WHO-mik isumaqatigiissuteqarneq peqqissutsimik atugarissaarnermillu nukittorsaassaaq

Nunarsuarmi Peqqinnissakkut Suliniaqatigiiffimmik WHO-mik suleqateqarnermik nalunaarut Kalaallit Nunaanni peqqissutsip atugarissaarnerullu nukittorsarnissaannut iluaqutaassaaq.

Isumaqatigiissut WHO-p Europami allaffiani Københavnimiittumi atsiorneqarpoq, ukiunilu tallimani atuuttussatut isumaqatigiissutigineqarpoq, tassanilu peqqinnissaq pillugu suleqatigiinnissamut avitseqatigiinnermullu tunngasut qulit pingaarnersiorneqarlutik.

Naalakkersuisut aamma WHO Europa ataatsimut tusagassiuutinut nalunaarummi taama allapput.

Peqqissutsimut naalakkersuisoq Agathe Fontain (IA) isumaqatigiissut nuannaarutigeqalugu oqarpoq:

- Siunissami anguniakkavut iluatsinniarutsigit inuiaqatigiinni peqqissuni innuttaasut nukittuut pisariaqartippavut, tassanilu anguniakkami WHO-p suleqatigisinnaanera nuannaarutigaarput.

- Nunani tamalaani peqqissutsimut tunngatillugu attaveqaateqarnermut kiisalu peqqissutsimut tunngatillugu immikkut ilisimasallit siuttut innuttaasunut iluaqutaasunik pingaarutilimmik WHO-p isumassarsiortissinnaallutalu ilikkagaqartissinnaavaatigut, naalakkersuisoq oqarpoq.

Suliassaqarfiit pingaarutillit

Innuttaasut peqqissusaannik pitsanngoriartitsinissamut suliassaqarfiit pingaarutilittut isigineqartut, Kalaallit Nunaata aamma WHO/Europap suleqatigiissutiginiagaat Naalakkersuisut makku allappaat: 

1. Imigassamik nakkutilliineq aamma cannabis. Suleqatigiinnermi suliat siammasissut ilanngunneqarsinnaapput, imigassamut politikkip nutaap naammassinissaanut tapersersuineq ilanngullugu – taanna suliaq ingerlallualereerpoq.
2. Tupamik nakkutilliineq. Suleqatigiinnermi tupa pillugu politikkit nalilersorneqarnerinut aamma Kalaallit Nunaanni tupa pillugu inatsisip misissorneqarneranut pujortartartut amerlasuut, pingaartumik inuusuttut akornanni ikilisinneqarnissaannut innersuussuteqarneq ilanngunneqarsinnaapput.
3. Peqqinnissaqarfimmi sulisoqarnermut periusissiorneq (HRH). Sulisussarsiornerup, aqutsinerup, sulisorinniinnarnerup peqqinnissaqarfimmilu sulisut utertarnerannik ineriartortitsinermi suleqatigiinnermut nukittorsaanermilu politikkinik atulersitsinerit suleqatigiinnermi ilanngunneqarsinnaapput. Taamatuttaaq telemedicin digitalimillu aaqqiissutit allat tunngavigalugit periarfissarsiorneq ilanngunneqarsinnaapput.
4. Imminut toquttarnermik pinaveersaartitsineq tarnikkullu peqqissuuneq. Misiliutaasumik suliniutit imminut toquttarnermik pinaveersaartitsinerit nutaaliaasut, eqqumiitsuliornikkut kulturikkullu peqataatitsisut, peqqinnissaqarfimmi qanimut sullissisut nanertisimanermik imminullu toqunnissamik eqqarsaateqartunik ilisarinnissinnaanermik sungiusaaneq, kiisalu paneuropæiske Mental Health Coalitionimut WHO/Europamit pilersinneqartumut kalaallinik peqataatitsineq suleqatigiissutigineqarsinnaapput.
5. Akiuussutissanik kapitittarneq. Kalaallit Nunaanni WHO/Europamilu akiuussutissamik kapisisarnermi ukkatarisassanik siuariarnerit pillugit akuttunngitsumik nalunaarutitalinnik pilersitsineq, kiisalu aalajangersimasunik akiuussutissamik kapitittannginnermi unammilligassanngorsinnaasut aaqqinnissaat suleqatigiissutigineqarsinnaapput.
6. Kinguaassiutitigut, kinguaassiornermi peqqissuuneq aamma pisinnaatitaaffeqarneq (SRHR). WHO-mit Kalaallit Nunaannillu immikkut ilisimasallit suleqatigiinnerannik suliat ilaqarsinnaapput, SRHR-ip nuna tamakkerlugu peqqissutsimut tunngatillugu politikkianut ilanngunneqarnissaa qulakkeerniarlugu aamma nunarsuaq tamakkerlugu peqqissutsikkut sullissinerit, peqqinnissaqarfimmi aaqqissuussaanerit aamma inuk qitiutillugu katsorsaanerit nukittorsarneqarnissaannut pilersaarutit.
7. Sakialluut. Suleqatigiinnermi maanna inissisimaneq pillugu naliliinermik kiisalu Kalaallit Nunaannut teknikkikkut TB-mik pinaveersaartitsinermik uppernarsaatinik tunngaveqartunik aalajangersimasunillu katsorsaariaatsit nutaajunerpaat atorlugit sumiiffinni allani WHO/Europami nunap immikkoortuani TB-mik malunnaatilimmik annikillisitsisimasut atorlugit tapersersuineq ilanngunneqarsinnaapput.
8. Pissusilersortarnermik aamma kulturimik paasisimasaqarneq (BCI). Peqqissutsikkut pinaveersaartitsinerit suulluunniit Kalaallit Nunaannut immikkuullarissumut kulturiannullu naleqquttuussapput. Taamaattumik WHO/Europap BCI-mi immikkoortoqarfiani sulinermut peqataaneq inunnillu toqqakkanik nunatsinni peqqinnissaqarfimmiittunik sungiusaanermik suleqatigiissuteqarneq suliassaqarfimmi tassani ilanngunneqarsinnaavoq.
9. Peqqinnissaqarfiup ineriartortinneqarneranut tapersersuineq. WHO-mit ilisimasalinnik siunnersueqatigiinnermik Europamilu nunani naalakkersuisoqarfimmi suleqatinik peqqinnissamut tunngasunik aaqqissuusseqqinnernik atuutilersitsisunik avitseqatigiinnerit suleqatigiinnermi ilanngunneqarsinnaapput.
10. Small Countries Initiative aamma Regions for Health Network teknikkikkut sammisassaqartitsisarnerannut peqataaneq. WHO/EURO Small Countries Initiative Europami nunanit aqqaneq-marlunnit 2 millioninik imaluunniit ikinnerusunik innuttallit peqqissutsimut tunngasumik pisortaat politikkikkut aamma teknikkikkut qaffasissusilimmik katersuutsittarpai. Regions for Health Network, nunat immikkoortuinit namminersortunit, nunanit aamma territorianit 40-init amerlanerusunit, annertussutsimikkut inoqassutsimikkullu assigiinngiiaaqisunik aamma peqqinnissaq pillugu assigiinngitsunik pisariaqartitsiffiusunik, ataatsimulli peqqinnissaq pillugu anguniagalinnut attaveqarfiuvoq. Kalaallit Nunaanni innuttaasut amerlannginnerat eqqarsaatigalugu Small Countries Initiative aamma Regions for Health Network iluaqutaasumik suleqatigiiffiusinnaapput, misilittakkanik avitseqatigiiffittut aamma ataqatigiinnerit allat eqqarsaatigalugit suleriaatsimik pitsaasumik ilinniarfiusinnaallutik.