Kannguttaatsuliornerit ikinnerulertut

2020-mi kannguttaatsuliorfigineqarsimasut 374-it politiinut nalunaarutigineqarput, tassa ullut tamaasa inuk ataaseq killissaminik qaangiiffigineqarsimasutut misigisimavoq.

Ukiut pingasut qaangiummata, 2023-mi, nalunaarutigineqartut 250-iinnanngortut Kalaallit Nunaanni Politiit ukiumoortumik kisitsisaataasa nutaat takutippaat.

Nalunaarutigineqartut ikileriarnerinut suna pissutaanersoq maanna oqaatigineqarsinnaanngikkallarpoq. Inuiaqatigiinni misissuineq annertusisaq peqqaartussaassammat, Politiit pisortaat Bjørn T. Bay naliliivoq.

Pissutaasinnaasulli arlallit tikkuarpai:

- Inuiaqatigiit pissuserineqartussanik akuerineqarsinnaanngitsunik ilisimaarinninnerujartuinnarnerat peqqutaaqataasinnaavoq, politiit pisortaat oqarpoq.

Politiit oqartussaasullu allat meeqqanik atornerluisoqartarnera pillugu ukiuni kingullerni paasititsiniaasarnerat kinguaassiuutitigut pinerluttoqartarnerata annikillisimaneranut sunniuteqarsimasinnaasoq taanna isumaqarpoq.

Immaqali ukiuni kingullerni inersimasut isiginnittaasiat aamma allanngorsimavoq, Politiit pisortaat oqarpoq:- Suliffinni ajunngitsumik pissusilersortoqarsinnaaneranik ukiuni kingullerni ilisimannittoqarnerulersimanera imerniartarfinni pissutsinut aamma sunniuteqarsimasoq qularinngilara, Bjørn T. Bay oqarpoq.

Aammattaaq 2020-p missaani kannguttaatsuliornermut suliat annertuut inunnit ilisimaneqarluartunik marlunnut, KNI-mi pisortaasimasumut Siumumilu partiip allatserisimasaanut, tunngasut kingunerat.

Suliani taakkunani marlunni arnat arlallit angutit taakku marluk kannguttaatsuliorsimasutut, ilaatigut kinguaassiuutitigut oqaatsitigullu atoqatigiinnermut tunngasunik kannguttaatsuliorsimasutut, eqqartuussivimmut suliassanngortippaat.

Suliap aappaa Nunatta Eqqartuussivianut suliareqqitassanngortinneqarpoq, tassanilu partiip allattaa arnanut sisamanut kannguttaatsuliorsimasutut ilaatigut pisuutinneqarluni ulluni 40-ni pineqaatissinneqarsimasunut inissiisarfimmiittussanngortinneqarluni.Suliap aamma aappaani pisortaasimasoq arnanut arfinilinnut kannguttaatsuliorsimasutut pisuutinneqarpoq. Qaammatini pingasuni pineqaatissinneqarsimasunut inissiisarfimmiittussanngortinneqarpoq arnanullu arfinilinnut kannguttaatsuliorfigineqartunut tamanut 6.000 koruuninik akiliisussanngortinneqarluni. Pisortaasimasup eqqartuussut Nunatta Eqqartuussivianut suliareqqitassanngorteqqaaraluarpaa, kingusinnerusukkulli eqqartuussut akueralugu suliaq unitsippaa.

Eqqartuussinerit taakku marluk tusagassiuutitigut sammineqarnerujussuat kannguttaatsuliornerit nalunaarutigineqartartut amerlassusaannut sunniuteqarsimasinnaasoq Politiit pisortaat Bjørn T. Bay oqarpoq.

- Nikanarsaalluni tiinganiartoqarneranut suliat taakku tusagassiuutitigut allaaserineqartarnerat immaqa pissutaaqataavoq (pissusilersornissamut ikisimasaqarnerulernermut, aaqq.), Bjørn T. Bay oqarpoq.

Nuummi amerlanerit

Kanngunartuliornerit 250-it nalunaarutigineqartut amerlanersaat (64-it) Nuummi pisimapput.

Ilulissat, Maniitsoq, Tasiilarlu tulliupput. Politiit kisitsisaataat naapertorlugit Kangerlussuarmi Pituffimmilu kisimi politiinut nalunaaruteqartoqanngilaq.

Kalaallit Nunaat naalagaaffeqatigiinni pinerluttulerinermi inatsimmik unioqqutitsinermik nalunaarutiginninnerit eqqarsaatigalugit siuttuusarpoq, aamma kinguaassiuutitigut pinerlunnerit taamaapput. Kisitsisit naapertorlugit Kalaallit Nunaanni nalunaarutiginninnerit quleriaammik amerlanerupput, tassami innuttaasut 1000-iugaagata nalunaarutiginninnerit 10,3-iupput, Danmarkimi 1,6-iullutik Savalimmiunilu 1,8.

Kinguaassiuutitigut pinerlunnerit assigiinngitsut misissoqqissaaraanni kannguttaatsuliornerit pinngitsaaliillunilu atoqateqarnerit amerlanerpaartaraat, nalunaarutigineqartuni taakkualu katillugit 42 procentiummata.

Kalaallit Nunaanni Politiit kisitsisaataannik misissuinermi aamma paasineqarpoq meeqqanik kinguaassiuutitigut kannguttaatsuliornernik nalunaarutiginninnerit ikilisimapput. Ingammik 

Taamaakkaluartoq siorna meeqqat 0-17-it akornanni ukiullit kinguaassiuutitigut kannguttaatsuliorfigineqarsimasut pillugu nalunaarutit katillugit 132-iupput.

Suliamit suliamut assigiinngitsut

Pinerluttulerinermi inatsimmi § 84-imi allassimavoq ”kannguttaalliorfiginnittoq imaluunniit inunnik mamiatsatsitsisoq”, taannalu unioqqutikkaanni eqqartuunneqassalluni.

Tamanna qanoq paasisariaqarnersoq Nunatta Eqqartuussisuuneqarfiani eqqartuussutit arlallit domstol.gl-imi atuarnerisigut takuneqarsinnaavoq.

Kannguttaatsuliornermut suliat assigiinngitsorpassuusut atuarneqarsinnaapput. Tamarluinnangajammilli angutit arnanik, meeqqanik angutinillu allanik kinguaassiuutitigut kannguttaatsuliorsimanerannut tunngapput.

Assersuutigalugu angut 62-inik ukiulik 2019-imi ulluni 30-ni pineqaatissinneqarsimasunut inissiisarfimmiittussanngorlugu pineqaatissinneqarpoq niviarsiaqqamik aqqanilinnik ukiulimmik atisaasa qaavatigut attuualaarinnissimanera pillugu. Nunatta Eqqartuussiviani ukiut assigiinngissutaasa annertussusaat niviarsiaqqallu unnerluussaasup qitornavissiarisimanera tunngavilersuutigaa. Aamma angut 50-inik ukiulik nukappiaqqamut 13-inik ukiulimmut kinguaassiuutitigut kannguttaatsuliorsimasutut unnerluunneqartoq, taanna atoqatigiinnermut tunngasunik sms-inik nassiussisarsimammat, atuarneqarsinnaavoq."Pornorluni imminut attuualaaraanni sukkanerusumik anisoortoqarsinnaavoq. Isiginnaarlutit misilinnikuuiuk?”Unnerluutigineqartoq sms-inik nassiussisimalluni nassuerpoq, asuleerlunili nassiussisimalluni oqarpoq. Nunatta Eqqartuussisuuneqarfiali isumaqarpoq sms-it nukappiaqqamut kannguttaatsuliornerusut, taamaattumillu angut 2023-mi ulluni 30-ni pineqaatissinneqarsimasunut inissiisarfimmiittussanngortinneqarpoq.

Atuarfimmi siunnersortip atuartoq atuanngippallaarnera pillugu oqaloqatiginiarlugu qaaqqusinera Nunatta Eqqartuussiviata 2018-imi suliaraa. Siunnersortip arnaq inuusuttoq tigoriarlugu kunikkumallugu aperaa itigarlunili. Arnap inissisimanera sanngiitsillugu Nunatta Eqqartuussiviata naliliutigaa kannguttaatsuliornermut inatsimmik unioqqutitsinertut.Pisut sakkukinnerusut pineqarput, kisianni pisumi pineqartut ukiuisa nikinganerujussuat unnerluunneqartorlu atuarfimmi siunnersortitut, arnap ilinniarfigisaani, sulisuunera eqqumaffigineqarput. 

Taamaattumik Nunatta Eqqartuussisuuneqarfiani angut ulluni 14-ini pineqaatissinneqarsimasunut inissiisarfimmiittussassanngortinneqarpoq ukiumilu ataatsimi piffissami misilinneqartussanngortillugu.

Kalaallit Nunaanni Politiit ukiumoortumik 2023-mut kisitsisaataat uani atuarneqarsinnaapput: politi.gl.