Sulisussaaleqineq – Naalakkersuisut ilinniartitaanermut tunngasuni pimoorussiniartut

Peqqinnissaqarfik sulisussaaleqivoq, utoqqarnik sullissisut ilungersuapput meeqqeriviillu sulisunik amerlanernik pisariaqartitsillutik. Naalakkersuisut suliffeqarnermut nalunaarusiaanni 2024-mut tunngasumi saqqummeqqammertumilu taama naatsumik inerniliisoqarpoq.

Aaqqiissuutissaqarporli. Ilinniartitaanermi – inuusuttunut ilinniagaqarsimanngitsunullu – siunissaq ungasinnerusoq eqqarsaatigalugu aaqqissuutissaasoq, Naalakkersuisut isumaqarput.

Ilinniagaqarsimanngitsunik piginnaasaat aallaavigalugit pikkorissartitsisalernissamik suliniuteqarnissaq, nalunaarusiami pingaarnertut siunniussaavoq. Pikkorissaanissat taamaattut ilaatigut Peqqissaanermik Ilinniarfik aamma Perorsaanermik Ilinniarfik suleqatigalugit neqeroorutigineqartartussart pisortatigoortumik ilinniagaqarsimasunngornissamut aqqutissiuisuussapput:

- Tamatuma ilinniarsimanngitsunik attassiniarnissamik ilinniagaqarnissamullu kajumissisinnissaannik qulakkeerinnissaaq, nalunaarusiami allaqqavoq.

Taamatuttaaq Majoriami Ilinniagaqarsimanngitsut piginnaasaannik ineriartortitsiviusumik pikkorissaasarnerit Majoriakkullu suliniutit pitsanngorsarneqartassapput. Innuttaasut ilitsersorneqarnissamik, pikkorissarnissamik sulisartunngoqqinnissamullu aqqutissiuunneqarnissamik taakkunani neqeroorfigineqartassapput.

Kinguaariit nikerujussuannginnissaat ilinniartitaanikkut anguniaraat

Suliaqarfiit ilarpassuini – soorlu peqqissaanermik allaffissornermillu suliaqarfinni – kinguaariit nikerujussuartussaassangatinneqartut, kisitsisit nalunaarusiami saqqummiussat takutippaat. Suliaqarfii ilaanniittut 30 procentiisa missaat 60-it sinnerlugit ukioqarput. Tassa suliaqarfinniittut ilarpassuit soraarninngoqqajaalerput, tamannalu suliaqarfiit ilaasa ilinniarsimasunik sulisussaalatsinerannik kinguneqaratarsinnaavoq.

- Inuusunnerusunik sulisoqalernissamik pisariaqartitsineq suliaqarfinni makkunani ippoq; sunngiffik, kulturi upperisarlu, inissiat pisortallu atortorissaarutaat, peqqinnissaqarfik, aningaasaqarnermut ingerlatsiviit aamma nukissiutit imermillu pilersuineq, nalunaarusiami allaqqavoq.

Ilinniartitsinermik inuiaqatigiillu isumaginninnikkut illersugaanerannik suliaqarfinni ilinniarsimasunik naammattunik atorfinitsitsiniartarnerat aamma ajornakusoorpoq. Inuusuttut amerlanerusut ilinniagaqarnissamut – nunanilu allani ilinniakkaminnik naammassinnereernerminni angerlarnissamut – kajumissisinneqartariaqartut, Naalakkersuisut erseqqissaapput.

– Immitsinnut paarissaagut ajornartorsiortullu ataqqinartumik sullisissavagut, taamaalillutik ilinniarnermik imaluunniit suliffittaanermik aallartitseqqinnissamut kajumissuseqalersillugit, suliffeqarnermut naalakkersuisoq siulequtimini allappoq.

Suiaassuseq suliffeqarnerlu: Suliffeqarneq suiaassuseq malillugu agguataarneqarpoq

Nunatsinni suliffeqarneq suiaassuseq malillugu suli agguataarneqartoq, nalunaarusiami aamma taaneqarpoq: Tassa isumaginninnermik, ilinniartitsinermik allaffissornermillu sulialli arnaakkajupput aalisarnermillu, illuliortiternermik assartuinermillu suliallit angutaakkajullutik.

Tassa immikkut ittumik siunnersuisarnissat ilinniartitsisarnissallu pisariaqarput. Taamaammat suliffeqarfiulersussat assigiinngisitaartuunermik pingaartitsinissaat inuillu assigiinngitsunik inuusaaseqarnerannik ataqqinnittuunissaat pingaartuusoq, Naalakkersuisut erseqqissaapput.

– Piffissaagallartillugu eqqarsarneq nukittuunngortitsivoq, suliffeqarnermi aalaakkaanermik qulakkeerinnittoq, nalunaarusiami allaqqavoq.

Ilinniarnertuunngorniartartut amerleriaateqalaartut

Innuttaasut inuussutissarsiornermik ilinniarfinni naammassisaqartut amerlinissaat, Naalakkersuisut anguniagarivaat. Tamanna Naalakkersuisut ilinniartitaanikkut periusissiaanni aamma pilersaarutaanni allaqqavoq.

Ilinniarnertuunngortulli amerlasuut, arnat angutillu, ingerlaannaq ilialeqqinneq ajortut, kisitsisit saqqummiussat aamma takutippaat:

- Naalakkersuisut ilinniarnermut periusissiaanni 2024-2030-mi paasineqarpoq, ilinniarnertuunngortut amerlasuut ingerlaannaq ilinnialeqqinneq ajortut. Ukiut tallimat ilinniarnertuunngoreernermi arnani 10 %-ii suli ilinnialeqqissimanngillat, angutini 23 %-ii suli ilinnialeqqissimanngitsut.

Nunatsinneersut Danmarkimut ilinniartut naammassereernermi kingorna amerlasuut uteqqinneq ajortut, tassa ukiut qulit qaangiutereersut ilinniakkamik naammassereertut 55 %-ii nunatsinnut utersimasut 45 %-iilu suli nunani allani najugaqartut, kisitsisini saqqummiussani aamma erserpoq.

Naalakkersuisut suliffeqarnermik politikki pillugu 2025-mi ataatsimeersuartitsilersaarput. Kommunit, sulisitsisut kattuffiillu nunatsinni ilinniarsimasunik sulisoqaannarnissaq qanoq qulakkeerneqassanersoq tassani eqqartussavaat.