Peqqissartut illuani perulunnartumik napparsimasut: Kommuninit sumiginnarneqarput

Kalaallit Nunaanni innuttaasut atugarliortut perulunnartumik napparsimalerunik, immaqalu kræfteqalerunik, Danmarkimilu katsorsarneqartariaqarunik Københavnimi Kalaallit Peqqissartut Illuaat attaveqarfigilersarpaat. Tassani peqqissartut agguaqatigiissillugit 100-pput; affaat sinnerlugit perulunnartumik napparsimanerminnik katsorsarneqarput.

Napparsimasut amerlasuut Kalaallit Nunaanni inuuniarnerminnik atugarliortuupput. Inuunermi misigissutsikkut naalliuutit Danmarkimut nassartarpaat, angerlarsimaffeqanngitsullu arlallit atugarlioreernermi qaavatigut kræfteqarlutik paasisimavaat qallunaallu peqqinnissaqarfiini ikiorneqartariaqalerlutik.

- Maani suut tamarmik sukumiisumik pilersaarusiorneqartarput. Piffissani aalajangersimasuni nakorsaatinik pisoqartarpoq, nappaatinillu paasiuminaatsunik paasititsisoqartarluni. Napparsimalersimasulli taakkua ilarpassui aalajangersimasunik najoqqutassaqarneq sungiusimanngilaat, aalajangersimasunik killilersuisoqaratik inuullutik, Københavnimi Kalaallit Peqqissartut Illuanni pisortaq Birtha Bianco nassuiaavoq.

- Maaniikkaangamik inuunerminni atukkatik ernumagigajuttarpaat. Katsorsaariaatsit ilungersunartut kingunerluuteqarpallaartut inissaqartikkuminaatsittarpaat, ilaallu katsorsartereernermi kingorna Danmarkimiiginnarniarlutik aalajangertarput. Imigassaq ikiaroornartorlu piffissap ilaanni aamma ajornartorsiutaagaatsiartarpoq - pissuseq inuuniarnermi ajornartorsiuteqartunut sumiginnagaasunullu atassuserneqarsinnaasoq, Birtha Bianco tikkuaavoq.

Atuarsinnaanngitsut allassinnaanngitsullu katataasarput

Ilaqutariit SIK-mut ilaasortaasut amerlasuut inuuniarnermikkut angummateqqarlutik inuussuteqartut, "naligiinngissuserlu" annertusiartortoq inuiaqatigiinni inuttullu kingunerlutsitsisorujussuusoq SIK-p siulittaasua Jess G. Berthelsen oqarpoq

- Pissutsit imaapput inuit atugarliortut Kalaallit Nunaanni isumaginninnikkut oqartussanit ikiorserneqarnissamut periarfissakippallaarnerat, nerisassanullu akissaqarsinnaaneq ilaannut unammillernarsinnaasarnera. Imigassamik ikiaroornartumillu atornerluineq nerisassanut, akiligassanut il.il. akilersuinermut sanilliullugu ilaannikkut pingaarnerutinneqartarput. Tamanna inuttut ajornartorsiulernermik kinguneqarpoq, angerlarsimaffeeruttarput immaqalu katsorsarneqarnissamik pilersaarutinut assigisaannullu takorluuisinnaajunnaarlutik.

Inuit amerlasuut naligiinngissutaat inuiaqatigiinnilu malunniutilimmik katataasut avissaartuunnermik kinguneqarsinnaanera Birtha Biancop ernumassutigaa.

- Inuiaqatigiinni avissaartuuttoqarsinnaavoq. Pigissaartut ilinniagaqarlutillu atuarnermik maliinnaasinnaasut taavalu pissakinnerusut ilinniagaqarnerat killeqartoq ilisimasakinnerusut. Takusinnaavarput amerlasuut atuarsinnaanngitsut, taamalu ilisimasanit katataasut. Innuttaasut katataasut nunaqarfinnit mikinernit innuttaasuusut takussaanerupput. Inuit MitID-taarnissaalluunniit assersuutigalugu Kalaallit Nunaanni innuttaasunut unammillernartorujussuuvoq, Birtha Bianco nassuiaavoq.

Avissaartuunneq piginnaasaqannginnerlu

Napparsimasut amerlasuut inuunerminnik navianartorsiortitsisumik nappaateqarnermik saniatigut isumaginninnikkut ajornartorsiuterpassuaqarput, taamaattumillu napparsimasut angerlarsimaffiata aamma Kalaallit Nunaanni isumaginninnikkut oqartussat akornanni qanimut oqaloqatigiinneq pisariaqartinneqarpoq. Kisianni Kalaallit Nunaanni kommunit attaveqarfiginiarneqarnerat ajornakusoortarpoq, Birtha Bianco oqarpoq.

- Sammisat immaqa ima oqimaatsigipput politikkerit qanoq iliuuseqarfigissanerlugit nalullugit. Immaqa isumaginninnikkut politikkimik suliaqartut naammattumik qinerneqarneq ajorput. Aamma maluginiartarpara politikkerit akornanni akerleriittoqartarlunilu suleqatigiinniarneq amigaataasoq. Tamannalu iliuuseqarfigisariaqakkat pingaarnerit sammineqarunnaarnerannik kinguneqarpoq.

- Kalaallit Nunaanni nalinginnaasumik aamma napparsimasut ilaqutaasalu akornanni aaqqiagiinngissuterpassuit misigisarpakka. Attaveqaqatigiinnerit ilaat assigiinngitsorpassuartigut ataasiinnarmik sammiveqarput peqqinnanngitsumillu, ilaatigut Facebookikkut. Taama periuseqarnerup kingunerisaanik politikerit immaqa aamma inuiaqatigiinni ajornartorsiutit ilungersunartut suliarinissaat ajornakusoortittarpaat, innuttaasut imminut isumagisinnaanerisa amigaataanerat aamma pissutaasinnaammat. Kisianni oqariartuuteqartoqarneq ajorpoq tassanilu aaqqiagiinngittoqarsinnaanera tunuarsimaarfigineqartarluni. Kalaallit Nunaanni suliassaqarfiit amerlasuut pitsaanerpaamik ingerlaneq ajorput, aammali innuttaasut amerlasuut ajornartorsiutit pileraangat “allanit” aaqqinneqarnissaat naatsorsuutigigajuttarpaat, Birtha Bianco oqarpoq.

Kalaallit Nunaanni kommunini sullissinerup pitsaassusia napparsimasunut sunniuteqangaartartoq taassuma naqissuserpaa.

- Sullissisut amerlasuut ilinniarsimasuunngillat, sulisullu taarseraattorujussuupput. Sullissinermut sunniuteqarpoq, maanili peqqissartut angerlarsimaffianni sulianik suliarinninnerit pisariaqanngitsumik sivitsorneqartarnerat malunnartumik misigisarparput.

- Napparsimasut taamatut sullinneqartut uippakajaartorujussuullutillu eqqissisimanngitsutut misigisarput ernumassuteqarlutillu. Akineqannginnerit, attaveqatigiinnerup amigaataanera, kommuninit utaqqineq aamma sullissisut pissarsiariniartarnerat pineqarput. Napparsimasut akineqarumallutik saaffiginneqqittariaqartarput, iliuuseqartariaqarlutik suliamillu qanoq inneranik paasiniaasariaqarlutik. Tamanna innuttaasunut nalorninartorsiortitsivoq, taakkuugamik inuunermik ulorianartorsiortitsisumik nappaateqartut katsorsarneqartarlutillu. Ukkataalli allamut saattarput, napparsimasummi inuttut ajornartorsiutit nukinnik atuiffigilertarpaat amerlanertigullu iniminnit anisitaanissamik imaluunniit Kalaallit Nunaanni suliffimmik annaasaqarnissaminnik ernumassuteqartarlutik, peqqissartut angerlarsimaffianni pisortaq oqarpoq.

Ujartuineq: Ilinniarsimasut amerlanerit

Naligiinnginneq, Københavnimi peqqissartut angerlarsimaffianni napparsimasorpassuarnut sunniuteqartartoq, qaangerniarlugu sivisuumik ilungersuutigineqartariaqartoq Birtha Bianco isumaqarpoq

- Suliarujussuaq, politikerit suleqatigiilluarsinnaasut maligassiuilluartut, meeqqat atuarfiata ineriartortinnera taamaalilluni inuit ilinniagaqalerniassammata, inuiaqatigiinnilu pissutsit ilisimasaqarfigineqarnissaat — tamakku pisariaqarput.

- Kommunimilu sulisut pitsaanerusumik aaqqissuunneqartariaqarput. Inuiaqatigiinni taama mikitigisuni aamma ajornartorsiutaasinnaavoq sullissisut innuttaasullu aaqqiagiinngissuteqarpata, taamaattumik inuiaqatigiit ingerlanerat tamakkiisumik pitsanngorsarneqartariaqarpoq. Pisortat sullissinerannut inatsisiliortoqarpat, assersuutigalugu pisortat ingerlatsineranni sulianik ingerlatsineq pillugu, najoqqutassiat taakku malinneqartariaqarput, taamaanngippat allatut aaqqissuussineq toqqarneqartariaqarluni, Birtha Bianco oqarpoq.