Aningaassaliinerit ikiliartorput: Suliffiit ikinnerusut isertitallu ikinnerusut

Maannakkut Kalaallit Nunaannut aningaasaliinissaq ersissutigineqarpoq.

Taama Kalaallit Nunaanni Sulisitsisuni pisortaq Christian Keldsen, aalisarnermut inatsisit nutaaq, takornariartitsinermut inatsisissaq, suliaq Kuannersuarnut tunngasoq, annikitsukkuutaamik aatsitassarsiornermut inatsit aatsitassarsiornermullu inatsit nutaaq tunuliaqutaralugit oqarpoq. Taakku tamarmik immikkuualuttunik tamarmik immikkut aningaasaliinissamik periarfissanik piumassutsimillu killiliisunik imaqarput, Christian Keldsen naliliivoq.

Taamaammat Kalaallit Nunaat unammilligassaqarpoq inuussutissarsiutitsinni annerpaamik aalisarnermik taamaallaat eqquisussaanngitsumik.

- Tamanna Kalaallit Nunaanni aningaasaqarnikkut ajornartorsiutaalissaaq, maannalumi inuussutissarsiorfinni allani aamma killissaqartoqareerpoq. Taamaammallu ukiut ikittut ingerlaneranni inatsisit suliniutillu aqqutigalugit aningasaqarnitta nappatai amerlanerit killiliiffigineqarput. Ataatsimoortumillu tapiissutit, taakku nappatitut isigissagaanni kisimik suli killiliivigineqanngillat, Christian Keldsen oqarpoq.

Pisortaq naapertorlugu aningaasaliisartunik amigaateqarneq ineriartornerup unittoorneranik kinguneqarsinnaavoq, tamatumanilu suliniutinut naleqquttunut, soorlu pisiniarfinnik allilerinernut, hotelinut illuutinullu allanut aningaasaliisoqarnanilu aningaasassarsisoqannginnera patsisaassaaq. 

Killilimmik siuariartorneq

Aviisimi uani Aasianni suliffeqarfiit arlallit, ilaatigut takornariartitsinermut aalisarnermullu inatsit patsisigalugit nalornilernermik tunngaveqartumik, suliniutiminnik unitsitsisut allaaseraagut. Sulisitsisunilu aamma kinguneqaatit takuneqarput, ingammik kalaallit suliffeqarfiisa akornanni suliniutitut akuerineqareersut arlallit unitsinneqarput.

- Ajoraluartumik tamanna ingerlatsisut arlallit akimorlugit pisoq oqartariaqarpunga, taamaalillutillu arlallit eqqugaapput. Suliakinnerulerneq, taamaalillunilu suliffissat ikinnerusut qularnanngitsumillu isertitat ikinnerusut tamatuma kingunerisinnaavaa.

Soraarnerussutisianik katersiviup SISA-p 2023-mut ukiumoortumik nalunaarutaani, 2024-m apriilimi saqqummersumi, Kalaallit Nunaanni aningaasaliisarnermik niuerfiit aalaakkaasuunngitsutut nalilerneqarput. Naliliinerlu taanna aalisarnermut inatsisikkut takornariartitsinermillu inatsisikkut kiisalu siorna aatsitassarsiornermut inatsisikkut kiisalu Kuannersuarni isumaqatigiissitsiniartukkut saqitsaattoqarneratigut maanna ingerlasukkut minnerulinngilaq, Christian Keldsen nassuiaavoq.

- Manna qanoq ililluni Kalaallit Nunaannut ajornartorsiutinngussagami? 

- 1980-ikkut naalerneranisulli issagunarpoq, namminersorlutillu inuussutissarsiortunik aningaasanillu killiliinitsigut aningaasaqarnikkut ajornartorsiulernermik eqqugaasinnaavugut. Allatut oqaatigalugu aningaasanik isaatitsinerput annikillissaaq. Aningaasaqanngikkutta siuariartussanngilagut, suliffissanik pilersitsissanngilagut ungasinnerusorlu isigalugu atugarissaarneq aarlerinartorsiulissaaq.

- Suut inuiaqatigiinnik atugarissaartunik aningaasalersuisuunerat eqqaamassavarput. Ataatsimoortumik tapiissutit aningaasaqarnitta ilaannarivai. Tamakkernagit, namminersorlutillu inuussutissarsiortut pingaaruteqarput, Sulisitsisut pisortaat oqarpoq.

Aningaasaliisarnermik ingerlatsisut aalaakkaasuunngitsut

Ilungersunartulli aningaasaliisartunik amigaateqarnerup nassatarisai qanoq iliuuseqarfigineqassappat? Pigisat kisiisa atorlugit ingerlatsisoqartariaqarpoq, Christian Keldsen oqarpoq.

- Anguniakkavut appartariaqarpavut. Siuariartornermi kalaallinit nunanillu allamiunit aningaasaliisoqarnissaa tunngavissaammat, aningaasat kaaviiaartut tamarmiusut amerlanerulernavianngillat.

Kalaallilli Nunaat aningaasaataarutivinngilaq, arlaammi aningaasaleerusussasoq ilimagineqartariaqarmat, Christian Keldsen eqqissisaavoq.

- Annertussutsilli ikilissapput. Pissutsit taamaaginnartinnissaat iluarigaanni ajornavianngilaq, Kalaallilli Nunaat aningaasaqarnikkut siuariartorusuppoq oqartussaassuseqarnerulerumallunilu, aningaasaliisartunili eqqissiviilliortitsilerutta tamanna pinavianngilaq.

Ataatsimut isigalugu Kalaallit Nunaannut aningaasaliinerit 2023-mi naammaginartumik inerneqanngitsut, SISA ukiumoortumik nalunaarusiamini kingullermi allappoq. Aningaasaliinerit ataasiakkaat annaasaqarfiorujussuarput, allanili annertuumik iluanaaruteqartoqarpoq.

- Kalaallit Nunaanni aningaasaliinerit politikikkut nalorninartoqartut ilanngullugu oqaatigisariaqarparput. SISA-p ungasissumut isigisumik aningaasaliisartutut politikerit atituumik isumaqatigiissutinik toqqammaveqartunik ungasissumut isigisunik, naalakkersuisullu nikinneranni allanngorneq ajortunik pilersaarusiortarnissaa pisariaqartipparput, ukiumoortumik nalunaarummi allassimavoq.

Inerniliinissaq mianerineqarli

Aningaasaliisartut suliffeqarfiillu akornanni aarlerissutit piviusuupput tunngavilersugaallutillu, Christian Keldsen oqarpoq. Suliffeqarfimmik kisermaassilluni nunagisami taamaallaat ingerlatsisumik ingerlatsineq, sinaakkutinillu inatsisinik nunarsuup sinneranut atatillugu attuuttussanik pilersitsineq assigiinngissuteqarput.

- Piviusut marluk allaannarlugit pilersissinnaanngilagut. Takornariartitsineq, aatsitassat aningaasalersuisarnermillu niuffaffiit pineqartillugit nunarsuarmioqataasutut pissusilersortariaqarpugut, tassanilu taakku allanngorarnerat isummersorfigalugu.

Takornariartitsineq pillugu inatsisissamut inernileereernissaq mianersuunneqassaaq, Christian Keldsen oqarpoq.

- Maanna saqqumitinneqartoq ingerlatsinermik unitsitsingajattuunera eqqorpoq, inatsisissarli aatsaat ukiaru suliarineqartussaavoq, Naalakkersuisullu siunnersuummik nalimmassakkamik ilaatigut Sulisitsisunik ingerlatsisorpassuarnillu, ataatsimut unamilligassarpassuaqarneranik oqariartortunut tusaaniarumaartut ilimagilluinnarpara.