Umiarsuit alapernaarsuutit nutaat sanaartorneqalerput

Umiarsuit alapernaarsuutit nutaat pingasut, umiarsuarnut alapernaarsuutinut Thetisinik taaneqartartunut taarsiisussat, sanaartorneqarnissaannut piareersarneq aallartinneqarpoq.

Illersornissamut ministereqarfiup Atortussanut Pisiortornermullu aqutsisoqarfia Sermitsiamut taama ilisimatitsivoq.

Suliassinneqartoq tassaavoq Ingerlatseqatigiiffissuaq Danske Flådeskibe K/S, taassuminngalu piginnittuupput Terma A/S, Odense Maritime Technology A/S aamma Pension Danmark.

- 2023-mi umiarsuarnik alapernaarsuutinik danskit imartaannut qanittumi atorneqartussanik sanaartornissamik isumaqatigiissuteqartoqarpoq, illersornissamut ministeriaqarfimmi Atortussanut Pisiortornermullu aqutsisoqarfimmi tusagassiuutilerinermut immikkoortortaqarfimmi pisortap tullia Camilla Adams oqarpoq.

- Umiarsuarnut sananeqartussanut siunniussaq allanngortinneqarluni issittumi umiarsuassatut sanaartorneqarnissaat siunniunneqarnissaa ukioq manna januaarimi aalajangerneqarpoq, taamaattumik Danske Flådeskibe K/S umiarsuarnik alapernaarsuutinik nutaanik maanna sanaartortoqarnissaanut suliassinneqarpoq.

USA-mit kimigiiserfigineqarneq

Umiarsuit alapernaarsuutit nutaat issittumi umiarsuassatut siunnerfigineqalernerannut aalajangerneq, Issittumi Atlantikullu Avannaani illersornissaq pillugu isumaqatigiissutit immikkoortuanut siullermut atavoq, taannalu isumaqatigiissut januaarimi isumaqatigiissutigineqarpoq. Amerikamiut Kalaallit Nunaannut Danmarkimullu tatisiartuinnarnerat pissutigalugu.

- Umiarsuit alapernaarsuutit nutaat 2021-mi ilusilersorneqarnissaat aalajangerneqarmalli pissutsit arlallit allanngorsimapput. Sillimaniarnermut politikki allanngorluinnarpoq, Illersornissaqarfiullu Thetisit pisoqaavallaartut taarserneqarnissaat piumasaraa. Taamaattumik isumaqatigiinniartut umiarsuarnik alapernaarsuutinik suliniummut siunertaq allanngortinniarlugu isumaqatigiissutigimmassuk, umiarsuarnik issittumi atugassanik sanaartornissaq sulissutigineqalerpoq, illersornissamut ministeri Troels Lund Poulsen taamanikkut oqaasissaminik akunnaallisaalluni oqarpoq, tamannalu illersornissamut sakkutooqarfiup kissaateqarnera tunngavigalugu taamaaliortoqartoq ilanngullugu nassuiaatigalugu.

- Issittumi umiarsuit THETIS-it maanna atuuttut piaartumik taarserneqassasut, issittumilu umiarsuassat nutaat umiarsuarnut THETIS-inut pisoqaanerusunut sanilliullugu annikinnerusumik aserfallatsaaliorneqarnissamik pisariaqartitsissasut illersornissaqarfiup kissaatigaa. Taamaattumik Issittumi umiarsuit nutaat umiarsuarnit maanna atuuttunit pitsaanerusumik eqaannerusumillu suliassanik, pingaartumik Kalaallit Nunaata eqqaaniittunik, naammassinnissinnaassapput. Taarsiineq Issittumi Atlantikullu avannaani sulinermi piginnaasanik nukittorsaataasumik pissaaq.

Ingerlatseqatigiiffissuaq illersornissaqarfimmut pilersuisoq umiarsuarnik ilusilersuissaaq

Danske Flådeskibe K/S-imi pingaarnertut piginnittoq tassaavoq Danmarkimi suliffeqarfik illersornissaqarfimmut pilersuisut annersaat. Terma, Aarhusip eqqaani Lystrupimi qullersaqarfeqartoq, ukiunilu qulikkuutaani arlalinni ilaatigut illersornissamut timmisartunut sorsuutinut atortussanik – F-16-itoqqanut aamma F-35-nut atortorissaarutinik nutaanik sanaartortartoq, sakkussiornermut atortunik elektroniskinik, silaannakkut angallannermik nakkutilliinermut atortunik aamma radarinut atortunik – tunisassiortoq. Suliffeqarfik 1.800-nik sulisoqarpoq, ukiumilu naatsorsuusiorfiusumi 2024-25-mi kaaviiaartitai 2,8 milliardit koruuniupput.

Danske Flådeskibe K/S-imik piginneqataasoq alla tassaavoq Odense Maritime Technology, umiarsuarnik sakkutooqarnikkut atugassianik ilusilersuinermi nunarsuarmi siuttuusoq. Taakku ilaatigut Tuluit Nunaanni, Polenimi Singaporemilu umiarsuarnik sakkutooqarnikkut atugassianik sanaartortoqarnissamik suliniuteqartarput. Ingerlatseqatigiiffik 2024-mi 50 millionit koruuningajannik nalilinnik tunisivoq.

Danske Flådeskibe K/S-ip umiarsuarnik nutaanik sanaartornissaa Esbjerg Havnimi amutsivimmi nutaami pissasoq pilersaarutaaqqaaraluarpoq, Sermitsialli sapaatit akunneri marluk matuma siorna oqaluttuarisaatut illersornissaq pillugu isumaqatiginninniartut sakkutuut umiarsuassai arlalippassuit amutsivimmi nutaarluinnarmi sanaartorneqassasut aalajangernikuupput. Umiarsualivissarlu taanna Frederikshavnimi Flådestation Frederikshavnip eqqaani sananeqassapput. Søværnets 1. Eskadre, ilaatigut umiarsuit Issittumi atorneqartartut angerlarsimaffigisaat aamma tassaniipput.

Frederikshavnimi umiarsualivimmik nutaamik sanaartornissamik aalajangerneq nutaajungaarmat umiarsuit alapernaarsuutit nutaat qaqugu Kalaallit Nunaanni atulersinneqarsinnaanerannik piffissaliilluni pilersaarusiornissaq ajornarallarpoq. Umiarsuarnik sorsuutinik angisuunik sanaartorneq ukiunik sisamanik sivisussuseqartartoq agguaqatigiissillugu missingersorneqartarpoq – aatsaallu umiarsualiorfik nutaaq aallartippat sanaartorneq aallartissinnaassaaq, taamaattumik mianersortumik naatsorsoraanni siusinnerpaamik 2030-mi umiarsuit pineqartut atulersinneqarsinnaassapput.

Umiarsuatoqqat atorluarneqarnikut

Umiarsuit Issittumi alapernaarsuutit taakku nutaat pingasut sananeqareerlutik atuutilerpata umiarsuit Thetis, Triton, Vædderen Hvidbjørnelu, 1980-ikkut naalerneranni Svendborg Skibsværftimi sananeqarnikuusut taarserneqassapput.

Umiarsuit taakku taamanikkut sananeqarmata marluk Kalaallit Nunaata Savalimmiullu eqqaanniittuassasut pilersaarutaanikuuvoq, maannakkulli umiarsuit taakku pisoqalinikuupput, taamaammallu umiarsualivinniikkajupput iluarsaanneqarnissaminnut utaqqillutik.

Taamanikkut qallunaat sakkutuuisa imarsiortut umiarsuaanni maanna umiarsuatoqanngortut anginerpaapput, 112,30 meterinik takissuseqarlutik 14,40 meterinillu silissuseqarlutik. Umiarsuit alapernaarsuutit taakku sikusiutitut sanaajupput sikumillu 1,6 meterisut issutigisut aqqusaarsinnaavaat.

Umiarsuit taamaattut 60-inik inuttaqarput, sakkutuut naalagaat aqumiut ilanngullugit aqqaneq marluk, sergentit arfineq-pingasut sakkutuuinnaallu 40-t. Umiarsuit tamarmik immikkut marlunnik paarlaattartunik inuttaqarput, taakkulu angalanerminni paarlakaajaallutik angalasarput.

Thetis Tritonilu grækerit oqaluttuatoqaanni imarsuup niviarsiaataanut atsiussaapput, Tritonilu imaani guutip Poseidonip erneranut tunngatitaalluni. Vædderen aamma Hvidbjørnen qallunaat kunngeqarfiata ilisarnaataani Savalimmiunut aamma Kalaallit Nunaannut ilisarnaatigineqartunut atsiussaapput.

Hvidbjørnen taamanikkut naalakkersuisut siulittaasuannit Lars Emil Johansenimit atserneqarnikuuvoq.