Suleqatigiisitani nutaani pisortaq: Siunnersuisarpugut, kommunilli aalajangiisarput

Danmarkimi maajip aallaqqaataani inatsit nutaaq atuutilerpoq, tamatumalu kingunerisaanik kommunit, meeqqamik kalaallinik angajoqqaalimmik angerlarsimaffiup avataanut inissinneqarsimasumik sullitaqarunik, suliap suliarineqarnerani tarnip pissusiinik misissuinerit atorneqarsimappata, imaluunniit suliamik nutaamik aallartitsigunik, meeqqap kalaallinik angajoqqaalimmik angerlarsimaffiup avataanut inissinneqarnissaanik eqqarsaateqarunik nuna tamakkerlugu ilisimasanik immikkut siunnersortitut suliniaqatigiiffimmut VISO-mut attaveqarnissamut pisussaaffilerneqarput. 

Taava VISO-mi immikkoortortaqarfik nutaaq – Isumaginninnermut Ineqarnermullu Aqutsisoqarfimmit aqunneqartoq – kalaallit oqaasii kulturiallu eqqarsaatigalugit tarnip pissusiinik misissuinerit atornagit misissuissaaq.

Siunissaq ungasinnerusoq eqqarsaatigalugu suliassaq pingaarutilik 

Suleqatigiisitaq soqutigilluarneqarlunilu qanoq suleriuseqassanersoq alapernaaffigineqartoq VISO-mi maluginiarneqarpoq.

” Inatsit nutaaq naapertorlugu kommunit suliani ilaqutariinnut kalaallinut tunngassuteqartuni ikiorserneqartarnissaat akisussaaffigaarput. Suliassatut siunissaq ungasinnerusoq eqqarsaatigalugu pingaarutilittut isigaarput, suliarlu tamanna pineqartunut pingaaruteqassusia ataqqingaarlugu suliarisarparput. Meeqqat, angajoqqaat ilaqutariillu inuit kalaallisut oqaasiinik kulturimillu ilisimasalinnik peqataatinneqarlutillu paasineqartarnerat, suliamikkullu qanoq pisoqarnissaanut ersarissumik pilersaarusiortoqarnera misigissagaat pingaartipparput. Meeqqat angajoqqaallu navianartorsiungaartut nalunnginnatsigu qanoq pisoqarnissaa pillugu ersarissumik toqqissisimanartumillu sapinngisamik paasisitsiniartarpugut", VISO-mi allaffimmi pisortaq Anja Mangelsen Sermitsiamut allappoq. Suleqatigiisitat inatsisip atuutilersinneqarnerata kingunerisaanik suliassanut nutaanut piareersimajumallutik piareersaatitut suliamik ilisimasalinnik, psykologinik kattuffinnillu Kalaallit Nunaanni Danmarkimilu ataatsimeeqateqartartut, allaffimmi pisortaq oqaluttuarpoq. ” 

"Qujanartumillu assigiinngitsorpassuarnit ajunngitsumik periarfissinneqartarpugut. Siunissami suliamut tamatumunnga attuumassuteqartut tamaasa oqaloqatiginissaannut ammasuujumavugut", Anja Mangelsen allappoq, taassumalu aamma MAPI-p siulittaasua Laila Berthelsen, immikkoortortaqarfiup nutaap qanoq ingerlanissaa ernumagalugu siusinnerusukkut Sermitsiamut oqarsimasoq, saaffiginiarpaa.

Suliat ingerlasut 

Meeqqanik angerlarsimaffiup avataanut inissinneqarsimasunik suliat ingerlasut immikkoortortaqarfimmit qanoq suliarineqassanersut Sermitsiap allaffimmi pisortaq aperaa.

"Kommuni suliamik suleqatigiisitanut nassiussigaangat isumaginninnermi siunnersorti kalaallillu oqaasiinik kulturimillu immikkut ilisimasalik suliami kukkusumik nalilersuisoqarnersoq suliamik atuaqqissaarinissamut, ataatsimut misissueqqissaarnissamut peqqissaartumillu nalilersuilluni misissueqqissaarnissamut piareersimasassapput. Meeqqat angajoqqaallu pineqarttu suna nalilersornerlugu suullu tunngavilersuutiginerlugit ammasumik paasitinneqartarnissaat uagutsinnut pingaaruteqarpoq. Taamaammat suliaq nalilersoreeraangatsigu innuttaasup kommunerisaani ataatsimeeqatigiinnissamut aggersaalluta nalilersuinerput eqqartorniassagatsigu saqqummiuttassavarput.”, Anja Mangelsen allappoq. 

VISO-p suliat suliareqqinneq ajorai 

Suliat VISO-mi suliareqqinneqartassanngitsut, misissuinerulli kingunerisaanik suliaq kukkusumik nalilerneqarsimanersut nalilerneqartassasut, allaffimmi pisortaq oqarpoq. ” 

Suliani tamani kommunimut naliliinermit imaqarniliamik allagaqartassaagut, taamaalilluni kommuni inissiinermut suliaq ingerlateqqinneqartassanersoq aalajangersinnaassaaq. Suliaq naggataatigut ilumut ingerlateqqinneqartassanersoq kommuni tamatigut aalajangiisarpoq. Suliat ingerlateqqinneqartariaqartut tikkuarutsigit kommunit suleqatigiisitat inassuteqaataat aamma tusarnaartassagaat naatsorsuutigaarput.” 

Tunngavik erseqqissoq 

Suliat misissorneqarneranni immikkut ittumik najoqqutassiaqarnersoq Sermitsiap apeqqutigaa. Suliamut tunngasunik ilisimasallit, ilaatigut kalaallit, ikiortigalugit suliat tiguneqartalerpata qanoq misissorneqassanersut pillugit aaqqissuussineq naammassineqangajalersoq allaffimmi pisortaq akivoq. 

”Atuaqqissaarnermut naliliinermullu najoqqutassianik sammisanillu aalajangersimasunik imaqassaaq, naliliinerullu tunngavissaqartumik, ilisimasat aallaavigalugit ammasumillu ingerlanneqartarnissaa qulakkeerniarlugu taamaaliorpugut.” 

Aammattaaq suleqatigiisitat sulineranut peqataasut tamarmik ilisimasariaqagassaannik kalaallisut oqaasii kulturiallu pillugit immikkut ittumik najoqqutassiaqarpoq. ” 

Najoqqutassianik suliaqarnermi kulturikkut oqaatsitigullu immikkut ittunik, meeqqanik, angajoqqaat ilaqutariinnillu kalaallinik tunuliaqutallit suleqatigalugit ilisimasaqarfiginissaat eqqumaffiginissaallu pingaaruteqartoq erseqqissaaffiginninniarneqarsimavoq.” 

Anja Mangelsen naapertorlugu VISO-mi suleqatigiisitat immikkoortortaqarfiup suliniuteqarnera ilaqutariinnut kalaallinut tunngatillugu eqqarsaatigineqartartunik ersersitsisussaq qulakkeerniarlugu suliaqartut arlallit, ilaatigut peqatigiiffiit, najoqqutassat pillugit piffissami aggersumi oqaloqatigissavai. 

Nalilersuinerit misissuinernut taartaassasut

Immikkoortortaqarfimmi kalaallisut oqaasilerinermik kulturilerinermillu immikkut ilisimasallip kommunip meeqqamik inuusuttumilluunniit kalaallimik tunuliaqutaqartumik angerlarsimaffiup avataanut inissiinissamik isumaliutissiissutigisaanut tunngasut nutaat paasiniaaffigissavai. 

”Nalilersuineq tamanna kulturikkut oqaatsitigullu pissutsit eqqarsaatigalugit aaqqissuunneqassaaq. Assersuutigalugu oqalutsit sumiorpaluutit assigiinngitsut pillugit ilisimasallit aamma oqaatsit atorlugit oqaatsillu atornagit attaveqatigiinnermi kulturikkut assigiinngissutit pillugit ilisimasallit kiisalu isumaginninnikkut suliaqarnermi misilittagallit atortassavagut. Suleqatigiisitani immikkut ilisimasallit angajoqqaanik meeqqamillu amerlanerusunik oqaloqateqartassapput, immikkut ilisimasallip aamma ilaqutariinni pingaarutillit allat oqaloqatigisinnaavai, Anja Mangelsen allappoq nangillunilu nassuiaat inerniliinertalik naggataatigut allanneqarlunilu kommunimut tunniunneqartassasoq, kommunilu tamatuma kingorna qanoq iliortoqarnissaanik aalajangiissasoq.

Atorfinitsitsinerit aallartittut

Apriilip aallaqqaataaniilli isumaginninnermi sulisumik kalaallimik atorfinitsitsisoqarsimasoq, kiisalu immikkut ilisimasallit arfinillit kalaallisut oqaaseqarnermut kulturimullu immikkut ilisimasallit atorfinitsinneqartut, maannalu atorfinitsitsisoqaqqileruttortoq suleqatigiisitani sulisut pillugit apeqquteqaammut allaffimmi pisortaq nassuiaavoq.

”Inuttassarsiuussinerit Kalaallit Nunaanni Danmarkimilu sulisussarsiortarfinni saqqummersinneqartarput. Pilersuisunut attaveqarfimmut EU-mi neqeroorut saqqummiuteqqammerparput, tassani pilersuisutut neqeroorusuttut qaaqquagut. Kalaallit oqaasiinik kulturiannik ilisimasaqarluartuunissaat, tamatumalu saniatigut pisariaqartunik suliamut tunngasunik piginnaasaqartariaqarnerat inuttassarsiuussinitsinni tamani assigiissutaavoq. Danmarkimi Kalaallit Nunaannilu kikkut tamaasa pilersuisutut neqeroorlutik qinnuteqaqqullugit imaluunniit neqerooruteqaqqullugit kajumissaarpagut.”, Anja Mangelsen allappoq. 

Inatsisit naapertorlugit suleqatigiissitat nutaat 121 millionit koruuninik aningaasaliiffigineqarput.