Danmarkimi ukioq ataaseq efterskolerneq

Denne artikel er fra uddannelsesavisen, der kan findes her

Kalaallit Illuutaat inuusuttunik Kalaallit Nunaanneersunik Danmarkimi efterskolelertussanik tikilluaqquseqqammerput. Inuusuttut nunap annersaani agguataarsimapput – Jyllandilli avannaani amerlaneroqaat.

Jyllandip avannaa nuannarineqarnerpaavoq

Jyllandip avannaani efterskolemi atuartut 100-ngajaat nalunaarsorneqarsimapput, Aalborgimi Kalaallit Illuutaanni pisortaq Anna Lynge oqaluttuarpoq. Pingaartumik Galtrup Efterskole Morsimiittoq soqutigineqarluarpoq. Jyllandip avannaani atuartut affaat tassani nalunaarsorsimapput. Efterskolemi katillugit 150-ngajaat 8., 9. aamma 10. klassini atuarput. Atuartut atuartitsissutinik toqqagassaqarput: DIY, nipilersorneq, timersorneq, nerisassiorneq aamma computerikkut timersorneq.

– Efterskolemut atuariartortarneq suli nuannarineqarluarpoq, uagullu tigooqqaanerpaasarpugut. Galtrupip saniatigut aamma Havordsminde efterskole, Dronninglund efterskole, Hørby efterskole, Rebild efterskole allarpassuillu efterskolerfiupput. Jyllandip avannaani efterskolemut atuariartortartut taama amerlatiginerat maani Kalaallit Nunaannit amerlasuut najugaqarnerannik pissuteqarunarpoq, taamaalilluni qanigisaqarluartoqarpoq. Tamatuma saniatigut aamma tamaani efterskolerpaaluit kalaallisut oqaasilinnik sulisoqarput, tamannalu soorunami aamma atuartunut kajungernarpoq, Anna Lynge oqaluttuarpoq, taannalu nammineq efterskolemi ilinniartitsisuusimavoq, taamaattumillu neqeroorut pillugu pitsaasuinnarnik oqaaseqarsinnaavoq. 

– Oqartoqartarpoq efterskolemi ukioq ataaseq ukiunut nalinginnaasunut arfineq-marlunnut assersuunneqarsinnaasoq. Ukiumi tamatumani misilittagarilikkat amerlasaqaat. Inuusuttut inerillualersarput nammineersinnaanerullu isumaanik paasinnilertarlutik, inunnullu allanut attaveqarnermik attaveqarfeqaatinillu pilersitsisarlutik. Tamatuma saniatigut inuusuttut Danmarkimiinnerminni oqaatsinik ilisimasaqassusaat annertusisarpoq, qallunaatullu oqalunnissamut pikkorinnerulertarput.

Oqaatsit unammillernartarput

Kujasinnerulaartumi – Jyllandip qeqqani efterskolerusuttartut ukiut siuliinut naleqqiullugit taama amerlatigiinnarput. Taama oqaluttuarpoq Aarhusimi Kalaallit Illuutaanni pisortap tullia suliniummillu aqutsisoq Marie Kahlig.

– Ilinniartut 66-it nunap immikkoortuani efterskolini assigiinngitsuni 28-ni atuarput. Siornamut sanilliullugu marlunnik amerlanerupput. Atuartut amerlanersaat aggustip aqqarnani aallartittussaanikuupput, 66-inilli 16-it kingusinaarlutik tikittariaqarsimapput, Kangerlussuarmit timmisartuussinerit taamaatiinnarneqarnerat pissutigalugu.

Jyllandip qeqqani atuarfiit Mellerup Fri- og Efterskole, Vejlefjordskolen, Samsø Efterskole, Silkeborg Efterskole aamma Tjele Efterskole kalaallit atuartuinit soqutigineqarluarput.

- Ukiunili makkunani inuusuttut oqaatsitigut piginnaanerat unammillernartuuvoq, Marie Kahlig oqaluttuarpoq:

– Inuusuttut amerliartuinnartut qallunaatut oqalussinnaavallaannginnerat oqalussinnaanngilluinnarneralluunniit malugisinnaavarput. Ilaat tuluttuinnaq oqaluttarput, kalaallisut qallunaatullu oqalussinnaanatik. Kalaallit Nunaanni atuartut oqaatsit sorliit atorlugit oqaluttariaqarnersut isummerfigisanngilarput, inuusuttulli qallunaatut oqalussinnaavallaanngikkaangamik qallunaat inuiaqatigiivinut attaveqarniarnerminni unammillernartitsinerusartut takusinnaavarput.

Kulturi pillugu ingerlatitseqqinneq

Siorna Jyllandip qeqqani 20 procentit taamaatitsiinnarsimapput.

- Amerlaqaat, qujanartumilli aamma ukiorissaartut ingerlalluartullu amerlapput.

Kalaallit Illuutaat timmisartoqarfimmut aallernerup saniatigut aamma Kalaallit Nunaata Danmarkillu imminnut attuumassuteqarnerat pillugu sumiiffimminni efterskolinut ilinniartitsisarput.

– Nunat imminnut attuumassuteqarnerat, ataatsimut oqaluttuarisaanerat maluginiarnartullu pillugit ilisimasanik ingerlatitseqqiisarpugut, inuillu nunat assigiinngitsut akornanni naapeqatigiikkaangata qanoq pisoqartarneranik efterskolemi atuartut sulisullu paasisaqartittarpavut. Taamatut ingerlatitseqqiineq kulturikkut oqaatsitigullu assigiinngissutit qanoq isumaqarnerannik, taakkulu qanoq iliuuseqarfigineqarsinnaanerinik efterskolit allaanerulluinnartumik aallaaveqartitsilersinnaallunilu isiginnittaaseqalersitsisinnaavoq, Marie Kahlig oqaluttuarpoq.

Angerlarsertarneq ajornartorsiutaasoq

Atlantikup avannaata illuutaanni aamma Kalaallit Illuutaanni Odensemiittuni, Danmarkip kujataani, atuartut 78-it efterskolelersimasut nalunaarutigineqarpoq. Siorna 56-iusunit amerlanerulaarput. Pisortaq Annette Bogø Lyberth taamatut oqaluttuarpoq.

Ærø Efterskole immikkut piumaneqarluarpoq, ukioq mannalu Kalaallit Nunaannit atuartut 15-it tassani atualerput. Jyllandip avannaani Galtrup Efterskoletulli atuartut ilaqutariinnik attaveqaateqartariaqanngillat. Tamatuma saniatigut Hjemly Fri- og Idrætsefterskole nuannarineqarluarpoq. Aammattaaq Rejsby Efterskole, Kildevæld Efterskole aamma Eisbjerghus Efterskole nuannarineqarluarput.

Angerlarsertarneq qallunaatullu oqaatsit Danmarkip kujataani kalaallinut atuartunut ajornartorsiutaanerpaapput.

– 2023-p naanerani atuartut sisamat allamut nuussimapput aqqanillit atuarnerminnik unitsitsisimallutik, Annette Bogø Lyberth oqaluttuarpoq.

Atlantikup avannaata illuutaa aamma Kalaallit Illuutaat Odensemiittoq oqaatsit marluk atorlugit atuartunut, angajoqqaanut, ilaqutariinnut attaveqaataasunut atuartunullu pisariaqartitsisunut ilitsersuillutillu siunnersuisarput.

- Ilinniartut tamaasa siunnersuinissamik neqeroorfigisarpavut, atuartullu kaffisorniartarfitsinnut kulturikkullu aaqqissuussanut ornigussinnaajuaannarput, atuarfimmilu kiffartuutivut atorsinnaavaat.

Sjællandimi amerlerialaartut

Kiisalu Sjællandimi ukioq manna efterskolelersut 18-iupput. Københavnimi Kalaallit Illuutaanni pisortaq Leise Johansen taama oqaluttuarpoq:

– Ukioq manna efterskolemi atuartut amerlerialaarneri takuarput. Efterskolit aallartiffii assigiinngitsuupput, amerlanerilli aggustip aqqarnani atualerput, aammali ulloq taanna sioqqullugu kingornalu atuartut ilaat atualissapput.

Leise Johansen naapertorlugu efterskolit ilaat allattorsimaffinni ilaajuaannarput, sumiiffimmili tassani efterskolerpassuit assigiinngitsuupput.