Tallimanngorneq septembarip 20-anni Inatsisartut ataatsimiinnerat kingulleq nalunaaqutaq 11.00
aallartissaaq, tamatumalu peqatigisaanik namminiilivinnissamut naalakkersuisup
Vivian Motzfeldtip, Siumut, ukiaanerani ataatsimiinnerup ammarneqarnera sioqqullugu
tunniunniarlugu neriorsuisimaneratut namminiilivinnissamut aqqut pillugu
naatsumik sukumiisumilli nassuiaammik tunniussinissamut piffissaliussaq
qaangiutissaaq.
Siumumiit Kuno Fenckerip upernaakkut ataatsimiinnermi partiinit
naalakkersuisooqatigiinnit marlunnit taperserneqarluni inatsimmi § 21-p
atuutilersinneqarnissaa siunertaralugu namminersorneq pillugu
ataatsimiititaliamik pilersitsisoqassasoq, tamatumalu peqatigisaanik
namminiilivinnissamut suliniutit pillugit naatsumik nalunaarusiornissaanik Naalakkersuisut
peqquai.
Tallimanngorneq septembarip 20-anni Inatsisartut ataatsimiinnerat kingulleq nalunaaqutaq 11.00
aallartissaaq, tamatumalu peqatigisaanik namminiilivinnissamut naalakkersuisup
Vivian Motzfeldtip, Siumut, ukiaanerani ataatsimiinnerup ammarneqarnera sioqqullugu
tunniunniarlugu neriorsuisimaneratut namminiilivinnissamut aqqut pillugu
naatsumik sukumiisumilli nassuiaammik tunniussinissamut piffissaliussaq
qaangiutissaaq.
KALAALLIT NUNAANNI NAMMINIILIVINNISSAMUT AQQUT
Namminersorneq pillugu inatsimmi § 21:
Imm. 1 Kalaallit Nunaata namminiilivinnissaanik aalajangerneq inuiaat kalaallit
aalajangernerannik tunngaveqassaaq.
Imm. 2. Imm. 1-imi pineqartutut ittumik aalaja- ngiisoqarpat Kalaallit Nunaata namminiilivinnis-
saa piviusunngortinniarlugu Naalakkersuisut aamma Danmarkimi naalakkersuisut
akornanni isumaqatigiinniarnerit aallartinneqassapput.
Imm. 3. Naalakkersuisut Danmarkimilu naalak- kersuisut Kalaallit Nunaata
namminiilivinnissaata piviusunngortinnissaanik isumaqatigiissutaat pissaaq
Inatsisartut akuersinerannik tunngave- qartumik aamma Kalaallit Nunaanni
innuttaasunik taasisitsinikkut akuerineqassalluni. Aammattaaq taamatut
isumaqatigiissuteqarneq Folketingip akuersineratigut pissaaq.
Imm. 4. Kalaallit Nunaata namminiilivinnerata kingunerissavaa Kalaallit Nunaata
imminut naalagaaffittut oqartussaaffigilernera.
(Namminersorneq pillugu inatsit 12. juuni 2009-meersoq)
Siumumiit Kuno Fenckerip upernaakkut ataatsimiinnermi partiinit
naalakkersuisooqatigiinnit marlunnit taperserneqarluni inatsimmi § 21-p
atuutilersinneqarnissaa siunertaralugu namminersorneq pillugu
ataatsimiititaliamik pilersitsisoqassasoq, tamatumalu peqatigisaanik
namminiilivinnissamut suliniutit pillugit naatsumik nalunaarusiornissaanik Naalakkersuisut
peqquai.
(Namminersornermut inatsimmi § 21-imi, „Kalaallit Nunaata
namminiilivinnissaa“-nik qulequtaqartumi, alloriarnissamut pilersaarutit
sisamat Kalaallit Nunaata namminersulivinnissaanik kinguneqartussat,
allassimapput. Paasissutissat takukkit).
– Naalakkersuisup Vivian Motzfeldtip Inatsisartuni amerlanerussuteqartut
ukiakkut ataatsimiinnerup aallartinnginnerani nassuiaateqarnissaannik
aalajangernerat malissagaa naatsorsuutigilluinnarpara, Kuno Fencker
Sermitsiamut sapaatip akunnerata aallartinnerani oqarpoq.
– Taavami tallimanngorpat ullaap tungaa nalunaarusiaq tiguneqarsimanngippat?
– Vivian Motzfeldtip neriorsuutini eqquutsissagaa upperilluinnarpara.
Partiimi ataatsimi ilaasortaavugut, partiillu iluani oqaloqatigiinneq
imaluunniit § 37 naapertorlugu apeqquteqartoqarnera nalunaarusiaq pillugu
paasiuminaatsumik immaqa aaqqiisinnaavoq, Kuno Fencker oqarpoq.
Naleqqalli siulittaasua Pele Broberg Inatsisartuni aalajangiiffigisassatut
siunnersuutit qassit akuerineqarsimanersut Naalakkersuisuniilli
malinneqarsimannginnersut § 37 naapertorlugu apeqquteqareersimavoq.
Qinersinerummi kingorna aallaqqaataaneertoqassammat nukingernarpoq.
Qulequttat pingaarutillit pillugit nalunaarusiaq naatsoq
Inatsisartut upernaakkut ataatsimiinneranni Kuno Fenckerip siunnersuutaa
Namminersorlutik Oqartussat inatsisaanni § 21-p atuutilersinneqarnissaanik
siunertalimmik ataatsimiititaliarsuarmik pilersitsinissamik Atassutillu siulittaasuata
Aqqalu C. Jerimiassenip innuttaasut namminiilivinnissamut qanoq isumaqarnersut
paasiniarlugu innuttaasunik isumasiuinissamik siunertalimmik innuttaasunik
taasisitsinissamik siunnersuutaa oqaluuserineqarput.
Inatsisartuni oqallittoqareersoq Inatsisinut Ataatsimiititaliaq
allannguutissanillu siunnersuuteqarluni nalunaarusiorpoq, tassanilu
Naalakkersuisunut arlalinnik piumasaqaateqarpoq.
Kuno Fenckerip allannguutitut siunnersuutigineqartoq akueralugu:
– Naalakkersuisut Namminersorlutik Oqartussat pillugit inatsimmi § 21-p
atuutilersinnissaa siunertaralugu ataatsimiititalialiussapput.
Tamatuma saniatigut
Naalakkersuisut nassuiaatissamik naatsumik Aqqalu C. Jerimiassenip apeqqutaanut
ilaannakuusumik akissuteqaateqartussamik saqqummiussisussanngortinneqarput:
— § 21-mi qulequttat sisamat tamaasa naatsumik nassuiarneqassapput.
– Suliassamut tunngatillugu suliassiissummik, piffissaliussat
ataatsimiititaliallu katitigaanerat ilanngullugit.
– Tunngaviusumik inatsisissatut siunnersuutip maanna atuuttup
nalilersorneqarnera.
– Kalaallit Nunaata namminiilivinnissaa naalagaaffinngornissaalu pillugit
innuttaasunik taasititsinissamut sinaakkutissat nalilersorneqarnissaat.
Kuno Fenckerip namminiilivinnissaq pillugu suliniut ukiup affaata matuma
siornatulli ullumikkut pingaaruteqartigisoq, ataatsimiititaliarsuarmillu
pilersitsinissamik siunnersuutimi suliarineqarnissaa annertuumik
naatsorsuuteqarfigalugu Sermitsiamut oqaatigaa.
Oqaaseq isumalioqatigiissitaq 1970-ikkunni namminersorneq pillugu qallunaat kalaallillu
isumalioqatigiissitaannut 1900-kkunnilu namminersorneq pillugu qallunaat
kalaallillu isumalioqatigiissitaannut attuumassuteqarami oqallisaanikuuvoq.
– Qanorluunniit taasinnaavat, eqimattamilli suleqatigiinnermut tunngavoq,
tassanilu angissusiunngitsoq suliassalli naammassinissaannut piginnaaneq
aalajangiisuuvoq, Kuno Fencker oqarpoq.
Folketingimi
pingasunngornermi maajip 29-ani naggataarutaasumik oqallinnermi Aki-Matilda
Høegh-Damip, Siumut, aamma Aaja Chemnitzip, Inuit Ataqatigiit, oqaluut “atulersitsinissaq”
qanoq paasisariaqarnersoq oqallisigivaat.
Ministeriunerup Mette Frederiksenip Naalakkersuisullu siulittaasuata Múte B.
Egedep § 21 atuutilersinnissaa pillugu oqarasuaatikkut oqaloqatigiinnerat
pinngitsoorsimasoq Sermitsiap siusinnerusukkut allaaseraa. Ima paasillugu:
Naalagaaffiup Naalakkersuisullu Namminersorlutik Oqartussat inatsisaanni
paragraffi pingaarutilik kisimik atuutilersissinnaavaat.
– Immikkoortumi 1-imi allassimasut malillugit suliap aallartinnera
pissutigalugu upernaami ataatsimiinnermi aalajangiineq § 21-mik
atuutilersitsisuusoq isumaqarfigaara. Ataatsimiititaliarsuup suliani
naammassippagu Kalaallit Nunaata namminiilivinnissaa pillugu danskit
naalakkersuisui pisortatigoortumik isumaqatigiinniarfigisinnaassavavut, Kuno
Fencker ullumi oqarpoq.
Tamarmik suliaqartut
Piumasaqaatit sisamat pillugit nalunaarut Naalakkersuisut suliaasa ilaat,
ilaatigut Inatsisartut tunngaviusumik inatsisissatut siunnersuutip
nalilersorneqarnissaanik piumasaqarneranut, akerliupput.
Vivian Motzfeldtip tunngaviusumik inatsisissaq pillugu ataatsimiititaliarsuup
suliaa tunngaviusumik inatsisissatut siunnersuutitut pitsaasutut oqaatigaa,
aammali amigaateqarnerarpaa:
- Siulequt eqqaassanngikkaanni kulturikkut naleqartitavut tunngaviusumik
inatsisissatut siunnersuutimi inaarutaasumi ilanngunneqarsimanngitsut ilagaat.
Vivian Motzfeldt Nuummi, Kujataani Avannaanilu innuttaasunik
ataatsimiititsivoq, tassanilu peqataasut kulturikkut naleqartitat pillugit
oqalliserusussuseqarluarput.
Tunngaviusumik inatsisissatut siunnersuut ukiuni arfinilinni
suliarineqarsimananilu 30 millionit koruuninik naleqarsimanngitsoq partiit
illuatungiliuttut Vivian Motzfeldt-itulli inussiarnertiginatik oqartarput.
Aallaqqaataaneertariaqarpasippoq.
- Tamannalu iluaqutaasinnaavoq, Kuno Fencker isumaqarpoq.
– Naalagaaffinngornissaq tunngaviusumik inatsisissamut ilanngunneqassaaq,
taamaattumik tunngaviusumik inatsisissaq pillugu innuttaasunik taasititsinissaq
sioqqullugu namminiilivinnissaq pillugu innuttaasunik
taasititsisoqartussaassaaq. Tamannali tunngaviusumik inatsisissaq pillugu
innuttaasunik paasissutissiiuarnissatsinnut peqataatitsiuarnissatsinnullu
akornutaateqassanngilaq, taannami tunngaviusumik inatsisissatut
siunnersuutaavoq, naammassisanut allattorsimaffiunngitsoq, Kuno Fencker
oqarpoq.
