Qinersisartoq: Unneqqarinneq piffissami matumani pingaarutilerujussuuvoq

Inatsisartunut ilaasortassanik marlunnik makitsisoqarsimalereerpoq. Inuit Ataqatigiit sinnerlugit inatsisartuni siulittaasuusimasoq Mimi Karlsen ilaasortassatut makinneqarpoq. Taanna Iddimanngiiu Bianco aamma Nivi Efraimsenilu pingasuullutik assigiimmik taaguunneqarsimapput.

Nalerarlu sinnerlugu Gerth Mikaelsen makinneqarluni. Taanna Juno Berthelsen taaguunnermi naleqqatigisimavaa.

Nunami namminerrmi immikkoortortaqarfimmi pisortaq Aka Grønvold Sermitsiamut ilisimatitsivoq.

Inatsisartunut ilaasortanngortut allattorsimaffiat valg.gl-imi ualip ingerlanerani aamma saqqummiunneqartussanngorpoq.

Inatsisartunut ilaasortanngortut allattorsimaffiat suli ilisimatitsissutigineqanngilaq. Tamatumunngalu pissutaavoq partiini marlunni qinikkat ilaat naligiimmik taaneqarsimanerat.

Inuit Ataqatigiinni Iddimanngiiu Bianco, Nivi Efraimsen og Mimi Karlsen, tamarmik 80-inik taaneqarsimapput, makitsisoqartariaqarporlu taakkunani ataaseq ilaasortanngortinneqassalluni.

Naleqqami qineqqusaartut marluk aamma, tassa Gerth Mikaelsen aamma Juno Berthelsen - 95-inik tamarmik taaneqartut - aamma makitsissutigineqartussanngorput.

Taama Aka Grønvold Sermitsiamut ilisimatitsivoq.

Nunamut namminermut immikkoortortaqarfiup ilisimatitsissutiginngilaa qaqugu makitsisoqassanersoq.

Demokraatit Inatsisartunut qinersinermi marlunngornermi nunatsinni partiini annersanngorput. Taamaammat naatsorsuutigineqarpoq siulittaasuusoq Jens-Frederik Nielsen naalakkersuisoqatigiilertussanik pilersitsiniartussanngussasoq.

Jens-Frederik Nielsen Sermitsiamut oqarpoq partii ullumi ataatsimeeqqaassasoq, tamassumalu kingorna partiit allat ulluni tulliuttuni oqaloqatiginninnissamut aggersarneqarumaartut.

Demokraatit qinersinermi 2021-mi pingasunik ilaasortaatitaqarsimallutik maanna qulinik ilaasortaatitaqalerput.

Demokraatit Inatsisartunut qinersinermi ajugaammata danskit nunanut allanut ministeriat Lars Løkke Rasmussenip (V) neriuutigaa Danmarkip Kalaallit Nunaatalu akornanni attaveqatigiilluaqqilertoqarsinnaassasoq.

Tamanna pingasunngornermi DR-imut TV 2-mullu oqaatigaa.

- Partii nammineernerulerusuttuuvoq, qanorli taamaaliortoqarsinnaaneranik piviusorsiortumik eqqarsartuulluni, neriuppungalu tamanna naalagaaffeqatigiinnermi attaveqarluarnermik kinguneqassasoq, Lars Løkke oqarpoq.

Nunanut allanut ministerip aamma „qinersinermi peqataasut amerlassusaat“ nuannaarutigaa, tamannalu „kalaallit akornanni tamat oqartussaaqataaneranik nukittuujusumik“ ersersitsisuunerarlugu.

Nunatsinni marlunngornermi qinersinermi qinersisartut 70,9 procentii taasiartorput. 2021-mi aatsaat taama ikitsigisumik qinersisartunik taasisoqarpoq 65,9 procentii taasiartormata.

Demokraatit qinersinermi ajugaalluinnarput, 29,9 procentinit qinerneqaramik, 2021-mut sanilliullugu 20 procentpointinik siuariarutik.

Taamaalilluni partii tullianik naalakkersuisunngortitsinissamut periarfissaqalerpoq.

PET Sermitsiamut uppernarsaavoq Inatsisartunut qinersinerup nalaani sunniiniartoqannginnissaa pillugu nakkutilliinermik suliaqaqataasimallutik.

PET allakkatigut akissuteqarpoq:

- Suliaqarneq Kalaallit Nunaanni oqartussat soorunami qanimut suleqatigalugit ingerlanneqarpoq.

- Oqartussat assiginngiitsut, taakkununnga ilaallutik PET, inuiaqatigiinni tamat oqartussaaneranik suliaqarneq nunanit allanit sunnerneqarsinnaanera pillugu pinngitsoortitsiniarlutik nakkutilliillutik suleqataapput.

Inatsisartuni ukiuni 23-ni sulereerluni Siumut sinnerlugu politikeri Doris J. Jensen Inatsisartunut qinigaaqqinngitsoorpoq. Taanna qinersinermi 138-nit taaguunneqarpoq, taaguunnerillu ilaasortanngornissamut naammassinnaasimanngillat.

Siumut Inatsisartunit qulinik ilaasortaatitaqarsimallutik maanna sisamanik ilaasortaatitaqartussanngorlutik annaasaqarujussuarput.

- Qujavunga ukiuni 23-ni Inatsisartuni sulininnut inuiaqatigiit periarfississimammannga. Inuuneq ingerlaqqissooq, suliassaaleqinavianngilanga, Doris J. Jensen Facebookimini allappoq.

Statsminister Mette Frederiksen (Soc.) pingasunngornermi Kalaallit Nunaanni qinersinerup inernera pillugu oqaaseqarpoq.

Qinersinermi ajugaarujussuartut, Demokraatit, pilluaqquai partiip Inatsisartuni ilaasortaatitaasa pingasoriaammik amerlanerulernerisa kingorna.

- Ippassaq qinersineq nuannersuuvoq tamallu oqartussaanerannik nalliuttorsiutiginninnerulluni. Demokraatit qinersinermi angusarissaarnerat pillugu pilluaqquakka.

- Danmarkimi naalakkersuisut isumaqatiginninniarnerit Kalaallit Nunaanni ingerlanneqartut utaqqimaassavaat. Kalaallit Nunaannili naalakkersuisunngortussat suleqatiginissaat qilanaaraarput, Mette Frederiksen allakkatigut oqarpoq.

Demokraatit qinersinermi 29,9 procentinik taaguunneqarpoq.

Partiip Kalaallit Nunaata naalagaaffeqatigiinnermit avissaarnissaanut danskit naalakkersuisui suleqatigalugit iliuuseqartoqarnissaa suliniutigalugu oqariartuutigisimavaa.

Qinersinermi Socialdemokraatit suleqatigisaat, tassa Siumut ajorsarpoq.

Partii ukiorpassuarni IA-mik naalakkersueqateqartartoq inatsisartunit ilaasortatigut affaannanngortinneqarpoq, 14,7 procentinillu taaneqarsimalluni.

Qinersisartunit ajorsartitaanerup kingorna – Siumup 1979-imi namminersulernermi kingorna aatsaat taama ajortigisumik angusaqarnera – pissutigalugu partii Inatsisartuni anginerit sisamaannut ikileriarujussuarpoq.

Naleraq aamma IA Siumumit anginerupput, Atassut inatsisartuni partiini tallimaattut minnersaattullu inisseqqilluni.

/ritzau/

Valg.gl naapertorlugu Demokraatit Inatsisartuni partiini anginersaattut qulinik ilaasortaatitaqalissaaq.

Siumut qinersisartunit ikiligaarujussuarpoq, qulinillu ilaasortaatitaqarsimagaluarluni, maanna sisamanik ilaasortaatitaqartussanngorpoq, IA-lu aamma ilaasortaatitaminit aqqaneq-marlunnit arfineq-marlunnut ikileriarpoq.

Naleraq qinersinermi angusarissaarpoq ilaasortaatitanilu sisamaniit arfineq-pingasunut amerleriarlugit. Atassut suli marlunnik ilaasortaatitaqassaaq.

Qinersinermi kingullermi 2021-mi qinersisoqarneranit qinersiartorsimasut maanna amerlanerujussuupput.

Tamanna valg.gl-imi paasissutissanit erserpoq.

Ukioq manna inatsisartunut qinersinermi 28.620-t qinersisimapput, taakkunannga 218-it taasaqarsimanatik 104-llu taasisinnaasutut akuerineqarsimanatik.

Qinersisinnaasut 40.369-iupput, taamaalillutik qinersiartortut 70,9 procentiullutik.

2021-mi inatsisartunut qinersinermi kingullermi 65,9 procentit taasiartorput.

Kalaallit Nunaanni qinersisartut 70 procentit sinnerlugit taasiartortarnerat nalinginnaasorujussuuvoq. 2021-mi qinersinermi silap ajornera qinersiartortut taama ikitsigineranut pissutaaqataasorujussuusimavoq.

Qinersinermi Demokraatit siulittaasuat Jens-Frederik Nielsen taaguunneqarnerpaavoq.

Partii qinersinermi anginerpaajuliinnanngilaq, siulittaasuali maanna 4850-inik taaneqarluni 2021-mi qinersinermut sanilliullugu quleriaammik amerlanerusunik taaneqarpoq.

Taamanikkut 494-init taaguunneqarpoq. Tamanna valg.gl-imi takuneqarsinnaavoq.

33-nik ukiulik Demokraatini 2018-imiit 2020-mut siunnersortaavoq, tamassumalu kingorna partiimi siulittaasunngorami sukkalluinnartumik politikkimi suliaqarnermi siuariartupiloorluni. 2020-mi partiimi siulittaasunngorpoq, kiisalu inuussutissarsiornermut aatsitassanullu naalakkersuisunngorluni.

2021-mi partiini naalakkersuisunit tunuartippaa. Ukioq taanna Inatsisartunut qinersisoqarmat Demokraatit inatsisartuni ilaasortaatitaat affaannanngorput.

Jens-Frederik Nielsenip 2021-mi taaguunneqarnera Demokraatini ilaasortanit arlalinnit qaangerneqarpoq, ilaatigut Anna Wangenheimimit, politikkikkut siulittaasup tullianit.

2025-mili Kalaallit Nunaanni politikerit arlaannaataluunniit qaangersinnaasimanngilaa.

– Isumaqarpunga oqariartuutigisarput, tassa naalakkersuisut atuisartunut immikkut ilisimasalinnullu tusarnaaqqissaarsimannginnerat aalisarnermullu inatsisissamut naammattumik naatsorsuuteqarsimannginnerat, kisitsisini taakkunani ersertoq, Jens-Frederik Nielsen Nuummi qinersinerup unnuani Sermitsiamut oqarpoq.

Tusagassiutit ilaasa „tupaallassimasutut“ allaaseraa.

Múte B. Egde aamma Aki-Matilda tulliusut

Taaguunneqarnerpaat tullii tassaapput maanna naalakkersuisut siulittaasorisimasaat, Múte Bourup Egede, Inuit Ataqatigiinneersoq, aamma Aki-Matilda Høegh-Dam, Naleqqameersoq. Taakku 3276-inik aamma 2954-inik taaneqarput.

Múte Bourup Egede qaammatini kingullerni naalakkersuisut siulittaasuattut ilungersunarluinnartumik inissisimasimavoq.

USA-p præsidentiata Donald Trumpip arlaleriarluni Kalaallit Nunaat pisiariumasarpaa, Egedelu nunarsuarmi qeqertat annersaannut tunngatillugu nunanit tamalaanit malinnaavigineqangaatsiarluni iliuuseqartariaqarsimavoq.

Taassumalli 2021-mi qinersinermit taaguunneqarnera allannguuteqarpallaanngilaq. Taamani 3385-inik taaneqarpoq — marlunngormat qinersinermit 100-t missaannik amerlanerullutik.

Aki-Matilda Høegh-Dam 2021-mi Inatsisartunut qinersinermi qinigassanngortinngilaq, maannali qinerneqarnerpaat ilaattut qinerneqarsimavoq.

Høegh-Dam ukiuni kingullerni Siumut sinnerlugu Folketingimi ilaasortaasimavoq. Qinersineq sioqqullugu Naleqqami ilaasortanngorpoq namminiilivinnissaq pillugu suliniut sukkanerusumik ingerlanneqarsinnaanissaa kissaatigalugu.

Ilaatigut Pele Broberg, 1254-inik taaneqartoq, qaangerpaa.

Siumumi ilaasortat arlallit taaguunneqannginnerupput. Partiimi siulittaasoq Erik Jensen 2021-mi 1186-init taaguunneqarsimasoq, maanna qinersinermi 645-nit taaguunneqarpoq. Siulittaasup tullia Kim Kielsen, naalakkersuisuusimasoq, 1845-nit taaguunneqarnikuusimasoq, maanna 612-init taaguunneqarpoq.

/ritzau/

Valg.gl-imi kisitsisit naapertorlugit Naleraq partiit annersaata tulliatut inissippoq. Qinigaaffik kingullermik killormorluinnaq inissittoqarpoq, tassa illuatungiliuttuusimasut Demokraatit aamma Naleraq qinersinermi matumani angusarissaarluinnarmata Inatsisartunilu ilaasortaatitaqarnerpaasussanngormata.

Kisitsisit ataanni takuneqarsinnaasut taasisut procentinngorlugit taasimasaat takuneqarsinnaapput. Maannamut taasinerit 28.620-t kisinneqareersimalerput.

Demokraatit qinersinermi ajugaasuupput, 20,9 procentpointinik siuariarsimallutik.

Inatsisartunut qinersinerup inernerisa takutippaat partii nutaaq Qulleq Inatsisartunut ilaasortaatitaqalinngitsoortoq.

Qullerup siulittaasua Karl Ingemann KNR-imi partiit siulittaasuata inaarutaasumik oqallitsinneqarneranni oqaatigaa peqataasinnaasimanertik nuannaarutigalugu:

- Partiitut nutaatut nalilerusuppara taamatut torrutiinnavillugu piffissaq kingullerpaaq artorlugu ilanngunnitsinni peqataangatta nuannaarutigaarput. Inerneri hurraarutigisinnaanngikkaluarlugit, peqataasinnaagatta nuannaarutigaarput, siunissamilu aamma ingerlaqqinnissarput neriuutigalugu, Karl Ingemann oqarpoq.

Demokraatit qinersinermi maanna siuarsimalluinnalerpoq. Partii sumiiffinni arlalinni siuariarujussuarpoq, kisitsisillu kingulliit takutippaat Nuummiit inernerit maanna apuussorneqalersut.

Partii Nuummi qinersisartut affaannit taajuunneqarsimasutut isikkoqarpoq.

Taasinerit 23.100-t kisinneqarsimaneranni Demokraatit Naleraq qaangerpaat, taasisullu 34 procentiinit taajuunneqarsimalerluni.

Naleraq 19,9 procentinit taajuunneqarsimavoq.

Siumut 12,8 aamma Inuit Ataqatigiit 23,8 procentinit taajuunneqarsimavoq.

Atassut taasisut 8 procentiinit taaneqarsimavoq, siuarialaarsimalluni.

Taamaasilluni Siumut qinersisartunit pillarneqarujussuartussatut isikkoqalerpoq.

Naalakkersuisoqatigiissimasut, IA aamma Siumut, Ilulissani ajorsartinneqarujussuarput.

Taasinerit maanna kisinneqarsimalerput. Kisitsisillu takutippaat Siumut, 2021-mi 28,1 procentinit taaneqarsimagaluartoq, maanna 9,8 procentinit taaneqarsimavoq. Inuit Ataqatigiit 2021-mi 27,1 procentinit taaneqarsimasut, maanna 14,1 procentinit taaneqarsimapput.

Demokraatit Ilulissani maanna taajuunneqarujussuarput. 2021-mi 13,8-miit maanna 36,6 procentinit taaneqarput.

Ilulissani taasisinnaasunit 3.480-init 2.606-t taasisimapput.

Valg.gl-ip kisitsisai naapertorlugit Inuit Ataqatigiit Nanortalimmi qinersisartunit taasisukinnerungaatsiarpoq.

Illoqarfimmi taasinerit kisinneqarsimalerput akuerineqarnissamullu utaqqillutik. Kisitsisit takutippaat IA-p qinersinermi kingullermit qinersisartumi affaanik annaasaqartoq. Tassa 2021-mi 37,3 procentinik taaneqarsimariarluni, maanna 16,0 procentinit taaneqarsimagami.

Demokraatit taaneqarujussuarput. Tassa 2021-mi 4,1-imiit maanna 32,3 procentinik taaneqaramik.

Naalakkersuisoqatigiit aappai, tassa Siumut aamma taaneqannginnerupput. Tassa 2021-mi 41,6-miit maanna 27,2 procentinit taaneqaramik.

Illoqarfiit anginernit taasinerit inerneri qinersinermi suli aalajangiisussatut inisseqqapput.

Kujataani illoqarfimmi allami, tassa Narsami, Inuit Ataqatigiit kinguarialaarput, tassa 2021-mi 66,8-miit maanna 49,5 procentinit taaneqaramik. Illoqarfimmi suli siuttuupput.

2021-mi Narsaq qinersinermi aalajangiisooqataalluinnarpoq, qineqqusaarneq Kuannersuarmi uranip piiarneqarnissaanut apeqqummik oqalliffiulluinnarmat.

Atassut Narsami qinersinermut kingullermut sanilliullugu nikinngivippoq. Tassa qinersisaasut kisitsisinngorlugit 28-iugamik.

Valg.gl-imi kisitsisit naapertorlugit Tasiilami taasinerit kisinneqarsimalerput.

Kisitsisit akuerineqarnissaat utaqqineqaannalerpoq, kisitsisilli takutippaat Naleraq aamma Siumut amerlaqatigiingajannit taaneqarsimasut. Naleraq 30,1 procentinit taaneqarsimasoq, Siumut 29,9 procentinit taaneqarsimavoq.

Naleraq Tasiilami siuariangaatsiarpoq, tassami 2021-mi 21,1 procentinit taaneqarsimagami.

Siumut taasinerit procentinngorlugit ikileriangaatsiassangatinneqarpoq, Tasiilami 2021-mi 38,9 procentinit taaneqarsimagami.

Inuit Ataqatigiit Tasiilami kinguariarujussuarput. Tassa 2021-mi 23,5 procentiniit maanna 13,6 procentinut kinguariarujussuaramik. Demokraatit siuariarput, tassa 11,4 procentimiit 21,1 procentimut siuariaramik.

Demokraatit illoqarfiup qeqqani Killuni unnussiuaarnerminni nuannattunnguupput.

Qeqertarsuarmi Qasigiannguanilu qinersinerup inernera skærmersuarmi takutinneqarmat partiip siulittaasua Jens-Frederik Nielsen qungujorujussuarpoq, kisitsisini takuneqarsinnaavoq Demokraatit 21-24 procentit akornanni tapersersorneqarluartut.

– Aalisarnermut inatsisissap suliarineqarnerani naalakkersuisut atuisunut immikkullu ilisimasalinnut tusarnaarpallaannginnerarsimanerat pillugu oqariartuutivut kisitsisinut sunniuteqarsimasut isumaqarpunga, Jens-Frederik Nielsen oqarpoq, tupaallaatigaali partiip 2021-mi qinersinermut kingullermut sanilliullugu taama siuariartigisimanissaa, tassani partii qinersisartut 9 procentiinit qinerneqarpoq.

Siumut siulittaasuat Erik Jensen Katuami unnussiuaarnermut nal. 22.00 apuussimalerpoq.

Siumut qinersivinni mikinerusuni taaneqannginneruvoq, tamatumunngalu aalajangiinerit ilungersunarsinnaasut pissutaasinnaasut, Erik Jensen oqarpoq.

- Inerneri takunissaat pissanganarpoq. Aalajangigassat annertuut nuannarineqarpallaanngitsut tamatigut akisusarput. Nuannareqqusaartuunngikkaanni qinersisit annaneqartarput. Inerneri utaqqissavagut.

- Naalakkersuisutut sulineq akisuvoq, imaannaanngitsunik pingaarutilinnillu aalajangiisartuuneq.

- Qineqqusaarneq aallartimmat inunnut ataasiakkaanut tunngasut immaqa aamma sunniuteqarsimassapput, Siumumili taamaattoqartarnera sungiusimavarput, qinersisartut aamma sungiusimavaat.

- Innuttaasunut, ingammik nunaqarfinni mikinerusuni allannguerujussuarsimaffitsinni, qanoq politikkikkut allannguisimanerput nassuiarluarsimanngilarput.

- Kisitsisini maanna takusinnaalereerparput inoqarfinnut mikinerusunut tunngatillugu suliassaqarluta.

Apeqqut: Qinigaaffimmilu matumani siulittaasutut naammattumik angusaqarpit?

Aalisarnermut inatsit, akileraarutinut inatsit takornarialerinermullu inatsit oqaluuserineqarput.

- Aappi, unnuami sinilluartarpunga. Aalajangigassat annertuut aalajangiiffigisimavakka. Aalisanermut inatsit, akileraartarnermut aaqqissuusseqqiineq aamma takornariaqarneq pillugu inatsit oqallisigineqarnikuupput.

Apeqqut: Aamma Siumut kinguariarpallaarpat illit tunuarnissannut piareersimavit, partiimut akornutaasinnaasumik iliuuseqarnaveersaarlutit?

- Aalajangikkat piingarutillit peqataaffigisimallugit oqarsinnaavunga. Ajorinngilara. Pilliuteqarsimagutta akuerisinnaavara.

Marlunngornermi unnukkut nal. 23.00 nallileraa Inatsisartunut qinersinermi taasinerit 3.000-it sinnilaarlugit kisinneqareersimalerput. Qineqqusaartunut taasinerit ataasiakkaat takutippaat taasinerit arfiniliugaangata ataaseq Aki-Matilda Høegh-Damimut ingerlasartoq. Aki-Matilda Høegh-Dam maannamut 513-init taaneqarsimavoq.

Taamaasilluni partiimi siulittaasoq Pele Broberg, 198-init taaneqarsimasoq, qaangerujussuarpaa.

Aki-Matilda Høegh-Dam qineqqusaarneq aallartissimatsiartoq Siumumit Naleqqamut nuuppoq.

Politikeri Folketingimut 2022-mi qineqqusaarami taajuunneqarujussuarpoq, 6.670-init taaneqarluni iserami.

Inatsisartunut qinigaassaguni Folketingimit tunuarnissani isumaliutersuutigalugu oqaaseqareerpoq.

OBS: Taasisut amerlassusaat naqqinneqarpoq.

Innuttaasut 2909, tassa taasisinnaasut 73,7 procentii taasiartorsimapput.

- Angusaq kusanaqaaq, nuannaarutigeqaara, qinersivimmi aqutsisoq Karl Berthelsen oqarpoq.

Innuttaasut arlallit qinersivimmi aqutsisoq kingullersaalluni taasimmat malinnaapput.

Qinersinermi 2021-mi qinersisut 61,6 procentiusimapput.