Qinigaaffimmi Inatsisartut kingullermik ataatsimiinnerat: Namminiilivinneq oqaatsimik ataatsimilluunniit eqqaaneqanngitsoq

Sapaatit akunnera ataaseqqissaaq qaangiuppat tallimanngornermi septembarip 20-ani uani qinigaaffimmi Inatsisartut kingullerpaamik ataatsimiissapput. Apriilip arferngani 2021-mi qinersisoqarmalli namminiilivinnissaq ataatsimiittarfimmi oqaluuserineqarpoq, qinigaaffiulli naalernerani oqallinneq nipaarukkiartorpoq: Qulequtaq naleqartinneqaqisoq pillugu Inatsisartut ukiaanerani ataatsimiinneranni tamanna pillugu ataatsimilluunniit oqaluuserisassaqanngilaq.

– Sooq isumaqarpit partiit naalakkersuisoqatigiit Siumut Inuit Ataqatigiillu namminiilivinneq pillugu taama oqaluuserisaqarusunngitsigisut?

– Partiit marluk namminiilivinnissaq pillugu oqariartuuteqarnissartik qunugaat, qinigaaffiummi naalernerani namminiilivinnerup ingerlanissaa pillugu arlalinnik siunnersuuteqartarsimavoq iliuuseqarfiginngisaannik, Naleqqap siulittaasua Pele Broberg Sermitsiamut oqarpoq.

– Sooq, namminiilivinneq partiit marluk taama tapersersortigigaat?

– Uani qinigaaffimmi kingullermik ataatsimiinnermi namminiilivinneq pillugu tigussaasumik aalajangiinngilagut, partiit marluk pitsaanngitsumik inissisimaffigisartik qinigaaffiup tullianut ingerlateqqikkusunngimmassuk. Siumut Inuit Ataqatigiillu akunnerminni ilumoorfigeqatigiinnissaminnik neriorsoreerput, qinigaaffiullu tullia sapangikkusunnagu. Partiit angisuut paasisimavaat pissaaneqarneq pitsaanerusoq pissaanerup atorneraniit, soorlu uran imaluunniit namminiilivinnissap isummerfiginissaa pillugu aaqqiagiinnginnerit aaqqinnissaannut. Ilungersunartumik aalajangiinermiit eqqisseqatigiinneq pingaarneruvoq, isumaqatigiinnginnermillu isumaqatigiissutiginissaa naammagalugu.

– Iliuuseqarnerunngila, inatsisip tunngaviusussap maannakkut innuttaasunik ataatsimiisitsinerni oqaluuseritinnera?

– Naagga, iliuuserisaavoq taamaalilluni naalakkersuinermik suliallit isummertariaqaratik. Namminiilivinnissaq illersorukku qinersisartutillu ukiut ingerlanerini namminiilivittoqarnissaanik piumasaqarlutik, taava nipituumik oqaatigeqqaassavat. Naammanngilaq Issittumi Ambassadøri pillugu Danmarkimi naalakkersuisullu oqqassutigissallugu; tamanna timitaqanngitsumik oqalunneruvoq, tassungalu ingerlaneq kukkuneruvoq, Pele Broberg oqarpoq.

»Ersernerluttoq« aamma »amigartoq«

Ukiaanerani ataatsimiinnermi Naleraq namminiilivinnissaq pillugu oqaluuserisassanngortitsiniaraluarpoq iluatsinngitsumilli. Pele Brobergip nalunngilaa namminiilivinnissaq qaqugorpiaq pissanersoq pillugu Naalakkersuisut aperisussaanagit. Akissutisinngilaq, Siumup Inuit Ataqatigiillu akornutigisinnaasaannik, ulluliineq qaangerneqarpat. Taamaattumik Namminersorneq pillugu inatsimmi § 21, imm. 3 naapertorlugu aalajangiiffigisassatut siunnersuuteqarpoq, namminiilivinneq pillugu isumaqatigiissut Danmarkimi naalakkersuisut Naalakkersuisullu akornanni isumaqatigiissutaasoq 1) Inatsisartunit, 2) innuttaasunik taasititsinikkut aammalu 3) Folketingimi akuerineqartussamik.

Pele Brobergip partiit naalakkersuisoqatigiit akissuteqartinniarpai allatut ittumik aperaluni, Inatsisartunillu taperserneqarusuppoq Naalakkersuisut piumaffigineqarlutik qaqugu suliaq Namminersorneq pillugu inatsimmi § 21-mi allassimasoq piffissalerneqassanersoq:

– Naalakkersuisut qaqugu isumaqatigiissut Inatsisartunut nassiutissavaat, Namminiilivinneq pillugu inatsit naapertorlugu namminiilivinnissamik isumaqatigiissummik akuersaartussanut?

Pele Broberg apeqqummut tassunga akissutisiguni aamma namminiilivinnissaq qaqugu pissanersoq naatsorsukannersinnaavaa.

Naleqqalli siulittaasua akineqanngilaq.

Inatsisartut siulittaasoqarfiata Inatsisartut ukiaanerani ataatsimiinneranni aalajangiivigisassatut siunnersuut oqaluuserisassanut ilanngukkusunngilaa:

– Siunnersuummut tunngavigineqartoq ersernerluppoq imaluunniit amigarluni.

Tamannali Naleqqami naleqassutsimik ilungersuuteqartartup isumaqatiginngilaa.

– Siulittaasoqarfiup aalajangissanngilaa Inatsisartunut ilaasortat suut ukiaanerani ataatsimiinnermi oqaluuseritikkusunneraat. Namminiilivinneq oqallinnermik pilersitsisarpoq; tamanna ullut tamarluinnaasa takusarparput, oqallinneruvorlu naalakkersuinermik suliaqartunit inuillu akornanni pingaartinneqartoq ersernerluttumik amigartumilluunniit taaneqarsinnaanngilaq, Pele Broberg oqarpoq.

Naalakkersuinermik suliallit oqaqqusaanngitsut Pele Brobergip Inatsisartuni kalaallit oqaasiisa kisimik atorneqarnissaat pillugu siunnersuutaa aamma taama pineqarpoq. Inatsisartut suleriaasiani § 54-imi naqissuserneqarpoq:

“Inatsisartuni isumaqatigiinniarnerit kalaallisut ingerlanneqassapput. Inatsisartunut Naalakkersuisunulluunniit ilaasortat kalaallit oqaasiinik atuinngitsut danskisut oqalussinnaatitaapput, oqaasiilu kalaallisut nutserneqassallutik taamatuttaarlu isumaqatigiinniarnerit danskisut aamma malinnaavigineqarsinnaassallutik.” Pele Brobergip danskisut nutseriunnaarnissamik siunnersuutaa inuit attaveqaqatigiittarfiini kissatsissimaartumik oqaluuserineqalereerpoq, soorlu aamma naalakkersuinermik suliallit arlaqartut siunnersuummut isummersorsimallutik.

Siulittaasoqarfiulli Inatsisartut ukiaanerani ataatsimiinneranni ataatsimiittarfimmi oqaatsit oqaluuserineqarnissaat itigartippaa. – Siulittaasoqarfik suleriaaserlu pillugu ataatsimiititaliaq suleriaatsip allanngortinneqarnissaa pillugu siunnersuutissamik suliaqareerpoq, ilaatigut oqaatsinut kissaatiteqarnerit, Inatsisartut siulittaasuat Mimi Karlsen tunngavilersuivoq.

Pele Brobergili isumaqarpoq naalakkersuinermik suliallit oqaaseqarsinnaanerat killilerneqartoq:

– Siunnersuut ammasumik oqaluuserineqartuuppat innuttaasut tamarmik oqaatsivut pillugit partiit allat isumaviat takussagaluarpaat – tamannalu Siumumut Inuit Ataqatigiinnullu pitsaanngilaq, Pele Broberg oqarpoq.

– »Ersernerlunnerarneraaneq« atorneqaqattaarpoq Siulittaasoqarfiup Inatsisartuni oqaluusereqqunngisaanni. Isumaqatigaara tamanna oqallinnermik partiini naalakkersuisoqatigiinni isummerfigerusunneqanngitsuni unitsitsissutaammat pitsaasoq.

– Taamaattumik amerlanerussuteqartut oqartarnerat Siulittaasoqarfik naalakkersuinermut tunnganngitsoq uppernanngilluinnarpoq, Pele Broberg oqarpoq.

Inatsisartut siulittaasoqarfianiipput siulittaasoq Mimi Karlsen (IA), siulittaasup tullia siulleq Anders Olsen (S), siulittaasup tulliata aappaa, Peter Olsen (IA), siulittaasut tulliata pingajuat Mala Høy Kúko (S), aamma siulittaasut tulliata sisamaat Mette Arqe-Hammeken (Naleraq).