Issittumi
Siunnersuisoqatigiinni siulittaasuuffiup nunamiit nunamut allamut naalagaaffiit
Issittumi Siunnersuisoqatigiinni ilaasortat arfineq-pingasuusut ministeriisa
ataatsimeersuarnerisigut tunniunneqartarnera ukiorpassuarni ileqquuvoq. Siunnersuisoqatigiinni
taakkunani siulittaasuuffiup Kunngeqarfimmut kingullermik Tromsømi 2009-mi
apriilip 29-ani tunniunneqarnerani aamma taamaaliorput. Siulittaasuuffilli Kunngeqarfimmut
Danmarkimut Kalaallit Nunaannullu maajip ulluisa aqqaneq-aapaanni tunniunneqarnissaanut
taamaaliussanngillat.
Kunngeqarfiup
Danmarkip Issittumi Siunnersuisoqatigiinni siulittaasuuffik ukiuni marlunni
tigummereeraalu Sverigemut Nuummi ataatsimeersuarnermi aamma tunniuppaa. USA-p
nunanut allanut tunngasuni taamanikkut ministeria Hillary Clinton Ruslandillu
nunanut allanut tunngasuni taamanikkut ministeria Sergej Lavrov Nuummi
taamanikkut ataatsimeersuarnermi peqataapput.
Issittumi
Siunnersuisoqatigiinni siulittaasuuffiup nunamiit nunamut allamut naalagaaffiit
Issittumi Siunnersuisoqatigiinni ilaasortat arfineq-pingasuusut ministeriisa
ataatsimeersuarnerisigut tunniunneqartarnera ukiorpassuarni ileqquuvoq. Siunnersuisoqatigiinni
taakkunani siulittaasuuffiup Kunngeqarfimmut kingullermik Tromsømi 2009-mi
apriilip 29-ani tunniunneqarnerani aamma taamaaliorput. Siulittaasuuffilli Kunngeqarfimmut
Danmarkimut Kalaallit Nunaannullu maajip ulluisa aqqaneq-aapaanni tunniunneqarnissaanut
taamaaliussanngillat.
Kunngeqarfiup
Danmarkip Issittumi Siunnersuisoqatigiinni siulittaasuuffik ukiuni marlunni
tigummereeraalu Sverigemut Nuummi ataatsimeersuarnermi aamma tunniuppaa. USA-p
nunanut allanut tunngasuni taamanikkut ministeria Hillary Clinton Ruslandillu
nunanut allanut tunngasuni taamanikkut ministeria Sergej Lavrov Nuummi
taamanikkut ataatsimeersuarnermi peqataapput.
Issittumi Siunnersuisoqatigiit Norgep avannarpasissuani illoqarfiit ilaanni Tromsømi Framsenterimi allattoqarfeqarpoq.
Assi: Jesper Hansen
Issittumi
Siunnersuisoqatigiinni maanna pissutsit nalinginnaasuunngillat. Issittumi
Siunnersuisoqatigiinnimi politikkikkut suleqatigiinneq Ruslandip Ukrainemik
2022-mi februaarip 24-ani saassussinerata kingornali unikkallarpoq. Tassami
naalagaaffimmimmi nunanik saniliminik saassussisartumik politikikkikkut
suleqateqarusunnatik, naalagaaffiit Issittumi Siunnersuisoqatigiinni ilaasortat
sinnerisa erseqqissaatigaat.
Nittartakkakkut
attaveqaatikkut ataatsimiissasut
ISSITTUMI SIUNNERSUISOQATIGIIT
Issittumi
Siunnersuisoqatigiit Ottawami 1996-imi pilersinneqarput. Nunat Issittumi
Siunnersuisoqatigiinni ilaasortat tassaapput, Canada, Danmark, Finland, Island,
Norge, Rusland, Sverige USA-lu, tamatumalu saniatigut nunat inoqqaavisat
suliniaqatigiiffii ICC, Saamit Siunnersuisoqatigiivi, Raipon (Ruslandip
avannaata issittortaliusup inoqqaavisa suliniaqatigiiffiat) taavalu Amerika
Avannarlermi suliniaqatigiiffiit pingasut tassaasut Aleut International
Association, Arctic Athabaskan Council aamma Gwich'in Council International
aamma ilaallutik.
Issittumi
Siunnersuisoqatigiit suliaasa annerpaartaat suleqatigiissitani nunat ilaasortat
nunallu inoqqaavisa suliniaqatigiiffiisalu tamarmik immikkut
sinniisuutitaqarfigisaanni suliarineqartarput. Suleqatigiissitat arfiniliusut
ukuupput: ACAP (mingutsitsinermut akiuineq), AMAP (avatangiisit assiliornerat),
CAFF (assigiinngisitaarneq aamma uumasunik naasunillu eriaginninneq), EPPR (ajunaarnersuarnissamut
pitsaaliuineq akiuinerlu – soorlu uuliakoornissanut nunamillu
ikuallattoornissamut), PAME (immami avatangiisinik eriaginninneq) aamma SDWG (Issittumi
piujuartitsineq tunngavigalugu aningaasarsiornermi inuiaqatigiinnilu
ineriartortitsineq).
Taamaammat
siulittaasuuffik atorfilittat nittartakkakkut attaveqaatikkut maajip ulluisa
aqqaneq-aappaanni ataatsimiinnerisigut tunniunneqassaaq.
- Issittumi
Siunnersuisoqatigiinni politikkikkut suli tassa
ataatsimiittoqarsinnaanngikkallarpoq. Taamaammat naalagaaffiit Issittumi Siunnersuisoqatigiinni
ilaasortat ministerii pinnatik atorfilittaalli aallartitaallu siulittaasuuffiup
tunniunneqarnissaanut ataatsimiissapput. Taakkua nittartakkakkut
attaveqaatikkut ataatsimiissasut, nunanut allanut tunngasuni naalakkersuisup allattaa Rosa Thorsen
Sermitsiamut oqarpoq.
- Nunanut allanut
ilisimatusarnermullu tunngasuni naalakkersuisoq Vivian Motzfeldt tamatumunnga
atatillugu Norgep nunanut allanut tunngasuni ministeria ataatsimeeqatigiartorlugu
Tromsømukassaaq. Tamatumunnga tunngatillugu nittartakkakkut attaveqaatikkut
tooqqaannartumik malinnaaffigineqarsinnaasumik tusagassiortunik
katersortitsisoqassaaq.
- Nunanut allanut
ilisimatusarnermullu tunngasuni naalakkersuisoqarfimmit - Issittoq pillugu
immikkoortortamit – aallartitat siulittaasuuffiup tunniunneqarnissaanut
tunngatillugu Tromsømi ataatsimiinnermi tusagassiortunillu katersortitsinermi aamma
peqataassapput. Kunngeqarfiup Danmarkip Issittoq pillugu aallartitaa Kenneth
Høegh taakkununnga ilaavoq, aamma Issittumi Siunnersuisoqatigiit
allattoqarfianneersut siunissamullu pilersaarutit pillugit
ataatsimeeqatigineqassapput, naalakkersuisup allattaa oqarpoq.
Kenneth Høegh Issittoq
pillugu allartitatut Kunngeqarfimmit Danmarkimit apriilip aqqarnani toqqagaavoq.
Tassa Issittumi Siunnersuisoqatigiinni ilaasortat atorfilittaanni
qullersanngorpoq –Issittumi Siunnersuisoqatigiinnimi siulittaasoqarfik
Kunngeqarfiup Danmarip ukiuni tulliuttuni marlunni tigummisussaassammagu,
taamaalilluni Issittumi Siunnersuisoqatigiinni ilaasortat atorfilittaasa ataatsimiinneranni
tamani aqutsisuusassaaq.
Suleqatigiissitani
nutaamik inissitsiterisoqartoq
Issittumi
Siunnersuisoqatigiinni ilaasortat atorfilittaat ministeriilu
ataatsimeersuanngikkaangamik, Issittumi Siunnersuisoqatigiinni
suleqatigiissitani arfiniliusuni, naalaagaaffiit ilaasortat aallartitallu nunat
inoqqaavisa suliniaqatigiiffianneersuusut peqataaffigisaanni, ulluinnarni
sulisarput. Tassa Issittumi Siunnersuisoqatigiinni suleqatigiissitani
ilaasortat 14-iupput, taakkunannga ataaseq siulittaasuulluni.
Suleqatigiissitat
katiternissaat pisariuvoq – tamakkiisumillu suli katiterneqarnatik.
Kalaallit Nunaalli suleqatigiissitami
SDWG-mi, tassa Issittumi piujuartitsineq tunngavigalugu aningaasarsiornermi
inuiaqatigiinnilu ineriartortitsinermik suliaqartuusumi siulittaasuuffimmik
tigunnissasoq aalajangiusimaneqarpoq.
Nunanut allanut
ilisimatusarnermullu tunngasuni naalakkersuisoqarfimmeersoq Camilla Aviaja Camilla
Aviaja Olsen SDWG-mi siulittaasuulissasoq, Rosa Thorsenip ilisimatitsissutigaa.
