ICC akuerineqartoq - Sipineq+ taperserneqanngitsoq

Namminersorlutik Oqartussat pisortaqarfiit Erfalasutsinnik pisortatigoortumik ullut erfalasulisaarfissat pillugit nalunaarutaat nutartigaq tulluusimaarutaallunilu pakatsissutaavoq. 

Tassa Inuit Circumpolar Councilip Erfalasutta nunarsuaq tamakkerlugu Naggueqatigiit Inuit Ulluanni, tassa novembarip ulluisa arfineq-aappaanni, nunatsinni pisortat suliffeqarfiutaannit amuneqartarnissaanik kissaatimi akuerineqarnerata tulluusimaarutigaa. Sipineq+-illi Erfalasutta erfalasortillu ilisarnaatigisartik neriusaatut qalipaatillip nunarsuaq tamakkerlugu inunnut LGBT Pridep Ulluani, tassa juunip ulluisa 28-anni, nunatsinni pisortatigoortumik amuneqartarnissaannik kissaatimik taperserneqannginnera pakatsissutigaa. 

Naalakkersuisunut siulittaasuusimasup Múte B. Egede tamatumunnga tunngatillugu nalunaarutitaassatut siunnersuut sapaatit akunnerini sisamani, tassa 2024-mi oktobarimi/novembarimi tusarniaassutigaa, suliniaqatigiiffiillu marluk taakkua kisimik tusarniaanermi tassa akissuteqartuupput. 

Novembarip arfineq-aappaanni amuneqartarnissaa akuerineqartoq 

Erfalasutta nunarsuaq tamakkerlugu Naggueqatigiit Inuit Ulluanni, tassa novembarip ulluisa arfineq-aappaanni, nunatsinni pisortatigoortumik amuneqartartussatut nalunaarutissatut siunnersuummi tusarniaassutigineqartumi aalajangersarneqanngilaq, naak Naggueqatigiit Inuit Ulluat Canadami, Alaskami Chukotkamilu pisortatigoortumik erfalasuliinikkut malunnartinneqartaraluartoq. Nunatsinnili ullormi tassani, tassa novembarip arfineq-aappaanni, pisortatigoortumik erfalasulisaartoqartarnissaata nalunaarutitaami aalajangersarneqarnissaa, ICC Kalaallit Nunaanni siulittaasup Hjalmar Dahlip innersuussutigaa. Naggueqatigiit Inuit Ulluata oqaluttuassartaa tusarniaanermi akissummini iluatsillugu oqaluttuaraa. 

Utqiagvimmi (tuluttut: Point Barrow) borgmesteriusimasoq, Eben Hopson, 1922-mi novembarip arfineq-aappaanni inunngortoq, inuit issittormiut 1977-imi perngaammik ataatsimeersuarnerannik aaqqissuisuuvoq. Inuit Circumpolar Councelimillu (ICC), tassa Inuit Issittormiut Siunnersoqatigiiffiannik pilersitsinissamik taamanikkut ataatsimeersuarneq aalajangiiffiuvoq, Nuummi ukiut pingasut qaangiuttut pilersinneqarneranik kinguneqartumik. Eben Hopsonilu inuit issittormiut tusaaneqarnerunissaannik tamaviaaruteqartuusimanera nersorniarlugu novembarip arfineq-aappaat nunarsuaq tamakkerlugu naggueqatigiit inuit ullorilissagaat, ICC 2006-imi aalajangerpoq. Nunarpulli kisiartaalluni ullormi tassani suli maannamut malunnartitsineq ajorpoq. Tamannali tassa allanngortussanngorpoq, ullorititamimi tassani ukioq manna tallimanngornermi novembarip ulluisa arfineq aappaanni siullermeerluni pisortatigoortumik erfalasulisaassammat. 

– Naggueqatigiit Inuit Ulluata nunatsinni ullut erfalasulisaarfissat pillugit nalunaarummut nutartikkamut ilanngunneqarnera tuulluusimaarutigaara, nunattami nunanik allanik suleqateqarnitsinnik nersorinninnini taamaaliornikkut aamma takutittalertussanngormagu, Hjalmar Dahl Sermitsiamut oqarpoq. 

Juunip 28-ani amuneqartarnissaa taperserneqanngitsoq 

Erfalasutta nunarsuaq tamakkerlugu inuit LGBT Pridet Ulluanni, tassa juunip ulluisa 28-anni, nunarsuarmi sumiiffinni allanisulli, aamma Akilinermi Nunavummilu, erfalasulisaartoqartarneratut nunatsinni pisortatigoortumik amuneqartarnissaa nalunaarutissatut siunnersuummi tusarniaassutigineqartumi aamma aalajangersarneqanngilaq. Erfalasutta erfalasortillu ilisarnaatigisartik neriusaatut qalipaatillip (Intersex-Inclusive Progressive Pridep erfalasuanik maanna taaneqartartup) nunatsinni pisortatigoortumik aamma amuneqartarnissaa, Sipineq+-ip siulittaasuata Qillaq Olsenip innersuussutigaa. 

– Erfalasutsinnimmi uagullu ilisarnaatitut erfalasutsinnik neriusaatut qalipaatilimmik Pridep qaammataani, tassani juunimi ulluanilu tassa juunip 28-ani nunatsinni pisortatigoortumik erfalasulisaartalertoqarpat, tamanna nunatta uagut ataatsimoorfeqarnitsinnut tapersersuineranik, assigiinngisitaartuunermillu nunani tamalaanisulli akaarinnittuuneranik ataqqinninneranillu, takutitsinerussaaq, Qillaq Olsen tunngavilersuivoq. 

Namminersorlutik Oqartussat nunatsinni ullut erfalasulerfissat pillugit nalunaarutaat nutartigaq ullutsinni naleqartitatta suunerinik qanorlu nunarsuarmioqataanerulersimatiginitsinnik ersersitsivoq. Erfalasuttami aalisartut piniartullu ulluanni, meeqqallu ulluanni amuneqartarnissaa taavalu Savalimmiut Islandillu erfalasui, Nunavullu erfalasua ilanngullugit inuiattut ullorsiorneranni amuneqartarnissaat nalunaarutitaami massa aalajangersarneqartoq, Pridep ulluanni amuneqartarnissaa aalajangersarneqanngilaq. 

– Naleqartitatta ataatsimoorfeqarnittalu akuersaarneqarnerat ersersinniarlugulusooq ullut erfalasulisaarfissat pillugit nalunaarutitaamut ilanngunneqannginnerput pakatsissutigaara, Qillaq Olsen Sermitsiamut oqarpoq. 

Taamaakkaluartoq ilisarnaatitut erfalasuat neriusaatut qalipaatilik Erfalasorpullu sanileriisillugit Nuummi kommunip allaffiata, katersugaasiviit ilaata aamma Namminersorlutik Oqartussat allaffeqarfiata Inatsisartullu ataatsimiittarfiata silataanni Pridet ulluanni juunip 28-ani amuneqarpoq. Naalakkersuisut nunatsinni inunnut LGBT+-inut tapersersuinerat pisortatigoortumik ersersinniarlugu Erfalasorput ullormi tassani amuneqartoq, naligiissitaanermut naalakkersuisoq Naaja H. Nathanielsen nassuiaavoq. 

– Namminersorlutik Oqartussat kommunillu uagut erfalasutsinnik juunip 28-ani erfalasulisaarnerat nuannaarutigaara, uagulli erfalasutta nunatsinni ullut erfalasulerfissat pillugit nalunaarummut Naalakkersuisunit ilanngunneqannginnera ugguutigaara. Tamanna Kalaallit Nunaata pisortatigoortumik qanoq isiginnittaaseqarneranik nalornilersitsivoq, Qillaq Olsen oqarpoq. 

Assortuussutaasoq 

Hans Egedep nunatsinnut tikinneraniit ukiut 250-inngornerat nunatsinni oqaluffimmik atoqqaartitsinikkut dronninngimillu tikeraartoqarnikkut 1971-imi juulip pingajuani nalliussineqarpoq. 

Nunatsinnullu tikinneraniit ukiut 275-inngornerat Illuerunnerni nerliiviliarnertalimmik naalagiartitsinikkut 1996-imi juulip pingajuani nalliussineqarpoq. 

Hans Egedemut eqqaassutissap nunatsinni oqaluffiit pingaarnersaata Annaassisitta Oqaluffiata Nuummiittup silataani qaqqajunnap 1921-mili qaarpiaaniittup tassaniiginnarnissaanut peerneqarnissaanulluunniit 2020-mi juulimi taasititsinermi tassaniiginnarnissaanut akuersisut 921-upput akerliusullu 600-llutik. 

Hans Egedep nunatsinnut tikinneraniit ukiut 300-nngornerannik Kommuneqarfik Sermersuup 2021-mi juulip pingajuani malunnartitsinissaraluani aamma taamaatiinnarpaa. Hans Egedemmi nunatsinnut tikinnera nunatsinni – ingammik ukiuni kingullerni 46-ni, tassa namminersornerulernitta namminersulernittalu kingorna, ajornartorsiutinut sorlaanerarneqartarluni politikkikkut assortuussutaasarpoq. 

Hans Egedeli pillugu nunatsinni pisortatigoortumik maanna tassa erfalasulisaartoqassaartussanngorpoq. Taamaaliortarnerup ukiuni kingullerni pingaartinneqarunnaariartornera, Múte B. Egedep taama aalajangernerminut siorna ukiakkut tunngavilersuutigaa.

Taamaakkaluartoq palaseqarfiup ullormi tassani erfalasulisaartarnissaq aalajangiusimavaa. 

– Hans Egedep nunatsinnut tikinnera Annaassisitta Oqaluffianiit eqqaassutissamut ullaakkut qulingiluanut ingerlaaqatigeeriarluta kransiliinikkut juulip pingajuani ukiut tamaasa malunnartittarparput. Ilagiillu sinniisaat ukioq manna taamaaliornissamut peqataanissaannut Facebookikkut allaffigalugit aamma qaaqquavut, siunissamilu taamaalioqqittarumaarluta, domprovsti Mânguak` Dalager Sermitsiamut oqarpoq. Namminersorlutik Oqartussat ullut pisortatigoortumik erfalasulisaarfissat 33-usut pillugit nalunaarutaat ulluni allani; soorlu nalliuttuni nalliuttorsiornerniluunniit pisortatigoortumik erfalasulisaarnissamut killiliisuunngilaq. 

Nalunaarut taanna Naalakkersuisunut maanna siulittaasumit Jens-Frederik Nielsenimit aggustip aallaqqaataani atsiorneqarpoq, Naalakkersuisuniillu aggustip sisamaani ataatsimiinnermi akuerineqarluni. 

Kingoraakkani Hans Egedep Ulluata nunatsinni pingaartinneqarunnaariartorneraaneranut isumaqataanersoq, Jens-Frederik Nielsen Sermitsiamit aperaarput. Taannali oqaluttuamik uuminnga saqqummiitinnata akinngilaatigut.