Isummersuut: Angutit pequtini

Uannit inuusunnerusut naapikkaangakkit — utoqqalinersiaqalersimagaanni amerlapput — isummakka oqaluttuakkalu pingaaruteqannginnerujartortut ilaannikkut misigisarpunga.

Oqaloqatigiikkaangatta isummeraangattalu isit kajortut uannut toqqaannartumik isigisut kamagittartumik isigisut misigisarpunga.

Tamanna allanik qalipaatilinnik isilinnut aamma atuuppoq. Eqqarsartarunarput: Utoqqarngaa eqqissillutit.

Uagut, utoqqaat, inuunitsinni sivisuumi qinersinerpassuarni taasinikuuvugut, oqalliseqataasarluta, ilaannikkut isummatsinnik allannguisarluta. KISIANNI — allatulli — qinersiuaannarpugut. Tamatut oqartussaaqataatillugit qinersinerit nunarsuarmut isiginnittaasitsinni pisoqaasumi pingaartuuvoq inuusuttut amerligaluttuinnartut pingaartinngisaat.

Misilittagaqarluarpugut, piffissap ingerlanerani saamanerulerlutalu naleqqussarnerulerlutalu aalajangersimalluinnartuujunnaarsimavugut, tamannali inuusuttunut naveersinissannut akornutigissanngilara: Qinersinermi matumani tulliuttunilu tamani pinngotsoorasi qinersissaasi.

Taaseqataasinnaaneq immikkut pisinnaatitaaffiuvoq. Tassa.

Inatsisartut

Qinikkat inuiaqatigiinni inissisimaffiat uannut sinngaginartuunngilaq. Aarlerinarsinnaasumik inissisimaffeqarput. Ilaannikkut sakkortuumik isornartorsiorneqartariaqartarput, isumaat inuttut saassunneqarnermik uumissuinermillu kinguneqarsinnaasarput. Politikkikkut piviusut ilaat tamanna inuit attaveqaqatigiittarfeqarnerisigut peqqarniinnerulersitsivoq, taakkua Guuti angutillu tamaasa (arnallu) oqaluttarfimmik, amerlanertigut nuanninngilluinnartartumik, tunineqarsimapput.

Nittartakkatigut attaveqaqatigiittarfiit tusagassiuutaanngikkaluarput, tusagassiuutimmi, soorlu aviisi una, aaqqissuussisarput, suullu qanoq allaaserineqartarnersut nakkutigisarpaat. Nittartakkatigut attaveqaqatigiittarfiit taamaattoqanngillat. Atuisut tamarmik immikkut namminneq aaqqissuisuusarput, taamaammat tamanna pissutigiinnarlugu tusagassiuutaanngillat, kisiannili attaveqaqatigiittarfiinnaapput. Aviisimut itsarnisaasumut, tassa aviisimut naqitikkamut, sanilliutissagutsigit, taava internetimi „nittartakkatigut attaveqaqatigiittarfinnut“ pappiaqqanik naqiteriviit naqiterutilluunniit tusagassiuutaassagaluarput. TAAMAANNGILAQ.

Facebooki internettikkullu attaveqaqatigiittarfiit allat inuit attaveqaqatigiittarfiinik taaneqartarnerat sungiuttariaqarparput. Inuit ATTAVEQAQATIGIITTARFII! Facebook tusagassiuutaanngilaq!

Attaveqaqatigiittarfinnilu inunnut tunngasortaa? Inunnut tunngasortaa akunnaginarsinnaavoq. Oqaaseq „social“ latiinerisut „socius“-imit naggueqarpoq isumaqarlunilu „ataqatigiittoq“.

Politikerit — imaluunniit tamatta — arlaannut tulluanngitsunik isummeraangatta, tamanna nutaamik taaneqartartumik pilersitsisinnaavoq: shitstorm. Shit tuluit oqaasiinik piginnaanikitsunut tassaavoq "anaq", storm isumaqarpoq "perluk". Perluk taanna kialluunniit kissaatiginngilaa. Aali Kalaallit Nunaanni silarluttarnera sungiusimagipput.

Immitsinnut saalluta

Ajortorsuaq Facebookimik pilersitsisuusoq isumaqarpunga. Atuisut allakkusuleraangata sunapeqqutigalugu pinerpoq eqqarsaqqissaartoqaranilu misissueqqissaartoqarneq ajorpoq. Isummertartoqarpoq isumaqatiginnittorpassuaqartunik, inuillu saassunneqaraangata akiniaasinnaasunik. Sakkortusinnaavoq. Qularnanngitsutuaavorlu oqallinnerup unittarnera.

Isumaqatigiinnginneq oqallinnerlu tamat oqartussaaqataaneranni tunngaviupput. Ammasumik, ajornanngippat toqqaannartumik ersarissumillu oqallinneq immitsinnut saalluta pigutta aatsaat iluatsissinnaavoq. Ammasuuneq, kiinnap takutinnissaa isummallu toqqaannartumik saqqummiunneqarnera inuit attaveqaqatigiittarfiini allanit sunnerniarneqannginnissamut, internettimik atuisut sunniuteqangaarnissaannut aamma qularnaveeqqutaapput.

Fake news sumi tamaani takussaapput. Tuluit oqaasiinik piginnaasakitsunut ”fake” eqqunngitsumik isumaqarpoq, ”news” nutaarsiassanik isumaqarpoq. Tunngavia: salluupput.

Anaanama sallusaqqunanga ilinniartinnikuuaanga. Facebook perorsarnerlugaarpasippoq. Anaanama Facebookimi susoqarnersoq takugaluaruniuk ilivermini qissallassagaluarpoq.

Qulequtaq

Aallaqqaataani allatannut uteqqikkaanni.

Allanninni inuusuttit tamat oqartussaanerat naapertorlugu qinersinerni taaseqataaneq ajortut amerliartuinnarneri pillugit inuusuttut naveerpakka. Uanniit ataasiarluni naveersinneq (naveersineq utoqqalinersiallit piginnaatitaaffigimmassuk) matumani naammanngilaq. Tunuarsimaarnianngilanga, aamma arnanut politikkimullu peqataanerannut tunngagaluarpat. Sumiippisiuna?

Arnat politikkilerinermut inuunermullu tunngasunut allanut peqataanerat pillugu oqallinneq qangarsuarli ingerlanneqarsimasoq ukioqatima eqqaamasinnaavaat. 2021-mi Inatsisartunut qinersinermi angutit 21-t arnallu qulit qinerneqarput. Qulit! Tassa Inatsisartunut ilaasortat 31-t pingajorarterutaat inorlugit. Nunatsinni angutit arnallu 50/50-imik agguataarsimapput, naak angutit siusinnerusukkut toqusaraluartut innuttaasullu akornanni ikinnerulaaraluartut.

Angutit

Partiit siuttui qimerlooraanni angutit tallimat allaaserisami matumani qulequtsiunneqarsimasut issiavinni ilorrisimaarnartuni issiasut takuneqarsinnaapput.

Nuna tamakkerlugu politikkimut tunngatillugu ilaannikkut arnat siuttuusut takuneqartarput; maannakkorpiaq kommunini borgmesterit amerlanersaat arnaapput, nuna tamakkerluguli politikkimut tunngatillugu arnat ikeqaat.

Arnat Ukiut ingerlaneranni Inatsisartunut qinigaasartut amerliartorlutillu ikiliartortarsimapput. Ukiunili qulikkuutaani arnat amerlanerusut qinigassanngortinnissaat anguniarlugu ilungersornerit kinguneqarluarsimagunanngillat. Qaa ilanngunniaritsi!

Arnat ulluat marsip arfineq-pingajuanni nalliussineqassaaq, qinersinissaq ullunik pingasunik sioqqullugu. KNR-ip aallakaatitsiviani angutit pequtini issiasut tikkuartunngikkaluarlugit isumaluutiginngikkaluarlugillu arnat ulluat arnartatta sunniuteqarnerulernissaannik kinguneqarumaartoq neriuutigaara.

Sorparssuarni allani naligiinneq ataqqeqatigiinnerlu piumasarisarparput. Aamma utoqqaat, tassa uagut soraarnerussutisiaqalersimasut, tusarnaarneqarusunneq ajortut.

Suli qinersisinnaatitaavugut.