SERMEQ AAKKIARTUPILOORTOQ
»Aarlerinartut ernumanarput«
Sermeq iminngortarpoq, piffissallu ingerlanerani nunanngortarluni. Sermersuarmi taama pisoqarpoq. Ilisimatusartut suleqatigiit misissuinerminni angisuumi paasisatik saqqummiuppaat, taakkunanilu allanngornerujussuit Nunatsinnik qorsuunerulersitsisut takuneqarsinnaallutik.
Issittumi kiatsikkiartornera nunarsuarmi sumiiffinnit allanit amerlanernit pingasoriaammik/sisamariaammik sukkaneruvoq.
Foto: Leiff Josefsen
Nunarput
annertusiartuinnarpoq - ilorpiaminit annertusiartorami.
Nunatta
timaa ukiut kingulliit 30-t ingerlaneranni nunataqarnerulerpoq.
Ilisimatusaatigalugu
misissuineq nutaaq nuannersumik taama paasisaqarfiuvoq. Tamatuma
pitsaanngequtigalugu sermersuup aakkiartupiloornera uumasunut inunnullu
pitsaanngitsunik arlalinnik kinguneqarnera.
Ilaatigut
attaveqaasersuutit akornuserneqarsinnaapput, soorlu Kangerlussuarmi
Akuliarusiarsuup Kuuata ikaartarfia qarsutsinikkut 2012-imi aserorneqarmat.
PISARTAGAQARTUNUT
Allaaserisaq una Nutaarsiassaqartitsivimmi aviisit naqitat
ilaanni allaaserisaavoq.
Allaaserisat
pisartagaqartunit siunissami taamaallaat atuarneqarsinnaajumaassapput.
Atuarluarna
Aasakkut
piffissami sivisuumi kiatseruttornerani sermip immikkut ittumik aanneratigut
ikaartarfik mittarfimmi nunaqarfimmik
ataqatigiisitsisoq, pinngortitami erngup nukingisa sakkortuut
pilersinneqarnerisigut aserorneqarpoq.
Aasaanerisa
immikkut ittumik kiannerusalernerisigut pinngortitami nukiit angisuut
taamaattut aallartinneqarsinnaasassapput.
Nuna pukkitsoq marrangasoq immap
killinganiittoq
Ilisimatusartut
nunanit tamalaaneersut suleqatigiit, paasissutissanik toqqissisimananngitsunik
saqqummiussisuupput. Taakku ilagaat Leeds Universitetimi professori sermersiooq
Jonathan Garrivik, taassuma tusagassiuutinut nalunaarummi Issittumi silap pissusiata
allanngoriartupiloornera qanoq kinguneqarsinnaanersoq sukumiisumik nassuiarpaa.
-
Sermip aakkiartornera allatigut sunniuteqartoq takusinnaavarput, tamannalu
sermip aakkiartorneruneranik “Nunattalu qorsuunerulerneranik”
kinguneqassalluni. Sermip aakkiartortup qaarsoq meqquitsoq nuisittarpaa,
piffissallu ingerlanerani tamanna qeriuaannartumut masarsunnguutissalluni,
naggataagullu nunap ilaa tamanna orpigaqalissalluni, Jonathan Garrivick
tusagassiuutinut nalunaarummi taama issuarneqarpoq.
Sermersuup
aakkiartornerata kingunerisaasa ilaat alla tassaavoq sermersuup sinaani,
sioraaqqat annertuut aamma kinnerit ujaranngortut sermimeersut tamaanga
kittarmata, tamaanimi sermip aanneranit imeq annertooq immap tungaanut
kuuttarmat.
Allanngoriartornermi
tamatumani sermip aanneri tamakku nunatut pukkitsunngussapput marrangasut immap
killinganiittut. Nunap erngullu akornaniittumi.
-
Allanngoriartornerit sunniuteqarnerlussinnaapput, ingammik nunap
inoqqaavinut,
taakkumi
piniariaasii Issittumi pinngortitap ataqatigiinneranut pingaaruteqarmata,
misissuinermi nutaami allaaserinnittuni aaqqissuisoq Michael Grimes CNN-imut
oqarpoq.
Tamatumunnga
peqatigitillugu nunarsuaq tamakkerlugu kingunerisinnaasai tikkuarpai.
- Kalaallit Nunaanni sermersuup aakkiartornera nunarsuarmi imavissuit
qaffakkiartornerannut pissutaaqataangaatsiarpoq, tamannalu maannakkut
siunissamilu angisuunik unammilligassaqassaaq, CNN-imut oqarpoq.
“Ernumanartorujussuuvoq”
Ilisimatusartut
nunap allanngoriartornera uppernarsarniarlugu, qaammataasamit assilisat ukiut
30-t matuma siornagut assilisat, ullutsinni assilisanut sanilliuppaat.
Danmarkimi
silap pissusianut ministerip Dan Jørgensenip misissuineq atuarsimavaa
ernumanartoqartillugulu, tamannalu DR Nyhederimit apersorneqarnermini
oqaatigaa.
- Tamanna ernumanartorujussuuvoq, tamatsinnullu ersarissumik takutippaa
silap pissusiata allanngoriartornera siunissami pisussatut isigissanngikkipput.
Allanngornerit maanna takkutereerput, DR-imut oqarpoq nangillunilu:
-
Sutigut tamatigut iliuuseqartoqartariaqalerpoq. Silap pissusiata
allanngoriartornera ilungersunartorujussuuvoq, immaqalu siusinnerusukkut
ernumagisimasatsinnit suli ilungersunarnerussaaq, taamaattumillu
iliuuseqarfigisariaqarparput, ministeri oqarpoq.
Dan
Jørgensenip piffissami aggersumi silap pissusiata allanngoriartornera
mingutsitsinnginnerunissarlu pillugit nunat tamalaat isumaqatiginninniarnerinut
peqataaleruni misissuinerup inerneri saqqummiunniarlugit neriorsuutigaa.
Sermersuup
aakkiartornerata pitsaanngitsumik sunniutaa alla tassaavoq, gasit silaannarmik
kissakkiartortitsisartut nunarsuup silaannartaanut qaffakaasarnerat. Tamanna
nunarsuup kiatsikkiartorneranut ilasaataasarpoq, sermillu aanneratigut imeq
annertunerusoq pinngortarluni nunarsuup kiatsinneruneranik kinguneqartumik.
Pitsaanngitsumik uteqattaarneq.