Danmarkimi kommunit maajip aallaqqaataaniit – ilaqutariinnut kalaallinut tunngasuni – Videns- og Specialrådgivningsorganisationimut (VISO), tassa ilisimasanut immikkullu siunnersuinermut kattuffimmut, immikkoortortamut immikkut ittumut nutaamut isumaginninnermut ineqarnermut aqutsisoqarfimmiittumut, siunnersortissarsiussallutik pisussaaffeqalissapput. Tamanna inatsisissatut siunnersuummi sisamanngorpat akuerineqartussatut naatsorsuutigineqartumi atuarneqarsinnaavoq.
Ilaqutariit kalaallit meeqqamik inuusuttumilluunniit angerlarsimaffiup avataanut inissiinissamik eqqarsaateqartut pisussaaffimmi tassani pineqarput. Immikkut immikkoortortaqarfiup aamma Danmarkimi tarnip pissusaanik misissuinerit kalaallisut oqaatsinut kulturimullu naleqqutinngitsut atorlugit imaluunniit atorneqarsimagunartut atorlugit inissiisimaneq misissortariaqarpaa.
Danmarkimi kommunit maajip aallaqqaataaniit – ilaqutariinnut kalaallinut tunngasuni – Videns- og Specialrådgivningsorganisationimut (VISO), tassa ilisimasanut immikkullu siunnersuinermut kattuffimmut, immikkoortortamut immikkut ittumut nutaamut isumaginninnermut ineqarnermut aqutsisoqarfimmiittumut, siunnersortissarsiussallutik pisussaaffeqalissapput. Tamanna inatsisissatut siunnersuummi sisamanngorpat akuerineqartussatut naatsorsuutigineqartumi atuarneqarsinnaavoq.
Ilaqutariit kalaallit meeqqamik inuusuttumilluunniit angerlarsimaffiup avataanut inissiinissamik eqqarsaateqartut pisussaaffimmi tassani pineqarput. Immikkut immikkoortortaqarfiup aamma Danmarkimi tarnip pissusaanik misissuinerit kalaallisut oqaatsinut kulturimullu naleqqutinngitsut atorlugit imaluunniit atorneqarsimagunartut atorlugit inissiisimaneq misissortariaqarpaa.
Immikkoortortaqarfimmi nutaami sulisut isumaginninnermut ineqarnermullu ministeri Sophie Hæstorp Andersen naapertorlugu kalaallisut oqaatsinik kulturimillu ilisimasaqarluartuussapput.
Inuttassaaleqineq isumakuluutaavoq
Tamanna pitsaasutut isikkoqarsinnaavoq, kisianni kalaallit peqatigiiffiisa, ilaatigut Peqatigiiffik MAPI-p (Meeqqat Angajoqqaallu Peqqinnissakkut Ikinngutaat), Danmarkimi inissiisarnerni sulianik ilisimasaqarluartut, immikkoortortaqarfimmi sulisut qanoq inuttalerneqarumaarnerat qanorlu suleriaaseqarnissaat ernummatigaat.
VISO-mi immikkut ilisimasallit atorfinitsinneqartut ilaat Danmarkimi kommunini angisuuni meeqqanut inuusuttunullu ataatsimiititaliami siulittaasuusimasoq, tamatumalu saniatigut ukiuni tallimani Avannaani ilinniartitsisuusimasoq ilaatigut saqqummiunneqarpoq. „Kalaallit oqaasiinik kulturianillu immikkut ilisimasalitut taaneqarnera tupigusuutigaara,“ MAPI-mi siulittaasoq Laila Bertelsen oqarpoq.
– Meeqqanut Inuusuttunullu Ataatsimiititaliami siulittaasuusimasoq, sociologitut ilinniagaqartoq ukiunilu tallimani Avannaani ilinniartitsisutut misilittagaqartoq, VISO-mi Kalaallit Nunaannut immikkut ilisimasalitut taaneqarmat, meeqqallu Kalaallit Nunaanni angerlarsimaffimmut inissinneqartarnerat pillugu naliliinissamik suliassinneqarmat tupigusuutigaarput. Kalaallit Nunaanni meeqqat atugaannut immikkut ittumut tunngatillugu immikkut ilisimasaqarnersoq naleqquttuunersorluunniit apeqqusernarpoq, Laila Bertelsen oqarpoq nangillunilu:
– VISO-mit atorfinnik inuttassarsiuussisoqarneranik takusaqanngilagut, ilisimasannillu kalaallinik atorfinitsitsisoqarsimananilu imaluunniit Kalaallit Nunaanneersunik sulisussarsiortoqarsimanngilaq. Immikkoortumi sulilersitsnermut atatillugu kukkusoqalernersoq ernummatigaara.
Avaqqutaaraluni akissut
Inatsisissatut siunnersuut eqqortumut alloriarnerusoq Naleraq sinnerlugu Folketingimut ilaasortaq Aki-Matilda Høegh-Dam isumaqarpoq, aammali VISO-mi sulisut katitigaanerat ernummatigaa.
Naleraq sinnerlugu Folketingimut ilaasortap Aki-Matilda Høegh-Damip Danmarkimi Kalaallit Nunaannilu kalaallinik sulisussarsiortoqarsimanersoq ataatsimiititaliami sulinermi apeqqutigisimavaa, ersarissumilli akineqanngilaq. – Avaqqutaarisumik akissutisivunga, aap, ernumassuteqarpunga, oqarpoq.
Assi: Trine Juncher Jørgensen
– Inatsisissatut siunnersuut januaarimi saqqummiunneqarmat Naalakkersuisut qallunaallu naalakkersuisui qanimut oqaloqatigiipput, immikkoortortaqarfillu nutaaq kalaallinik sulisussaqassasoq Naalakkersuisut piumasaqartut paasivara. Tamatumali kingorna ataatsimiititaliami sulinermi Naalakkersuisut qallunaallu naalakkersuisuisa akornanni paatsooqatigiinneqaqqissimanersoq ernummatigisimagaluarpara. Aammattaaq isumaginninnermut ineqarnermullu ministerip aamma Meeqqanut, Inuusuttunut Ilaqutariinnullu Naalakkersuisunngortup, Maasi Pedersenip, ullumikkut oqaloqatigiinnerat immaqa suli tamakkiisumik nutarterneqarsimanngitsoq ernummatigisimassavara, Aki-Matilda Høegh-Dam oqarpoq, taannalu ataatsimiititaliami sulinermi Danmarkimi Kalaallillu Nunaanni kalaallinik atorfinitsitsiniartoqarsimanersoq aamma aperisimavoq, ersarissumilli akissutisisimanngilaq.
– Avaqqutaarisumik akissutisivunga, aap, ernumassuteqarpunga, aamma inuit kalaallisut oqalussinnaanngitsut atorfinitsinneqarnissaat eqqarsaatigalugu, taakkumi qanoq ilillutik kalaallinik kalaallisut oqaasilinnut suleqataasinnaallutillu ikiuisinnaappat? Taamaattoqassappat oqalutseqassaaq, uagullu oqaluttaanermik misilittagaqartugut nutserinerni annaasaqartartoqartartoq nalunngilarput. Tamatuma saniatigut inatsisip suliarineqarnera sukkasuumik ingerlasimavoq, taamaammallu aamma nalilersuisoqartariaqartoq isumaqarpunga, aamma uagut Kalaallit Nunaannut Ataatsimiititaliami Isumaginninnermullu Ataatsimiititaliami politikerit ukiumi siullermi aappaanilu inatsisip atuunnera pillugu malinnaatinneqartariaqarpugut. Isumaqarpungali inatsisissatut siunnersuut Danmarkimi kalaallit inatsisitigut isumannaatsuunerata annertusarnissaanut eqqortumik alloriarnerusoq. Suliniut pitsaasuusoq isumaqarpunga, tassungalu aningaasarpassuit immikkoortinneqarsimapput, soorunamili pissutsit ilaat eqqumaffigisariaqarpavut, Aki-Matilda Høegh-Dam oqarpoq.
Kommunalbestyrelsit suliassaat
Inatsisip atuutilernerata kingorna suliap qanimut malinnaaffigineqarnissaaInuit Ataqatigiit sinnerlugit Folketingimut ilaasortap Aaja Chemnitzip isumaqatigaa.
– Sulisut kalaallisut oqaasillit kulturimillu pingaartitsisut qaffassarniarlugit sulisussarsiornissamut aningaasanik immikkoortitsisoqarsimanera pitsaasuuvoq. Pingaartumik kommunalbestyrelsini isummiussereertarneq paqumisunnerlu suli ernummatigaara, tassami taakku aalajangiisussaapput. VISO-mi sulisut pikkorissut kommunalbestyrelsinit tusarnaarneqarumaartut naatsorsuutigisariaqarparput, Aaja Chemnitz oqarpoq.
– Pingaartumik kommunalbestyrelsini isummiussereertarneq paqumisunnerlu suli ernummatigaara, tassami taakku VISO-miit suliatigut innersuussutit tunngsvigalugit aalajangiisussaapput, Inuit Ataqatigiinniit Aaja Chemnitz oqarpoq
Assi: Trine Juncher Jørgensen
