Illoqarfinni
najugaqartut amerliartornerat nunallu immikkoortuini
assigiinngissuteqartoqarnera aningaasaqarnerup nikinganeranik
pissuteqartoq, kommuninilu inoqarfinnilu tamani assigiimmik
periarfissaqartitsinissaq
piviusorsiornerunngitsoq, Aningaasaqarnermut Siunnersuisooqatigiit
2025-mi ukiup affaanut siullermut nalunaarusiaanni
uppernarsarneqarpoq.
”Illoqarfinni najugaqartut amerliartornerat
Kalaallit Nunaanni aamma atuuppoq“, nalunaarusiap immikkoortuani
najugaqarfinnut nunallu immikkoortuini pissutsinut tunngatillugu
oqariartuut pingaarnerpaaq taama nipeqarpoq.
Illoqarfinni
najugaqartut amerliartornerat nunallu immikkoortuini
assigiinngissuteqartoqarnera aningaasaqarnerup nikinganeranik
pissuteqartoq, kommuninilu inoqarfinnilu tamani assigiimmik
periarfissaqartitsinissaq
piviusorsiornerunngitsoq, Aningaasaqarnermut Siunnersuisooqatigiit
2025-mi ukiup affaanut siullermut nalunaarusiaanni
uppernarsarneqarpoq.
”Illoqarfinni najugaqartut amerliartornerat
Kalaallit Nunaanni aamma atuuppoq“, nalunaarusiap immikkoortuani
najugaqarfinnut nunallu immikkoortuini pissutsinut tunngatillugu
oqariartuut pingaarnerpaaq taama nipeqarpoq.
Nalunaarusiaq
naapertorlugu inuit illoqarfinni anginerusuni, ingammik Nuummi,
najugaqarnerujartuinnarput. Suliffeqarfiit aaqqissuussaanerat,
ilinniartitaanissamut periarfissat aamma peqqinnissaqarfimmut,
kulturimut pisortallu sullissiviinut attaveqarnerit
– pissutsit nunani aningaasarsiorluarfiusuni tamangajanni atuuttut
– pissutaapput.
Aningaasaqarnermut
Siunnersuisooqatigiit
siulittaasuata Torben M. Andersenip Kalaallit Nunaata sineriaani
isorartuumi inukinnera
ajornakusoortitsinerulersartoq erseqqissarpaa:
-
Najugaqarfimmut suliffimmullu angalasinnaanngikkaanni kommunit
assigiinngissutaat erseqqinnerusarput, aamma nutsernerit
kinguneqarnerusarlutik,
oqarpoq.
Aqutsinermi
annikitsuit
naligiinngissutsinut pissutaapput
Nalunaarusiami
nunap immikkoortuini assigiinngissuteqarnermut pissutaanerpaasutut
ingerlatsinermi
aporfeeqqat
tikkuarneqarput, tamannalu aamma Aningaasaqarnermut Naalakkersuisup
Múte Bourup Egedep (IA) Inatsisartunut
ilaasortamut Anders Olsenimut (S) akissutaani uppernarsarneqarpoq,
tassani aningaasaqarnikkut inuillu amerlassusiisigut
assigiinngissutit ersersinneqaramik.
Kommunini
najugaqarfinnilu ikittuinnarnik inulimmi agguaqatigiissillugu
aningaasartuutit qaffasipput, tassami atuarfeqarnermut,
peqqinnissaqarfimmut, utoqqarnut paaqqutarinninnermut
pilersuinermullu aningaasartuutit aalajangersimasut innuttaasunut
amerlanngitsunut agguaanneqartarmata.
- Kommunit
aaqqissuussaanerat ajornartorsiummut pissutaanngilaq.
Unamminiarnartorli tassaavoq kommunit mikisut
innuttaasorpassuaqanngitsut avinngarusimanerusunilu inoqarfillit
aningaasartuuteqarnerulerlutillu periarfissakinnerujussuummata,
Torben M. Andersen oqarpoq.
Kommunit
inoqarfiillu amerlasuut mianernartut
Aningaasaqarnermut
Siunnersuisooqatigiit
nalunaarusiaanni najugaqarfiit amerlasuut — ingammik mikinerit —
ullumikkut aningaasaqarnikkut isumaginninnermullu
tunngasuni
mianernartumiittut
erserpoq.
Siulittaasoq
naapertorlugu inuussutissarsiuteqarnissamut tunngavissaqannginneq
mianernartumiinnera
attuumassuteqarluinnartoq:
- Aalisarsinnaanerup
piniarsinnaanerullu ikiliartorfiani allanik
inuussutissarsiuteqarnissaq ajornakusoorsinnaavoq. Tamanna kikkut
nuuttarnerannut kikkullu nunaqaannarnissaannut
sunniuteqartarpoq,
Torben M. Andersen oqarpoq
Ineriartorneq
inuussutissarsiuteqarnermut attuumassuteqarpoq
Kommunini
amerlasuuni inuussutissarsiutinik ataavartunik amigaateqarneq
najugaqalernissamut unammillernartoq annerpaajusoq, nalunaarusiami
erseqqissarneqarpoq.
Aalisarfiusinnaasuni,
takornariartitsisarfiusuni aatsitassarsiorfiusinnaasuniluunniit
najukkami ineriartornissamut periarfissat pitsaanerupput.
-
Inuussutissarsiuteqarnissamut periarfissaqarpianngippat nuunnissaq
pinngitsoorneqarsinnaanngilaq. Tamanna nunarsuaq tamakkerlugu
atuuppoq, Torben M. Andersen oqarpoq.
Politikkikkut
aalajangiinerit akisussaaffiit agguataarnerinut tunngassuteqartut
Aningaasaqarnermut
Siunnersuisoqatigiit naapertorlugit aaqqiissutissat politikkikkut
aalajangiiffigineqartarput. Kommuninut qanoq agguataarisoqassanersoq
aamma tapiissutit qanoq aaqqissuunneqartassanersut apeqqutaasarput.
Nalunaarusiami erseqqissarneqarpoq tapiissutit takussaasariaqartut
inuussutissarsiornermullu suliffissaqartitsinermullu
attuumassuteqartussaallutik.
- Aningaasanik
agguaassineq politikkikkut aalajangiineruvoq. Suna
anguniarneqarnersoq aningaasallu qanoq akisussaaffilerneqarnersut
apeqqutaavoq, Aningaasaqarnermut Siunnersuisoqatigiit siulittaasuat
oqarpoq.
Eqiterineq
sumiiffinnilu
allani akisussaaffiit
Suliassat
ilaat digitalinngortinneqarsinnaasut qitiusumik ingerlatsivimmut
nuunneqarsinnaasut, taamaalilluni annertussutsikkut
sipaarniuteqarsinnaallunilu
nukissanik
pissarsisoqarsinnaalluni, aamma
nalunaarusiami erseqqissarneqarpoq.
Suut tamarmik qitiusumik
ingerlatsivimmut nuunneqartariaqarnerat pineqarani, suliassalli
immikkoortiternerisigut najukkami ineriartorneq
tapersersorneqarsinnaavoq.
-
Suut tamarmik najukkami aaqqinneqassappata
akisuallaassaaq, agguaqatigiissillugu atugarissaarnikkut
ajorseriartoqassaaq. Oqimaaqatigiissaarisoqartariaqarpoq suliassat
ilaat qitiusumik suliarineqartarlutik, allallu innuttaasunut
qaninnerusumi suliarineqartarlutik, taamaalilluni nukiit najukkami
ineriartornermut suliffissanillu pilersitsinissamut
atorneqartassallutik, Torben M. Andersen oqarpoq, najukkamilu
iliuuseqarsinnaaneq pingaaruteqartoq tikkuarlugu:
-
Ineriartorneq qulaaniinnaq
aqunneqarpat
iluatsikkunnanngilaq.
Kommunit inoqarfiillu periarfissallu najukkamiittut atorluarlugit
piginnittunngortariaqarput.
Politikkikkut
oqallinneq avaqqunneqarsinnaanngitsoq
Aningaasaqarnermut
Siunnersuisooqatigiit
najugaqariaaseq
maanna atuuttoq attanneqaannarsinnaanngitsoq inerniliissutigaat,
kommuninilu tamani assigiimmik periarfissaqartitsinissaq
piviusorsiornerunngitsoq. Oqallinnissaq
pisariaqartoq siulittaasoq oqarpoq:
-
Politikkikkut aalajangiisoqassanersoq apeqqutaanngilaq,
apeqqutaavorli
qanoq aalajangertoqassanersoq. Politikkikkut aalajangiinerit kommunit
siunissami qanoq ineriartornissaat aalajangertarpaat, Torben M.
Andersen oqarpoq.
Aammattaaq
illoqarfiit annerit avataanni inuussutissarsiornerup
ineriartortinnissaanut politikkikkut tapersersuiniaraanni
akileraartarnermut politikki atorneqarsinnaasoq oqaatigaa.
Aningaasaqarnermut Siunnersuisooqatigiit
periutsit aalajangersimasut misissorsimanngilaat, Torben M.
Andersenilli nunat tamalaat akornanni nunap immikkoortuinut
assigiinngitsunut akileraarutitigut tapiissuteqartarnikkullu
aaqqissuussinerit misilittagaqarfiusut erseqqissarpaa.
-
Taamatulli aaqqissuussinerit atornerlunneqarnaveerlugit
ilusilerneqassapput, tassa suliaqarfinnut najugaqariaatsimullu
tapersersuinissamik siunnerfilerlugit, oqarpoq.
Erseqqissumik
pingaarnersiuisoqarnissaa
pisariaqartoq
Naalakkersuisut
Nuup avataani
kommunini
allani ineriartortitsisussamik inuussutissarsiornermut politikkimik
atuutilersitsipput.
-
Takornariaqarneq, aatsitassarsiorneq aalisarnerullu ilaa illoqarfiit
pingaarnersaata avataani inuussutissarsiutaapput, oqarpoq.
Politikkikkut anguniagaqannginneq unammillernartuunngitsoq
tikkuarpaa, erseqqissumilli pingaarnersiuineq, akisussaaffeqarneq
aamma inuussutissarsiornermut politikkip, akileraartarnermut
politikkip kommunillu akornanni agguataarnerup ataqatigiinnerat
unammillernartutut taallugu.