INNARLUUTILINNIK ISUMAGINNINNEQ
Innarluutillit pillugit inatsisissaq annertuumik isumaqatigiinngissutaasoq
Meeqqanut inuusuttunullu Naalakkersuisoq, Aqqaluaq Biilmann Egede (IA) akissuteqarpoq innarluutillit oqaaseqartartuannut innarluutillillu kattuffiannut, taakku isumaqarmata innarluutillit pillugit inatisissap ajorseriaatissai pitsanngoriaatinit amerlanerussasut.
Innarluutillit oqaaseqartartuat Anja Hynne Nielsen aammalu meeqqanut ilaqutariinnullu Naalakkersuisoq, Aqqaluaq Biilmann Egede. Asseq nutaajuvoq ulluni ukunani Tiliup aaqqissugaanik sanaartornermi innarluutillit ilanngullugit eqqarsaatigineqartarnissaat pillugu isumasioqatigiittoqarnerani Naalakkersuisoq peqataammat. Illuatungeriit akerleriikkaluarlutik inatsisissatut siunnersuutip Inatsisartunut suliassanngortinneqannginnerani naapeqatigiinniarnissamut suli piffissaqarput.
Asseq: Tilioq
Inuit innarluuteqartut oqaaseqartartuat aammalu innarluutillit kattuffiata siulittaasuat sakkukinngitsumik Inuit innarluutillit tapersersorneqarnissaat pillugu Inatsisartut inatsisaattut siunnersuut pillugu isornartorsiuipput.
Meeqqanut inuusuttunullu Naalakkersuisoq akissuteqarpoq, ilaatigut Tiliumut innarluutillillu kattuffiannut tikkuaalluni isornartorsiutigineqartut pissutsinit piviusunit allaanerunerarlugit.
- Ajuusaarnarpoq inuit innarluutillit pisinnaatitaaffiinik amerlanerusunik imalik inatsisissatut siunnersuut annertooq eqqunngitsunik, kukkusunik oqaasertalersorneqarnera tigulluarneqannginneralu.
- Inatsisissatut siunnersuusiortilluta angusaqarluarniartarpugut, taamaalilluta innuttaasunut innarluutilinnut sinaakkutinik sapinngisamik pitsaanerpaanik qulakkeerinnittarluta, innarluutillit oqaaseqartartuata aammalu innarluutillit kattuffiata isornartorsiuinerat tunngavigalugu Sermitsiami allaaserisamut naqqiissutitut taasamini Meeqqanut, Inuusuttunut, Ilinniartitaanermut, Kultureqarnermut, Timersornermut Ilageeqarnermullu Naalakkersuisoq, Aqqaluaq Biilmann Egede tusagassiuutitigut nalunaarummini oqarpoq.
Biilmann Egede arlalinnik eqqunngitsumik tunngaveqarnerakkaminik tikkuaavoq:
- Inuit innarluutillit ilaqutaannit qanimullu avatangiiserisaannit nuutsinneqarsinnaanerannut inatsisitigut tunngavissaq pillugu oqaasertaliineq eqqortuunngilaq.
- Inunnut Innarluutilinnut Inuttut Ikiorsiissutinik (BPA), Siusissukkut iliuuseqarnermik aamma assersuutigalugu angerlarsimalluni sungiusarnikkut assingusunilluunniit aaqqiissuteqarnikkut piginnaanngorsaanermut piginnaanngorsaaqqinnermullu periarfissanik annertunerusunik, kiisalu sulisinnaanermut aqqutissiuinernut periarfissanik” ilanngussaqannginnikkut ajorseriartitsinernik oqaasertaliinerit eqqortuunngillat.
- Oqaasertaliineq “...namminersorlutik oqartussat kommunillu sapinngisamik piumasaqaatit malillugit innarluutillit sullissinissaat pinngitsoortinniarsarigaat...” eqqortuunngilaq.
Aqqaluaq Biilmann Egede erseqqissaavoq eqqortoq tassaasoq inuit innarluutillit tapersersorneqarnissaannut Inatsisartut Inatsisissaatut siunnersuut ilaatigut siusissukkut iliuuseqartarnerit pillugit aalajangersakkanik nutaanik aamma angerlarsimalluni sungiusarnissamik periarfissanik mattussinertaqanngitsumik piginnaanngorsaanerit piginnaanngorsaaqqinnerillu pillugit aalajangersakkanik amerlanerusunik imaqartoq.
Pisinnaatitaaffiit amerlanerusut aammali suliaminnik ilinniarsimasut pisariaqartinneqartut amigaataasut
Naalakkersuisunit erseqqissaatigineqarpoq pisinnaatitaaffiit nutaat ilaatigut makkuninnga ilaqartut: Innarluutillip imaluunniit sakkortuumik nappaatillip qanigisaata paarisarnissaa, Malitseqartitsineq, Inersimasunut innarluutilinnut tamanut, angerlarsimaffiup avataani najugaqarfissatut neqeroorummiittunut ukiumut ataasiartumik angerlarsimaffimmut tikeraarsinnaatitaaneq, allallu. Pisinnaatitaaffiit nutaat tamaasa inunnut innarluutilinnut pitsanngoriaataapput annertuut, Naalakkersuisoq erseqqissaavoq:
- Inunnut innarluutilinnut atugassarititaasut pitsanngorsaavigineri ingerlatiinnassavagut – inatsisitigut suleriusitigullu. Amerlasoorpassuarnik unammilligassaqarpugut, pingaartumik suliatigut isumalluutinik amigaateqarnernik tunngasunik. Inunnut innarluutilinnut tunngassuteqartuni suliamik ilisimasalinnik amerlanerusunik aamma inunnut innarluutilinnut tunngassuteqartuni sulisunik piginnaasatigut qaffassaanissanik pisariaqartitsivugut.
- Politikikkut anguniagarput tassaavoq inuiaqatigiinni ineriartornerup tapersersuiffiginissaa, tassani meeqqat, inuusuttut inersimasullu innarluutillit inuiaqatigiinni innuttaasut allat assigalugit namminneq piukkunnaatiminnik atorluaanissaminnut periarfissat assingannik atuisinnaassallutik,” Meeqqanut, Inuusuttunut, Ilinniartitaanermut, Kultureqarnermut, Timersornermut Ilageeqarnermullu Naalakkersuisoq, Aqqaluaq Biilmann Egede (IA) taamak oqarpoq.
Tiliup isumasioqatigiissitsinerani issiaqatigiipput
Illuatungeriit, Tilioq illuatungaanilu Naalakkersuisunut ilaasortaq, piffissami matumani Sisimiuni kulturikkut illorsuarmi Taseralimmi issiaqatigiipput.
Ulluni 6. aamma 7. juni 2024 Tiliup aaqqissugaanik isumasioqatigiittoqarpoq sammineqarluni sanaartortarnermi sanaartugassanillu titartaasarnermi tamanut tikikkuminartunik sanaartortoqartarnissaa.
Isumasioqatigiinnermi meeqqanut inuusuttunullu Naalakkersuisoq, Aqqaluaq Biilmann Egede peqataavoq, taannalu pissutaagunarluni Sermitsiamit apersuiniarnerput suli iluatsinngilarput.
Isumasioqatiiginnerup saniatigut illuatungeriit immaqa piffissaqarumaarput isumaqatigiinngissutigisatik pillugit oqaloqatigiissallutik, inatsisissatut siunnersuutip Inatsisartunut suliassanngorlugu tunniunneqannginnerani.
