Inatsisartut
Ineqarnermut Attaveqaasersuutinullu Naalakkersuisup Hans Peter Poulsenip (S)
attartortuunermiit piginnittuunermut aaqqissuussinermut allannguutissatut
siunnersuutaa marlunngornermi oktobarip 15-ianni oqaluuserissavaat.
”Allannguutissatut
siunnersuummi anguniarneqarpoq, kommunit Namminersorlutillu Oqartussat
allaffissornikkut oqilisaanneqarnissaat kiisalu inuiaqatigiit aningaasaataasa
pitsaanerpaamik atorneqarnissaannik qulakkeerinninneq. "
"Tassunga atasumik
attartortut pisortat inissiaataannik namminneq attartukkaminnik
pisisinnaanerannut periarfissat pitsanngorsarniarlugit allannguisoqarnissaanik
siunnersuusiortoqarpoq, immikkullu inuusuttut siullermeerlutik pisiniartussat
periarfissaannik aamma pilersitsisoqarniarluni”, Hans Peter Poulsenip
siunnersuutaa pillugu siullermeerinninnermi saqqummiussissummi allassimavoq.
Siunnersuut
pisortat inissianik ikinnerpaanik pigisaqalernissaat siunertaralugu
ineqarnermut aningaasalersuinerup nalilersorneqarnera tunngavigalugu
ineqarnermik aaqqissuusseqqinnerup atuutsilernissaanut ilaavoq.
Inissiat
pisortanit pigineqartut tunineqarsinnaassappata Namminersornerullutik
Oqartussat kommunillu inissiaataannik attartortittakkat piginnittup
inissiaataatut imaluunniit nammineq ineqarfittut tiguneqarnissaannut
Inatsisartut peqqussutaat aamma inissiat attartortittakkat pillugit
Inatsisartut inatsisaat allanngortinneqartariaqarput, tassani pisortat
attartortittagaat, attartortittakkat kaaviiaartitassatut
allagartaannaanngitsut, inissiat annertussusaat, sanaartornermut naatsorsuutit
uppernarsarneqarsimasut aamma ineqarfittut atorneqarneq pingaarnertut
pineqarput.
Kiisalu
ineqarnermut tapiissutit pillugit inatsisartut inatsisaannut aamma ineqarnermut
aningaasalersuineq pillugu inatsisartut inatsisaannut allannguutit.
Inissiat
qassit nammineq pigisatut inissianngortinneqassanersut nalunartoq
Siunnersuummi
inissiat pisortanit pigineqartut qassiunersut imaluunniit inissiat
attartortittakkat Namminersorlutik Oqartussanit kommuninilluunniit
pigineqartut, illoqarfinni najugaqarfinnilu sorlerni piginnittuunermut
piginneqataanermullu inissialiorfinngortinneqassanersut pillugit
paasissutissanik sukumiisunik piffissamullu pilersaarutinik allassimasoqanngilaq.
Aammattaaq inissianik
tuniniaanermi Namminersorlutik Oqartussat kommunilluunniit qanoq
isertitaqarsinnaallutik naatsorsuutigisinnaaneraat naatsorsorneqarsimanngilaq.
”Aningaasatigut
iluanaarutit, aningaasartuutitigut sipaarutit, aningaasaliissutaasimasuniillu
iluanaarutit qanoq amerlatigissanersut missiliorneqarsinnaanngilaq. "
"Tamatumani
inissiat attartortittakkat qanoq amerlatigisut allanngortinneqassanersut,
illuutillu niuernermi qanoq naleqassanersut siumut ilisimaneqarsinnaannginnera
patsisaavoq,” pisortanut aningaasaqarnikkut allaffissornikkullu kingunerisassat
pillugit nassuiaatini allassimavoq.
Inissialli
attartortittakkat inissianut piginneqatigiiffinnut allanngortinnerat aamma
inissiat piginneqatigiilluni inissiaatillit peqatigiiffiannut tunniuttarnerat
inissiat attartortittakkat niuerfinni nalingannut naatsorsorlugu pissaaq,
taamaattoq minnerpaamik inissiaq tamakkerlugu 7.000 kr./m2-imut nik
akeqartillugu.
Tunniussinermi inerniliunneqartut annersaasa ilaat
aningaaserivimmi imaluunniit taarsigassarsisitsisarfimmi taarsigassarsinikkut
aningaasalersorneqassaaq, siunnersuummut nassuiaammi allassimavoq.
Pisortat
inissianik attartortittakkanik nammineq pigisanngortitsinermikkut
attartortunullu tunisinermikkut ingerlatsinermut aserfallatsaaliuinermullu
aningaasartuutinik sipaaruteqarsinnaapput.
Aningaasaqarnermut
Naligiissitaanermullu Naalakkersuisoqarfik nalunaarusiamik
”Aserfallatsaaliuineq pisariaqartoq”-mik 2023-mi saqqummersitsivoq, tassanilu
Namminersorlutik Oqartussat inissiaataanni attartortittakkaniinnaq
aserfallatsaaliuineq 3,8 milliarder koruunit missaannik kinguaattoorfiusoq
takutinneqarpoq, sapinngisamillu iliuuseqartoqarpat ukiut qulit ingerlaneranni
tamanna annikillisinneqarsinnaavoq.
NALUNAARUSIAQ "INEQARSINNAATITAANEQ" PAASISSUTISSANIK UJARTUIFFIUVOQ
Inuit Pisinnaatitaaffii pillugit Ilisimatusarfik aamma
Kalaallit Nunaanni Inuit Pisinnaatitaaffii pillugit Siunnersuisoqatigiit
nalunaarusiaq “Ineqarsinnaatitaaneq” 2020-mi saqqummiuppaat, tassanilu Kalaallit Nunaanni ineqarnermut
tunngatillugu ineriartorneq naatsumik allaaserineqarlunilu innuttaasut
inuuniarnermikkut ajornartorsiortut inissiamik pissarsisinnaanerat
erseqqissarneqarpoq.
Kalaallit Nunaanni inissiat amerlanersaat pisortanit
pigineqarput. Inissiat attartortittakkat piginneqatigiilluni namminerlu
pigisaqalernissaannut kajumissaarinikkut inissiat nammineq pigineqartut
amerlineqarnissaat politikkikkut ukiorpassuarni anguniarneqarpoq.
“Ineqarneq pillugu politikkikkut suliniutit
allanngungaarsimanngillat, inissiammi 60 procentii taamaammata 2010-mi pisortat
inissiaat suli nalinginnaanerpaapput”, nalunaarusiami allassimavoq, tassanilu
2018-imi misissuinermi innuttaasut 42 procentii attartorsimasumik
inigisaqarlutillu. 34 procentii namminneq inigisaqarput. 24 procentii
sinneruttut attartukkami, ilaquttaminni najugaqarfimmiluunniit ineqarput..
Nunatsinni inissiaatileqatigiiffiit pisortanit pigineqartut
annerit pingasuupput, tassa Kommuneqarfik Sermersuup inissiaatileqatigiiffia
Iserit A/S aamma Namminersorlutik Oqartussat inissiaatileqatigiiffii INI A/S
aamma Illuut A/S.
Nalunaarusiami “Ineqarsinnaaneq” -mi paasissutissat
ataqatigiittumik aaqqissussat ujartorneqarput.
“Naalakkersuisut kommunit suleqatigalugit ineqarnermut
tunngasunik ilisimasat paasissutissallu ilaatigut inuit aalajangersimasumik
najugaqanngitsut pinngitsaalineqarlutillu anisitaasimasut amerlassusaat
pillugit misissuinerit, pissarsiarineqartarnissaasa nutarterneqartarnissaasalu
qulakkeertarnissaat inassutigaarput”, nalunaarusiami allassimavoq.
Namminersorlutik
Oqartussat kommunalbestyrelsilu tassunga peqatigitillugu ingerlatsinermut
iluarsaasarnernullu piginneqatigiilluni inissianut ataasiakkaanut
attuumassutilinnut pisussaaffeerutissapput.
Piginneqatigiillu inissiat
tunineqarnissaat tikillugu Naalakkersuisut kommunalbestyrelsilu pisarneq
malillugu piginneqatigiilluni inissianut Naalakkersuisunit
kommunalbestyrelsiniillu pigineqartunut piginneqatigiilluni inissiaatillit
peqatigiiffiannut inissianut tapiissuteqartassapput”, siunnersuummut
nassuiaammi allassimavoq.
Nammineq
piumassutsimik tunisineq
Allannguutissatut
siunnersuummi Naalakkersuisut Kommunalbestyrelsillu ineqarfiit
attartortittakkat pisortaniit pigineqartut piginneqatigiilluni
inissianngortinnissaannut kingornalu attartortunut tuniniarsinnaanissaannut
namminneq aalajangiisinnaaIersillugit aalajangersakkanik ilanngussisoqassaaq.
”Allanngortitsisoqarnerani
Naalakkersuisut kommunalbestyrelsilu piginneqatigiilluni inissiat
attartoreersunut iliuuseqarlutik tunisisarnissaannut, inoqanngitsoqartillugulu
piginneqatigiilluni inissiaatillit peqatigiiffiat aqqutigalugu
tunisisarnissamut, pisussaaffeqarput”, siunnersuummut nassuiaammi allassimavoq.
Maleruagassat
maanna atuuttut naapertorlugit attartortut 75 procentiisa piginneqatigiilluni
inissiatut tigunissaat kissaatigippassuk kommunalbestyrelsip init
attartortittakkat piginneqatigiilluni inissianngortissinnaavai.
Inissiat
attartortittakkat inissianut piginneqatigiiffinnut allanngortinneranni
attartoreersut piginneqatigiilluni inissiami allanngortinneqartumi
attartortutut ineqaannarnissaminnut pisinnaatitaaffeqarput. Attartortoq
inissiamik attartortittakkamik allamik tunineqarsinnaanngilaq,” nassuiaatini
allassimavoq.
30
procent pallillugu akikilliliineq
Inissiat attartortittakkat
nammineq pigisatut inissianngortinneqarsimasut maanna attartortunut
akikinnerusunngorlugit tunineqarsinnaasut Hans Peter Poulsenip
saqqummiussissutaani allassimavoq.
Aammattaaq inissiat realkreditimik
taarsigassarsiffigineqarsinnaanngitsut akikinnerusumik tunineqarsinnaassapput.
” Najugaqarfinni
illuummik qularnaveeqqusiilluni taarsigassarsisoqarsinnaanngikkaangat pisinerup
akianut appaassutissatut tamarmiusup tamanut atuuttup 20%-iusup maanna 30
%-imut qaffanneqartoq siunnersuutigineqarpoq. "
"Taamatut allannguinikkut
aaqqissuussap allaffissornikkut suliassartaa pisariinnerulissaaq, inuillu
amerlanerusut kiisalu inuusuttut sivikitsumik najugaqarsimasut pisinermi aki
appartissinnaalissallugu”, saqqummiussissummi allassimavoq.
Naalakkersuisut
inatsisip allanngortinneqarneratigut najugaqarfinni inissianik
taarsigassarsisinnaanngitsuni aningaasalersornissamut periarfissat aamma
qulakkeerniarpaat.
”Najugaqarfinni
illuummik qularnaveeqqusiilluni aningaasalersuisinnaanngiffiusuni pisinermi
akip 50%-iinik pisortanit taarsigassarsinissaq periarfissanngortinneqarpoq.
Tamanna attartortut aaqqissuussamik atuinissamut periarfissaanik
pitsanngorsaassaaq.”
Siunnersuuteqarnikkut inuusuttut 30-t inorlugit ukiullit inissianik
pisinissamut ikiorniarneqarput, inuusuttut inissiamik iluarsaanneqareersumik
attartorfiunngitsumillu pisisut attartortut namminneq inissiamik iluarsaanneqareersumik
attartortittakkamik pisisut atugarisaattut akit appartinneqarnissaannut
pisortanillu aningaasaliiffigineqarnissamut periarfissaqalissapput.
