Kujataani Ikkami ilisimatusartut arlariit piffimmi
misissuinernik aasaq manna ingerlatsipput.
– Ikkami napasunut nakkutilliissutinik (datalogger,
aaqq.) ikkussuivugut, taakkulu ukiuni aggersuni kangerluup kissassusianik
tarajoqassusianillu uuttortaassapput, ujarassiooq suliniummilu aqutsisoq
Gabrielle Stockmann Kujataani Ikkami ukioq manna suliaqarneq pillugu
oqaluttuarpoq.
Kujataani Ikkami ilisimatusartut arlariit piffimmi
misissuinernik aasaq manna ingerlatsipput.
– Ikkami napasunut nakkutilliissutinik (datalogger,
aaqq.) ikkussuivugut, taakkulu ukiuni aggersuni kangerluup kissassusianik
tarajoqassusianillu uuttortaassapput, ujarassiooq suliniummilu aqutsisoq
Gabrielle Stockmann Kujataani Ikkami ukioq manna suliaqarneq pillugu
oqaluttuarpoq.
Ilisimatusartut
tallimat ukioq manna peqataapput. Qallunaat marluk, tyskit marluk tulullu.
Suliniummi pisortap Stockmannip saniatigut geofyskieri Paul Seaman, marinbiolog
Erik Trampe, marinarkæolog assiliisartorlu Florian Huber kiisalu marinbiolog
assiliisartorlu Vivien Hotter peqataapput. Arsummiit Kunuk Albrechtsen
peqataavoq.
Taakku
ukiuni arlalinni peqataasareerput, Ikkamilu napasunik, kangerlummik
nunataanillu annertuumik ilisimasaqareerlutik. Aqqartartut tassaapput Florian
Huber Vivien Hotterilu, inuussutissarsiutigalugu aqqartartut, kiisalu Paul
Seamen. Florian Huber Tysklandimeersoq assiliisartooqqippoq.
Angalaqatigiit
juunip 19-ianiit 27-ata tungaanut angalapput, Ikkamiittorlu Koralhytten
sullivigalugu.
Ikkami napasut
Ikkami napasut imaluunniit napasut Ikait Kujataani
Ikkami pinngortarput.
Kangerlummi
napasut tuusindit missaanniittut assigiinngitsunik iluseqarlutillu
angissusillit piupput.
Napasut
erngup sialunneersup imeq tarajulik ima annguffigigaangagu pilersinneqartarput:
Kangerluup
eqqaani qanga innernik anitsisartuusimasunik siumugassaqarpoq, taakkulu imermik
sialummeersunik katersisarput, kingorna qaqqami seerisarlutik.
Taamaattoqarnerani erngup qaavani seerinermigut mineraalit arrortittarpai. Imeq mineralinik akoqalersoq kangerlummut anngukkaagami imeq tarajoqanngitsoq
immamit qummut ajanneqartarpoq, kangerlummilu imermut tarajulimmut
anngunnermini mineralit ikaititut arrortarput, taannalu kalkisut
imertaqartorujussuartut iluseqarpoq.
Imeq
tarajoqanngitsoq mineralinik akulik imermit tarajulimmit avatangiiserisaminit
oqinneruvoq, taamaalillunilu ikait arrortinneqarluni napasunik, ujaqqat
kuuffigisamit pilersinneqartunit kussangasutut ittunik pilersitsinera
peqatigalugu immap qaavanut ajanneqartarluni, taakkulu ukiumut meterip affaanik
portunerulersarput.
Napasut
10 meterinit 22 meterit angullugit portussuseqalersinnaapput taakkulu tamarmik
kangerlummi immap qaavata ataani meterit marluk inorlugit naasarput, ukiummi
sikuata qaavi napisarmagit.
Nakkutilliissutit aappaagu atuarneqassapput.
Assiliisoq: Florian Huber
Ilisimatusarneq
Suliniut
nakkutilliissutillu napasunut ivertinneqartut pillugit Gabrielle Stockmann
oqaluttuarpoq. Nakkutilliissutit napasut qaavinit naqqinut ikkussuussaasut
nalunaaquttap akunneri tamaasa uuttortaasarput, taamaalillutillu aasaanerani
immap kissassusaa, itissutsimi aalajangersimasumi sumi qanorlu sivisutigisumik
taamaannera nalunaarsortarpaat.
– Immap kissassusaa napasut sananeqaataasa
aalaakkaasuuneranut mineralit ikaitit pingaaruteqartuupput, tarajoqassusialu
napasuni uumasoqarnermut pingaaruteqartuulluni.
– Imaani uumasut naasullu imaq eqqorluinnartoq
atugariumavaat, taamaalillunilu aputip sermillu aannera annertuallaartillugu
uippallilersinnaasarput toqusinnaasarlutillu. Upernaakkut silap
kissakkiartornerata nalaani, piffissamilu annertuumik siallerfiusumi
kangerlummi immap qaavani imeq tarajoqanngitsoq annertusarpoq.
Napasut
20 meterit angullugit portussuseqartarput. Maannalu napasuni nakkutilliissutit
sisamanit arfinillit tikillugit amerlassusillit ivertinneqaqqapput.
– Nakkutilliissutit napasuni pingasuni, Hobbitimik,
Auroramik Össurimillu atsikkatsinnut ikkussuunneqarput. Ateq kingulleq runemik
allatami Ikkap avatinnguani nassaarineqartumeerpoq, taannalu Københavnimi
katersugaasivissuarmiippoq, Stockmann oqarpoq.
Aqqartartut
napasuni pingasuni nakkutilliissutini 15-inik ikkussuipput. Hobbitimi 8
meterisut portutigisumi sisamat, Arorami 18 meterisut portutigisumi arfinillit
kiisalu Össurimi 14 meterisut portutigisumi tallimat.
Ilisimatusartut aqqartartullu tallimat Kangilinnguani ullormi kingullermi ilisimatusarnermi atortuminnik containerimut tunuanniittumut poortuereerneranni. Saamerlermit Vivien Hotter, Erik Trampe, Florian Huber, Gabrielle Stockmann aamma Paul Seaman.
Assiliisoq: Florian Huber
Kissassuseq
Taamaaliornikkut
napasut ”peqqissusaasa” malinnaaffiginissaat pingaaruteqarpoq, immammi
kissassusia mineralip (Ikait) sananeqaataat pissutigalugu
aalajangiilluinnartuuvoq.
– 6 gradit sinnerlugu kissassusillit napasut
qajannartunngortissinnaavai, taamatummi kissassuseqarnermi ikait
mineralinngortarpoq alla.
– Mineralit nutaat imartunnginnerupput, tamatumalu
napasut napitillugilluunniit uppitsissinnaavai, ilisimatusarnermi aqutsisoq
oqarpoq.
Kunuk Albrechtsen Arsummeersoq ukiut tamaasa ilisimatusartunik aqqartartunillu Ikkami ilisimasassarsiornerini ikiuuttarpoq – uani Ikkami angallatimini Smillamiittoq takuneqarsinnaavoq.
Assiliisoq: Florian Huber
Tarajoqassuseq
Kissassutsip
saniatigut kangerluup tarajoqassusiata allanngorarnera ilisimatusartut
malinnaaffigerusuppaat. Taamaaliornermi erngup tarajoqanngitsup qanoq
issutigisup kuunnit sialunnillu pisup, imaani inissittarnera paasineqartarpoq.
Aqqartartut alapernaarsuinerisigut 2024-mi aasaanerani imeq tarajoqanngitsoq
meterit marluk arfinillillu akornanni issussuseqartoq naliliutaavoq.
Sooq
tamanna pingaaruteqarpa?
– Uumasunut naasunullu imaani uumasinnaanermut
naleqqussarsimasuni imermik tarajoqanngitsumik imermik tarajulimmut
taarsiullugu avatangerneqariasaarneq navianartorsiortitsisinnaavoq.
– Napasuni uumasut naasullu uumapput, immallu
kissarpallaarnerata tarajukippallaarneratalu navianartorsiortissinnaavai.
Taakkulu ”peqqissuunerannut pingaarutillit” ukiuni aggersuni
malinnaaffigissavagut, Gabrielle Stockmann oqarpoq.
Illuaraq Koral Ikkami kusanartumi pissanganartunik napasulimmi inissisimalluartuuvoq.
Assiliisoq: Florian Huber
Ilisimatusarnerup
inerneri
Nakkutilliissutinit
paasissutissat aatsaat aappaagu aasakkut atuarneqassapput, taakkuli ukiuni tallimani, batteriivisaluunniit atuunnerat
tamakkerlugu tassaniissapput. Taakku Ikkap hydrogarfiata nassuiarneqarneranut
atorneqassapput, suliassarlu tamanna biologit Susse Wegebergip Ole
Geertz-Hansenillu akisussaaffigaat. Taakku tamarmik Nuummi
Pinngortitaleriffimmi sulisimapput, taakkulu assinganik Nuup Kangerluani
paasissutissanik suliaqarlutik.
– Paasissutissaq taanna aamma alaatsinaannermik
pilersaarummut, Nunat avannarliit ministeriisa siunnersuisoqatigiiffiannit
aningaasalersorneqartumi NAPA-mik suliniutitut aallartitatsinnut ilaavoq.
– Suut akuttunngitsumik Ikkami uuttorneqartarnissaannut
pilersaarusiorpugut. Assersuutigalugu qanoq akulikitsigisumik napasunik
kisitsisarneq, mineralit suut napasuniinnerinik misissuinerit kiisalu napasuni
aalajangersimasuni uumasunik misissuinerit, taamaalillunilu ukiut siuliinut
sanillersuussisoqarsinnaalissaaq. Tamakku tamarmik napasuni kangerlummilu
uumassusillit qanoq avatangiisigissaartiginerannik paasisaqarumalluta,
Gabrielle Stockmann oqaluttuarpoq.
