Danmarkimi
niuertarfimmi niuerniaraangavit nioqqutissat arlaqartut ukiuni marlussunni
kingullerni akisunipilussuanngorsimapput. Manniit akuutissartaqanngitsut
poortat 30 aamma 40 koruunit akornanni akeqarput. Kaffi puussiaq allaat 100
koruuninik akeqarsinnaavoq, punnerlu 20-30 koruuneqarsinnaalluni. Aamma
olivenuulia, sukkulaat neqilu ukiuni tallimani kingullerni
akisunerulersimaqaat. Soorliuna nioqqutissat ilaat aningaasat
naleerukkiartornerannik taama sunnerneqartigisimasut allat kalluarneqaratik?
Nioqqutissat
pisiannaatta akitsorsimanerannut tigussaalluinnartumik nassuiaatissaqarpoq,
Henning Otte Hansen, Københavnip ilisimatusarfiani inuussutissat nukissallu
aningaasaqarnerannut ingerlatsivimmi ilisimatusartoq siunnersortaanerlu
nassuiaavoq.
Danmarkimi
niuertarfimmi niuerniaraangavit nioqqutissat arlaqartut ukiuni marlussunni
kingullerni akisunipilussuanngorsimapput. Manniit akuutissartaqanngitsut
poortat 30 aamma 40 koruunit akornanni akeqarput. Kaffi puussiaq allaat 100
koruuninik akeqarsinnaavoq, punnerlu 20-30 koruuneqarsinnaalluni. Aamma
olivenuulia, sukkulaat neqilu ukiuni tallimani kingullerni
akisunerulersimaqaat. Soorliuna nioqqutissat ilaat aningaasat
naleerukkiartornerannik taama sunnerneqartigisimasut allat kalluarneqaratik?
Nioqqutissat
pisiannaatta akitsorsimanerannut tigussaalluinnartumik nassuiaatissaqarpoq,
Henning Otte Hansen, Københavnip ilisimatusarfiani inuussutissat nukissallu
aningaasaqarnerannut ingerlatsivimmi ilisimatusartoq siunnersortaanerlu
nassuiaavoq.
Peqqutaasut
ilaat akitsuutit kunngiannik Trumpimik, panernersuaqarneranik, uteqqiasumik
nualluttoqarneranik nappaalanermillu nassuiaatissaqarput.
Manniit karrillu
Tunisassiaq
aalisakkanik siatsinermi, boor’luliornermi kaagiliornermilu atorneqartartoq
aallaniutigeriartigu: Mannik.
- USA-mi
manniit akii 300 procentimik Danmarkimilu 30 procentit missaannik
qaffassimapput. Matumani peqqutaavoq timmissat nualluuteqarnerat USA-mi
manninnik tunisassiortorpassuarnik eqquisimasoq, taannalu peqqutaalluni
kukkukuutit pingajorarterutaasa tungaannoortut tamatuminnga toqquteqarlutik,
Henning Otte Hansen aamma SEGES Innovationimi, nunalerinikkut
piujuartitsinermik aaqqiissuteqarnermik suliaqartumi siulersuisunut ilaasortaq
nassuiaavoq.
Nunarsuarmi
tamarmi manniit ikinnerulersimapput, piumaneqarneralli taannaalluni,
taamaattumik akit qaffallutik. Tamatuma saniatigut tunisassiaq kukkukuut
manniliornissaminnut pinngitsoorsinnaanngisaat akit qaffannerannit aamma
eqqugaavoq, tassalu karrit.
- Ukraine
karrinik qajuusiassanillu annertumik avammut niuertuuvoq. Ruslandilli nunamik
saassussineratigut karrinik avammut niuerneq attanneqarsinnaanngilaq, Henning
Otte Hansen oqaluttuarpoq.
Tamatuma
saniatigut karrinik piumasaqarneq siusinnerusumiit annertunerulersimavoq.
- Toqqorsivimmiititatsinniit
annertunermik karrinik nerisimavugut. Ukrainemi sorsunnerup saniatigut
peqqutaavoq Europami naatitsinerit silaannaap allanngoriartorneratigut
kiannerulerneranit pitsaannginnerunerat, nunarsuarlu inuttusiartuinnarluni.
Tamanna akisunerulersitsivoq, inuussutissanik ilisimatooq oqarpoq.
Karrinik
toqqorsiviit imaqusunnerat kukkukuullu nappaateqartorpassuit imminnut
sunneeqatigiipput.
- Karrit
akii qaffakkaangata saniatigut manniit akii qaffattarput kukkukuut karrinik
nerisaqarmata. Imminut sunneeqatigiinneruvoq, taamatullu pisoqartarnera akit
qaffannerannik ilaneqaraangat tamanna aningaasat naleerukkiartornerannik
taaneqartarpoq, Marcus Asplung, Copenhagen Business Schoolimi
aningaasaqarnermut professori nassuiaavoq.
Kaffi, punneq olivenuulialu
Tunisassiaq
alla akimigut qaffapiloorsimasoq tassaavoq olivenuulia, maannakkorpiaq
literimut 95 koruunit missaanni
akeqartoq (neqeroorutitut!) Nemlig.comimi.
- Akit
qaffarujussuarnerannut peqqutaavoq Spaniami panernersuaqarnera, taamaalillutik
olivenip orpittai toqullutik, Henning Otte Hansen oqarpoq.
2023-mi
2024-milu Spaniami nunap immikkoortui arlaqartut panernersuarmik eqqugaapput,
taamaalilluni killilersuisoqalerluni, ullormut imeq qanoq annertutigisoq
inuinnaat naasorissaasullu atorsinnaaneraat.
- Kiannera
soorunami olivenip orpiinut sunniuteqarpoq, olivenimillu tunisassiornerup
ilarpassui sequmillugit. Taamaalillunilu piumaneqartupilussuanngorput
tunisassiat ikilillutik, tamanna akit qaffannerannut peqqutaalluni, CBS-imit
Marcus Asplund nassuiaavoq.
Kaffi aamma
taamaappoq silaannaap allanngoriartorneranit sunnerneqarluni. Silap kiallunilu
masannartuliornera Sydafrikami tunisassiorfiunerpaasumi kaffit orpigaannut
pissarsiassartaannullu ajortumik sunniuteqarpoq.
- Silap
pissusaa aamma punnerup immuullu akiisa qaffasinnerannut peqqutaavoq,
naasorissaasorpassuit immuiartakkanik nersussuaateqartut siunissamut
nalornillutik. Siunissami CO2-mik aniatitsinermut akitsuutit immuiartakkanik
nersussuaateqarnissamik aningaasaliinermik akilersinnaajunnaarsitsissaaq,
KU-mit Henning Otte Hansen aamma siusinnerusukkut Danmarkimi nunalerinermi
siunnersuisoqatigiinnut pisortaasimasoq oqarpoq.
Naasorissaasut
tunisassiaasa akisunerat aamma nersussuup neqaata akianut sunniuteqarpoq.
Naasorissaasorpassuimmi siusinnerusumiit sivisunerusumik utaqqisarput
nersussuaatimik immuiartakkat toqoraaviliaannissaannut, immuk punnerlu
piumaneqartupilussuummata.
Taamaattumik
niuertarfiup nillataartitsiviani nersussuup neqaa annikinnerulersimavoq,
taamaalillunilu aamma akia qaffaqqilluni.
Sukkulaatit virusiat
Akit
qaffakkiartornerat aamma tunisassiamik piumaneqarluartumik eqquivoq:
Sukkulaat.
Akikitsunut niuertarfimmi Rema1000-imi Marabou 40 koruuneqarpoq. Akiata
qaffanneranut peqqutaavoq nunarsuarmi uggornartut ilaat, tassalu sukkulaatit
virusianik taaneqartartoq ’cacao swollen shoot virus disease’. Virus kakaop
orpiinik tunillaasarpoq ingammillu Afrikami nunanut arlalinnut soorlu Ghanamut,
Elfenbenskystenimut Malaysiamullu siaruaassimalluni. Ghanami virus
peqqutigalugu 2024-mi kakaomik pissarsiat 15 aamma 50 procentit akornanni
annikillisimapput, USA-mi misissuineq naapertorlugu.
Akitsuutit nappaalanersuillu iluaqutaanngitsut
Silaannaap
allanngoriartornerata, sukkulaatit virusiat, timmissat nualluutaat silallu
pissusaanut politikkip saniatigut pissutsit marluk ilisimatuunit
erseqqissarneqarput, niuertarfinni inuussutissat akisunerunerat pineqartillugu.
Aapparaa COVID-19 2020-miit nunarsuarmi eqquisoq, sulilu ulloq manna tikillugu
nunarpassuarnut sunniuteqartoq.
- Umiarsuit
Kinap USA-llu akornanni inuussutissanik assartuisut arlaqartut
nappaalasoqarnera peqqutigalugu uninngatinneqarput tulaqqusaanatillu, Henning
Otte Hansen aallarniivoq.
- Taamaaliornikkut
nunat assigiinngitsut akornanni niuernermi attaveqaasersuutit isasoorput,
iluarsiniarnerallu sivisusimalluni. Taamaattumik suli sunniuteqarput akit
qaffasinnerunerannut.
Nappaalanersuup
»akit pullannerat« aallarnerpaa akit qaffarujussuartillugit, Henning Otte
Hansen oqarpoq.
- Iluarnerulinngilaq
USA-p præsidentia Trump nunarsuarmi nunat akornanni niueqatigiinnissamut
atukkanik allannguimmat akitsuuterpassuarnik nutaamik pilersitsilluni,
nassuiaavoq.
Trumpip
akitsuutitigut sorsunneratigut assersuutigalugu umiarsuit containerinik
usisartut taamaatinneqartippai Danmarkimilu internetikkut niuerneq eqqorlugu.
Erseqinasi
Neriuutissaqarporli.
Naatsorsuutigaara
akit ukiut tulliuttut marluk ingerlaneranni appaqqissasut. Qujanartumik
naasorissaasut sumi tamaaniittut aaqqiiniallaqqittarput, tunisassiarlu
piumaneqarneruleraangat sumiiffimmi allami sukkasuumik tunisassiornermik
annertusiisarlutik, Henning Otte Hansen oqarpoq.
CBS-imit
Marcus Asplund aamma taamatut isumaqarpoq.
- Naatsorsuutigaarattaaq
ukiut marlussuit tulliuttut ingerlaneranni akit appassasut. Nunallu ilaanni
silap pissusaa ajoqutaasoq allani iluaqutaassasoq - tassalu siunissaq qaninnerusoq
isigalugu. Assersuutigalugu Danmarkimi viinninik
immiorsinnaasoqarnerulersimavoq.
