Takornariaqarfiunerpaaffiup
nalaaniippugut.
Tikeraat imaaginnavipput, ilaallu ima isumakuluuteqanngitsigaat
unnuiffissaminnik inniminneeqqaaratik tikittarlutik.
Takornariaqarfiunerpaaffiup
nalaaniippugut.
Tikeraat imaaginnavipput, ilaallu ima isumakuluuteqanngitsigaat
unnuiffissaminnik inniminneeqqaaratik tikittarlutik.
Sapaatit akunnerisa naanerata
siuliani Nuummi Ilulissanilu timmisartuussinissat kinguaattoorfiummata
unnuiffissat ajornartorsiutaapput.
Aasaq manna aatsaat taama
takornariaqartigissasoq naatsorsuutigineqarpoq. Immaqalu maani najugallit
nunanit allaneersut tikerartut amerlagineqalereersimasinnaanerpat?
Takornariaqarnerup
inuiaqatigiinnut akornutaanani aqunneqassasoq politikkikkut anguniagaavoq;
nunaqavissut aallaavigineqassapput. Iliuusissaq Naalakkersuisunit
taperserneqarluni inatsisissatut siunnersuutigineqarpoq, taannalu
Inatsisartunit taasissutigineqartussaassaaq. Inissiat nalinginnaasut
attartortinneqartarnissaat siunertaralugu - imaluunniit inissiat akii
siunissami akisunerulernissaat neriuutigalugu nunanit allaneersunit
iluanaarniat pisisoqarsinnaanera ajornakusoornerulissaaq.
Iluanaarniat nunanit
allaneersut killilersorniarneqarnerat Naalakkersuisut ukioq manna
aallartilaartoq sulissutigilerpaat. Inatsimmut oqaasertaliussatut ilassut
Naalakkersuisut saqqummiussat Inatsisartut aningaasaqarnermut
ataatsimiititaliaannit akuersissutigineqarpoq. Inatsisiliornissarlu maanna
pilersaarutaalerpoq, taannallu maanna tusarniutigineqarluni.
Nammineq
initaarsinnaanermut kalluaasinnaasoq
GrønlandsBanken, inissianik
niuernermik ilisimasaqarnerpaat ilaat, marloriarluni tusarniaanermut
akissuteqarpoq. Ukiup aallartinnerani malittarisassat saqqummiunneqarmata,
maannalu inatsisip piareersarneqarneranut atatillugu.
Nunani allani, allamiunit
feriarfinni nuannarineqarnerpaani, inissianik pisisoqarsinnaanera pillugu
aningaaserivik ima allappoq:
- Nunani allani pisimasut aallavigigaanni
takornariaqarnerulernerup kingunerisaanik Kalaallit Nunaanni najugaqanngitsut
nunami aalajangersimasumik najugaqarusulernerannik kinguneqarsinnaavoq. Illut
”aasarsiortarfittut” pisiarineqartarput, soorlu sulinngiffeqarnermi
najugassatut taavalu AirBnB aqqutigalugu attartortittakkatut siunertalimmik
pigineqalersinnaallutik. Taamaaliortoqartarnera nunani allani init akiisa
tatineqarnerannik kinguneqarpoq, tassalu nunaqavissut namminneq inissaminnik
pissarsisinnaajunnaarnerannik imaluunniit inissaarunnerannik kinguneqartarluni,
aningaaserivik allappoq.
Init piffissami sivikitsumi
attartortinneqartarnerat maanna atugaalluareerpoq, soorlu nunani tamalaani
attartortitseqatigiiffimmi (Californiami qullersaqarfeqartumi)
takuneqarsinnaasoq. Inissiat, aasarsiortarfiit, angallatit najugaqarfiutigisut
illullu orpinniittut taanna aqqutigalugu attartorneqarsinnaapput.
Kalaallit Nunaanni Airbnb-p
nittartagaa aqqutigalugu attartorneqarsinnaasut maanna 272-it
nassaarineqarsinnaapput. Nunaqavissut akileraartartut
attartortitsisartuuneranni isumakuluutissat annertunngillat. Nunaniillu
allaneersut attartortitsisartunngorsinnaanerat ilimagineqarpoq,
taamaalillutillu init akiisa aalaakkaanerat akornuserlugulu inuit amerlanersaat
namminneq ineqarsinnaanerannik anguniagaqarneq kalluarsinnaallugu.
Akit qaffattut
Nuna tamakkerlugu kommunit aamma
tusarniaanermut akissuteqarput. Avannaata Kommunia akissuteqarnerpaavoq, immaqa
Ilulissat takornariaqarnermik inuussutissarsiuteqarluarnerpaat ilagimmassuk.
Avannaata Kommuniata
tusarniaanermut akissummini Kalaallit Nunaata nunanit allanit
aningaasarsiornissamik siunertaqarlutik iluanaarniat, nunallu
inissisimanera pissutigalugu politikkikkut anguniagaqarniarluni
aningaasaliisoqarnissaanut illersorneqarnissaa pisariaqartoq nassuerutigaa:
- Kalaallit Nunaanni innuttaasut
nunanit allanit inissianik niuernikkut ingerlataqartunit
inorsinneqannginnissaat pingaaruteqarluinnarpoq, taamaammallu
malittarisassassiornissamut siunertaq kommunip taperserpaa, kommuni allappoq.
Kalaallit Nunaat aningaasaliisartunut tikilluaqqusisuuneranut
sangujoraartuunnginneranillu isigineqarneranut innarliisinnaanera kommunimit
arlaleriarluni eqqaaneqarpoq. Oqimaaqatigiissaartoqartariaqartoq tikkuarneqarpoq:
- Kalaallit Nunaat pillugu soqutiginninneq
taamaaginnassappat, takornariaqarnerlu kissaatigineqartutut
naatsorsuutigineqartutullu ineriartuinnassappat, taava naliliisoqarpoq,
Kalaallit Nunaanni sumiiffiit ilaanni illut pigisallu aalakkaasut akii
qaffariartuinnarumaarneri pinngitsoorneqarsinnaassanngitsoq, ilaatigut
annertoorujussuarmik. Avannaata Kommuniata nalilerpaa, pilersaarutinik
inerisaasartut, aningaasaateqarfissuit (kapitalfondit) allallu pigisanik
aalaakkaasunik niuerfimmi iluanaarniutigalugu aningaasaliisartut, Danmarkimi
najugaqarsinnaanermisulli aamma Tysklandimi, Islandimi USA-mi nunamiluunniit
sorlermi angerlarsimaffeqarsinnaasut. Tamanna tunngavigalugu,
assigiinngisitsinnginnissamik tunngavik aallaavigalugu, inatsit inunnut
Kalaallit Nunaanni angerlarsimaffeqanngitsunut tamanut atuuttariaqarpoq, aamma
qallunaatut innuttaassusilinnut, kommuni tusarniaanermut akissummi allappoq.
Issittumut
takornariat amerleriapiloortut
Kalaallit Nunaanni akunnittarfiit
killeqarput angallannerlu unammilligassaqarluni. Taamaattumik Issittumi
tikitassat allat assigalugit ineriartorfiunissaa qularnartoq inernilerneqarpoq.
Sumiiffimmi allani
aqunneqarsinnaanngitsumik ineriartortoqarpoq. Islandimi taamaattoqarnikuunera
assersuutissaqqittorujuuvoq. 2010-mi millionip affaanik amerlassusillit
takornariat tikipput, innermilli anitsisartup Eyjafjallajökullip anitsineranit
arsakut qullaasut silaannarmut siaruarnerisa kingorna Europami silaannakkut
angallanneq tamapajaat unitsimmagu tamanna allanngorpoq. Taamatut pisoqarnera
ilimagineqarsimanngitsumik kinguneqarpoq, tassa amerlasuut Islandi
takornariarfissatut isigilerpaat. Annertuumillu iluanaarniat tamanna
akorluarlugu ineriartornermut milliardit koruunilikkaanik aningaasaliimmata
suut tamarmik sukkaannaq pipput.
Takornariat 2016-imi amerleriarujussuarsimapput:
1,8 millionit nunamut tikipput. Aappaagu 2,5 millioniunissaat
naatsorsuutigineqarpoq.
Norgep avannarpasinnerpaani aamma
taamaattoqarpoq - qaasuitsup killeqarfiata avannaani. Sumiiffimmi najugallit
nunarsuup sinneraniit misigisaqarniarlutik angalasartut issittumi
misigisassarsiorlutik tikerarnerat malugaat. Lofotonimi takornariat amerleriarujussuarsimasut
norskit tusagassiiviat NRK.no allappoq.
- Inuit nunarsuarmi tamarmeersut
Lofotonimukaallutik avatangiiseq kusanaqisoq misiginiarlugu tikerarput.
Kangerlummi aatsaat taama amerlatigisunik pisuttoqarpoq. Lofotonip nunataani
pisuttartut 2020-miit sisamararterummik amerleriarsimapput, NRK.no allappoq.
Pigisanik aalaakkaasunik
piginnaatitaaffimmik pisisarneq imaluunniit atuisinnaatitaaneq pillugu
Inatsisartut inatsisaatut siunnersuut Namminersorlutik Oqartussat nittartagaani
tusarniaanermut tunngasuni atuarneqarsinnaavoq.
