NunaMed 1991-imi siullermeerluni ingerlanneqartoq Katuami maana pimmat inunnik ulikkaavippiq. Aaqqissuussaq aqqaneq-aappaassaa
ingerlanneqarpoq.
Peqataasut 440-t nalunaarsimapput – kingullermit 100-nik
amerlanerullutik.
NunaMed 1991-imi siullermeerluni ingerlanneqartoq Katuami maana pimmat inunnik ulikkaavippiq. Aaqqissuussaq aqqaneq-aappaassaa
ingerlanneqarpoq.
Peqataasut 440-t nalunaarsimapput – kingullermit 100-nik
amerlanerullutik.
- Katuaq tamakkerlugu peqataasunik ulikkaarmat iluatsilluarpoq. Kalaallit Nunaanni Issittup sinnerani aamma assingusumik
peqqinnissakkut unamminiagassarpassuaqarnera soqutiginninnermut pissutaasoq
isumaqarpunga. Inuit imminnut ilinniarfigerusupput, Gert Mulvad, Nuummi
Dronning Ingridip Napparsimmavissuani nakorsaaneq ilisimatusartorlu
ataatsimeersuarnermilu aaqqissueqataasoq, oqarpoq.
Peqqissuseq inuillu pisinnaatitaaffii
Ukioq manna sammisat pingaarnerit ilagaat peqqinnissap
inuillu pisinnaatitaaffiisa imminnut ataqatigiinnerat. Sammisaq
spiralilersuisimaneq pillugu suliaq pissutigalugu pingaarutilimmik
sammineqalersimavoq, tassani arnat pisinnaatitaaffii, namminneq aalajangiisinnaanerat
aamma peqqinnissaqarfimmut tatiginninneq pillugit apeqqutit tunngaviusut
saqqummiunneqarsimallutik. Tamanna NunaMed25-mi oqallinnermut annertunerusumut
aallaaviussaaq: Inuit pisinnaatitaaffii peqqinnissaqarfimmi nutaaliaasumi sunik
piumasaqaateqarpat – siunissamilu pitsanngorsaanissamut qanoq
iluaqutaasinnaappat?
- Spiralilersuisimaneq pillugu suliaq nunanit tamalaanit
maluginiarneqalerpoq. Tamannalu peqqissutsimut tunngasut
immikkooruteqannginnerannut — aamma inuit pisinnaatitaaffiinit
piumasaqaataasuusumut eqqaasitsissutigaarput. Taakkulu naapertorlugit peqqinnissaqarfik
qanoq pitsanngorsarneqarsinnaanersoq eqqartorumavarput.
NunaMed 2025 – Issittumi peqqissuunissaq ukkataralugu
• Qaqugu: 3.-5. oktobari 2025
• Sumi: Nuummi Katuami
• Peqataasut: 440-t — kingullermik 2022-mi
ataatsimeersuarnermit 100-ngajannik amerlanerusut
• Oqaluttuarisaanera: NunaMed 1991-imiilli ukiut
pingasukkaarlugit ingerlanneqartarpoq — ukioq mannalu aqqaneq-aappassaanik
ingerlanneqassalluni
• Nunanit tamalaanit peqataaffigineqartoq: Nunanit
arfineq-marluusunit peqataasut – amerlanerit Kalaallit Nunaannit, tulliullutik
Danmarkimit Canadamillu kiisalu nunanit avannarlernit allanit
• Isumaa: Issittumi peqqinnissaq pillugu
ataatsimeersuarnerit annerpaartaasa ilaat – Kalaallit Nunaannilu annerpaaq.
• Aaqqissuisut: Kalaallit Nunaanni Nakorsat Peqatigiiffiat,
Peqqissaasut Kattuffiat, Kalaallit Grønlands Medicinske Selskab aamma Kalaallit
Nunaanni Peqqinnissamik Ilisimatusarfik
Oqallittut allat kræftertunut katsorsaanermut tunngasut
Danmarkimi Kræftens Bekæmpelsemiit Nunatsinnilu Neriuffimmiit siulittaasunit
peqataaffigineqartumik eqqartussavaat.
Aamma meeqqat peqqinnissaqarfimmi, tarnip pissusaanik
ilisimasalinni oqaaseqarsinnaanerat aamma ADHD-mik paasiniaanerup
katsorsaanerullu pisariaqartinneqarneruleriartornera ukkatarineqassapput.
Najugaqavissut amerlanerusut kiillaqarnissaat
Ataatsimeersuarnissami ilinniartitaaneq pingaarnertut
sammineqassaaq. Peqqinnissaqarfimmi sulisussaaleqineq unammillernartuaannarpoq,
NunaMed-ilu tamatumani ajornartorsiutip qanoq aaqqinneqarsinnaaneranik
siunnersuuteqartarluni pingaarutilimmik
inissisimassasoq neriuutigineqarpoq.
- Najugaqavissunik amerlanerusunik
ilinniartitsisariaqartugut ilumoorpoq. Kalaallit amerlanerusut kiillaqarpata
atorfiit inuttalerluarnerusinnaassavagut. Tassa nakorsat, peqqissaasut
ilisimatusartullu pineqarput, Mulvad oqarpoq.
Oqallinnermi Savalimmiunit aamma aallartitaqassaaq,
taassumalu nunamini peqqinnissaqarfimmi
ilinniagaqarneq qanoq nukittorsarneqarsimanersoq oqaluttuarissavaa. Tamatuma
saniatigut Kalaallit Nunaanni siuariaataareersut sammineqassapput, ilaatigut
sulisussarsiornerup nukittorsarnissaanik sulisunillu attassiinnarnissamik –
minnerunngitsumik Nuup avataani – siunertaqartumik peqqissaasutut
kandidatinngorniarnermik ilinniarfimmik nutaamik pilersitsisoqarnera.
Nakorsamut ungasissumi najugallit
NunaMed25-mi sammisat pingaarnerit saniatigut aamma
ilisimatusarnermi paasisat peqqinnissaqarfimmilu ulluinnarni misilittakkat
saqqummiunneqassapput. Ilaatigut aalisarnermi assakkut eksemeqarnermik
misissuinerit nutaat, meeqqat siutimikkut nappaataat pillugit saqqummiinerit,
diabeteseqarnermut pualluutinullu tunngasutigut ineriartorneq kiisalu aap
naqitsinerata qaffasippallaarneranik ilisimatusarneq saqqummiunneqassapput.
Aammattaaq ungasianiit nakorsiartitsineq aamma
sammineqassaaq. Nakorsiat Nunatsinni sumiiffinnit assigiinngitsuneersut
angalarujussuanngikkaluarlutik nakorsamik oqaloqateqarsinnaanerat atortunik
digitaliusunik ukiuni kingullerni atortorissaaruteqalerneratigut
ajornarunnaarsimavoq.
NunaMed-imi siullermeerneqartut
Gert Mulvad naapertorlugu NunaMed
ataatsimeersuarnerinnaanngilaq:
- Suliniutit peqqinnissaqarfimmi ullumikkut atorluakkagut
NunaMed-imi siullermik oqallisigineqarput. Ataatsimeersuarnermi ilisimatusarneq
pappiaqqamiinnaq pineqarani pitsanngorsaanerit piviusut napparsimasunut
malunnartumik sunniuteqartut sammineqarput, taanna oqarpoq.
Nakorsap Gert Mulvadip peqqinnissaq pillugu ataatsimeersuarnissaq aatsaat taama peqataasoqartigisussaq qilanaaraa.
Assi: Leiff Josefsen
Siusinnerusukkut ataatsimeersuarnerit ersarissunik
paasisaqarfiusarsimapput: Siutikkut aseruuttoornerit akiorniarlugit
iliuuseqartoqarnera pissutigalugu meeqqat sivisuumik napparsimasut
ikilisimapput, ilisimatuut isinillu misissueqqissaartartut suleqatigiinnerisigut
isigiarsuttut siusinaartumik paasineqartarput kræftillu suuneranik
paasiniaasarneq pitsaanerulersimalluni. -Tamanna naammagisimaarnarnerpaavoq:
ilisimatusarnerup tamatumanilu avitseqatigiinnikkut ilikkakkavut
peqqinnissaqarfimmi pitsanngorsaataapput, Mulvad oqarpoq.
NunaMed aamma isornartorsiuinermi isumassarsianillu nutaanik
saqqummiussinermi atorneqarsinnaasoq erseqqissarpaa.
- Isornartorsiorneqarnissatsinnut piareersimajuaannarpugut.
Aammali aaqqiissutaasinnaasunik noqqaasarpugut. Isornartorsiuinerinnaq
naammanngilaq – ilisimasanik pitsanngorsaataasinnaasunik pissarsiuarusuppugut.
Ilisimatusarneq politikkilu naapikkaangata
Ataatsimeersuarneq peqqissutsimut innarluutilinnullu
naalakkersuisumit Anna Wangenheimimit ammarneqassaaq, Inatsisartullu
Ilaqutariinnut Peqqissutsimullu Ataatsimiititaliaanni ilaasortat arlallit
peqataanissaat naatsorsuutigineqarpoq. NunaMed taamaalilluni
ilisimatusarnermut, suliaqarnermut politikkeqarnermullu naapiffinngussaaq.
- Peqataasut nutaanik ilisimasaqalerlutillu
isumassarsiaqarlutik angerlassasut – ataatsimoorlutalu Kalaallit Nunaanni
Issittumilu peqqinnissaqarfik nukittorsarsinnaassallugu neriuppugut, Mulvad
oqarpoq.
Eqqumiitsuliorneq kulturilerinerlu NunaMed-imi
ilaatinneqartut
NunaMed peqqinnissaq pillugu ilisimasanik
paarlaasseqatigiinnissaannaanngilaq. Kalaallit eqqumiitsuliortut arlallit ukioq
manna aamma qaaqquneqarput, ilaatigut nipilersortartut qilaatersortartullu,
ataatsimeersuarnermik nuannernerulersitsisussat uummaarinnerulersitsisussallu.
Eqqumiitsuliorneq qaaqqusissummiit aallartippoq, taannalu
pisarnertut kalaallimit eqqumiitsuliortumit sananeqarpoq. NunaMed25-p saqqaani
assiliartaq Kalaallit Nunaanni arnat tusaamasaanerpaat ilaannik,
Arnarulunnguamik, Knud Rasmussenip Thulemi ilisimasassarsiornerata tallimaani
arnartatuaalluni peqataasumik, assitaqarpoq. Taanna arnat kulturimik
ingerlatitseqqiinerannut pingaaruteqartumut assersuutaalluarpoq, najuunnermigut
iliuuseqarnermigullu ileqqunik pilersitseqataasarlunilu kulturimik attassiinnartuuvoq.
Aammattaaq angalaneq – ingerlaarneq paasisassarsiornerlu – kalaallit
kulturiannut ilaajuaannarsimavoq, inuuginnarnissamullu
pisariaqartinneqartuulluni. Assilialiortoq tassaavoq Nivi Lynge.
