Issittoq sakkulersorfiunngilaq, sakkutooqarnikkulli annertusaaneq paasisinnaavarput

Danskit illersornissamut ministeriata Troels Lund Poulsenip (Venstre) nunanullu allanut ilisimatusarnermullu Naalakkersuisup Vivian Motzfeldt (S) qanittumi Illersornissamik isumaqatigiissutip immikkoortuisa aappat, Issittumi Atlantikullu avannaanik aallussisoq saqqummiuppaat.

Isumaqatigiissummi aningaasaliinerit suliniutillu katillugit 27,4 milliardinik aningaasartaqartut, ilaatigut issittumi umiarsuarnut marlunnut, timmisartumik imartamik nakkutilliisussamik, sakkutuut umiarsuaannut talittarfiliornissamik, Issittumi Sakkutooqarfiup nutaamik qullersaqarfittaarnissaannut, droninut amerlanerusunut kiisalu Kalaallit Nunaata Danmarkillu akornanni Atlantikup avannaani immap naqqatigut kabelimut atorneqassapput. Tamatuma saniatigut nunatta kangiani silaannakkut kalerrisaarummik radarimik pilersitsinissaq, Kangerlussuullu mittarfiani atugassarissaarnerulernissaq pilersaarutaapput, tassanilu ilaatigut illuutit iluarsartuunneqassapput, mittarfik pitsanngorsarneqassalluni, timmisartunullu eqqussiffissanik pilersitsisoqarluni.

Immikkoortup aappaa immikkoortumi siullermi januar 2025-meersmi suliniutissatut aalajangiuteriikkanik nangitsivoq, taamanikkullu ilaatigut droninut, satellitinut, umiarsuarnut, timmisartunut radarinullu 14,6 milliaartit immikkoortinneqarput.

Ilulissani nalunaarummut akerliusoq

Isumaqatigiissutip immikkoortuanik tamanut saqqummiussinermut atatillugu, sakkutuulersornerup annertusarneqarnerata pineqarnera Vivian Motzfeldtip itigartippaa, suliniutilli Issittup eqqissisimaffiunissaanut pisariaqartuunerarpai.

Kingorna Naleqqami ilaasortat Aki-Matilda Høegh-Dam aamma Pele Broberg kiisalu Siumup siulittaasua Aleqa Hammond isumaqatigiissut Ilulissani nalunaarummut akerliusumik Issittumi Kalaallillu Nunaanni sakkutuulersuisuunerarlugu isornartorsiorpaat. Akerlianik Ruslandip Issittumilu nunat allat Ilulissani Nalunaarutip oqaloqatigiinnermilu siunertat, eqqissinerup Issittumilu ataqqeqatigiinnerup uppernarsaqqinnissaannut aggersarneqarnissaat kaammattuutigaat.

Aleqa Hammond tusagassiuutinut nalunaarummini ima allappoq: ”Piffissanngorpoq Issittumi sakkulersorfiunngitsuuneq suli nunanit naalagaaffinnit attanneqarnersoq paasiniarlugu.”

 Issittoq eqqissisimaffittut 

Inuit Circumpolar Council Kalaallit Nunaanni (ICC Greenland) siulittaasoq, Hjalmar Dahl, Islandimi Arctic Circle Assemblymi peqataasinnarluni angerlaqqammivoq. Issittup eqqissisimaffiunissaata attannissaa ICC-p pingaartippaa. Peqatigisaanilli nunarsuarmi pissutsit allanngorsimapput, tamatumalu Danmarkip sakkutooqarnikkut nunatsinniinnerminik annertusaanera pissutissaqartippaa, taanna oqarpoq. – Issittup sakkulersorfiunnginnissaa aalajangiusimavarput. Ruslandilli Ukrainemut saassussineratigut, tamatumalu Issittoq ilanngullugu nunarsuup sinneranut siaruaannissaanut aarleqquteqarnikkut, nunarsuarmi politikikkut pissutsit allanngorput. Taamaammat Danmarkip ilaatigut Nuummi talittarfiliornikkut Kangerlussuarmilu mittarfimmi atortuutiminik pitsanngorsaanermigut, Issittumi sakkutooqarnikkut najuunnerminik annertusinissamik kissaateqartoqarnera paasisinnaavara.

Piffinni oqartussanik akuutitsineq

Illersornissaqarfik Naalakkersuisullu borgmesterinik piffinnilu oqartussanik isumaqatigiissutip tamanut saqqummiutinnginnerani akuutitsilluarnerusimasariaqaraluartut Hjalmar Dahl isumaqarpoq. 

– Isumaqatigiissut paasisinnaalluarpara. Pisiaqartutulluunniit taasinnaangajappara. Tamannali piffinni oqartussat qulaatiinnarlugit ingerlanneqartariaqanngilaq. Borgmesterit suliamut akuutinneqarsimasariaqaraluartut isumaqarpunga, Hjalmar Dahl Qeqqata Kommuniani borgmesterip Malik Berthelsenip (S) kiisalu Kommuneqarfik Sermersuumi borgmesterip Avaaraq S. Olsenip (IA) naak namminneq piffigisaminni annertusaanerit annertuut pigaluartut akuutinneqarsimannginnerminnik isornartorsiuinerat innersuussutigalugu oqarpoq.

Oqaloqateqarumasut

Issittumi oqaloqatiginninniarsinnaanerit assigiinngitsut amerlapput, tassani Ruslandimik oqaloqateqarnissaq ilanngullugu, Hjalmar Dahl, Issittumi Siunnersuisooqatigiinnermik erseqqissaasoq oqarpoq. Assersuutigalugu Arctic Circle Assemblymi Islandimi nunat inoqqaavisa kattuffiisa arfinillit, Issittumi Siunnersuisooqatigiinni, ICC-p ilaasortaaffigisaani aalajangersimasumik peqataatitaqartut akornanni ataatsimiittoqarpoq. Tassanngalu oqaloqatigiinnerit, illersuineq Issittumilu Siunnersuisooqatigiit nukittorsarnissaa sulissutigineqartariaqartoq oqariartuutaavoq. – ICC-p aallartitai immikkoortut assigiinngitsut pillugit imminnut ilisimatitseqatigiipput, Issittumilu Siunnersuisooqatigiinni suleqatigiissitani suleqatigiinnerup nangillugulu pitsanngorsarnissaa Issittuimilu Siunnersuisooqatigiinnut ilaasortaasuni tamani nunap inoqqaavi pillugit ilisimasat annertusarnissaannik pisariaqartitsineq erseqqissarneqartoq, Hjalmar Dahl oqarpoq.

Nunat Issittumi Siunnersuisooqatigiinni ilaasortat tassaapput Canada, Kunngeqarfik Danmarki (Kalaallit Nunaat Savalimmiullu ilanngullugit), Finlandi, Islandi, Norgi, Ruslandi, Sverigi USALU. Taakku saniatigut kattuffiit arfinillit Issittumi Nunap inoqqaavinik sinniisut ilaapput.