatilimmik nungukkiartortoqarnerulersinnaavoq. Taamaalillunilu eriagisassanik qanga itsarnisanik nassaarneq akuttutsissinnaavoq.
Saanikut
Sulili isumalluarnartoqarpoq:
- Qanga kulturit inuisalu inooriaasiat nunamit saanikuninngaanniillu DNA-nit misissuinikkut paasisaqarfigisinnaagipput, misissuinerit qujanartumik takutippaat. Taamaammat sumiiffinni nungukkiartorfiugaluartuni nunamit misissugassarsiat siunissami misissuinissanut nalitoorujussuusinnaapput, Kalaallit Nunaanni inuusimasunut paasissutissarpassuarnik pissarsiffiusinnaassammata, ilisimatusartut allaaserisaminni nassuiaapput.
Inuit ukiuni 4000-ini oqaluttuarisaanerannik paasissutissat attakuiniipput, eqqakkallu taakku Inunninngaanneersinnaapput europamiuninngaanneersinnaallutilluunniit. Timmissat meqqui, saanikut qisutoqallu kiisalu sananeqaatit uumassusilinninngaanneersut attakuni nassaarineqarput.
- Ajornartorsiutit Kalaallit Nunaata Issittullu ilaanni suli issittuni isugutattunilu suli iliuuseqarfigineqarsinnaapput. Kinguartitsisaruttali iliuuseqarnissaq ajornarneruleriartuinnassaaq, ilisimatusartut allapput.
